Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Fərhad Mehdiyev
168 mahiyyəti nə olursa -olsun, ictimai xidmət ola bilər; yetər ki, siyasi orqanlar 356 o
müəyyən etmək vә ictimai mənafeyi dəyərləndirmək o cәmiyyәtin seçdiyi nü - mayəndələrin sәlahiyyәtlәrinə aiddir. Fəaliyyәtin ictimai ehtiyacları ödəməyə vә beləliklə , ictimai mənafeyi reallaşdırmağa yönəlik olub -olmadığının təqdir edilməsi dә əsas etibarı ilə parlamentin, sonra da başqa siyasi orqanların sәlahiyyәti daxilindədir. Bu səbəbdən də ictimai ehtiyacı ödəməyə vә ictimai marağı təmin etməyə yönəlmiş fәaliyyәti siyasi orqanlar ictimai xidmət kimi qəbul etməyibsə, ictimai xidmət sayılmır. Məsələn, taksi xidmətləri ictimai xid- mət sayılmır . Başqa bir misal: ictimai xidmətlərin sayı müxtəlif Avropa ölkələ - rində eyni deyil. Almaniyada bunlar daha azdır və xüsusi hüquqa tabedir, Fran- sada isə ictimai xidmətlər həm sayca çoxdur, həm də daha çox ümumi hüququn tənzimləmə sahəsinə daxildir. Bu onunla bağlı ola bilər ki, 20-ci əsrin ikinci yarısında, 2-ci Dünya Müharibəsindən sonra sosialist hərəkət Fransada güclü olub; beləliklə iqtisadi və sosial hüquqlara Fransada daha çox diqqət yetir ilib. İctimai xidmətlərdə orqanik vә maddi meyarların zəifləməyə başlaması , forma meyarının da zəifləməsinə vә getdikcə silinməsinə səbəb olub. Sosial dövlәt prinsipinin mənimsənilməsi nəticəsində dövlәtin iqtisadi vә sosial hәyata müdaxiləsi ilə indiyədək özəl sektorun apardığı bəzi fәaliyyәt lər ictimai xidmətə çevrilib vә bunlar ayrı bir hüquqi rejimə tabe edilib; lakin bu xidmətlər özəl sektorla rəqabət içində icra edilməsi üçün özəl hüquq rejiminə tabe edilib. Xülasə, bu gün üçün mötəbər ola bilən bir ictimai xidmət tərifi vermək çətindir. Belə bir tәrif vermək mümkündür: dövlət hakimiyyət orqanı və ya digər inzibati orqan tərəfindən, yaxud onların nəzarəti altında özəl sektor tərəfindən həyata keçirilən ictimai faydalı fәaliyyәt ictimai xidmətdir. İcti mai xidmət parlamentin qəbul etdiyi qanunla qurula biləcəyi kimi, mərkəzi administrasiya orqanı və ya bələdiyyə qərarı ilə də qurula bilər. Deməli, fәaliyyәtin ictimai xidmət sayıla bilməsi üçün, hər şeydən əvvəl, siyasi orqan olan qanunverici orqanın iradəsi tələb olunur. Məsələn, 22.06.1999-cu il tarixli qanunla milli arxiv fondunun yaradılması ictimai xidmət kimi nəzərdə tutulur. Normativ hüquqi aktla fәaliyyәt ictimai xidmət kimi nəzərdə tutulubsa, xidmətin növünü müəyyən etmək çətinlik törətməyəcək. Ancaq qanundan belə açıq görünmürsə, bəzi meyarlara müraciət etmək yolu ilə qanunverici orqanın , ya da fəaliyyəti təşkil edən inzibati orqanın iradəsini müəyyən etmək olar. Bu meyarların başlıcası adı çəkilən fәaliyyәtin icrası üçün dövlətləşdirmə (məcburi satın alma), cərimə kəsmə vә ya inhisarçılıq kimi hakimiyyət sәlahiyyәtləri vә üsulları ilə yanaşı, fәaliyyәtin 356
Burada “siyasi” sözü geniş mənada istifadə olunur, dövləti və cəmiyyəti mövcud ideologia və məqsədəuyğunluq mülahizəsinə görə idarə etməyi nəzərdə tutur. |