Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

Idari işlemin kimliği

, Danıştay Yayınları, Ankara, 1990, s.10.

382

Quliyev T.A.

İdarəetmənin Əsasları

, “Maarif” nəşriyyatı, Bakı, 1993, s.180.

383

Azərbaycanda  ədliyyə  birliyi  rejimi  tətbiq  olunsa  da,  inzibati  aktlar  başqa  özəl  hüquq əqdlərinə

görə fərqli hüquqi rejimə tabedir. Aşağıda bunlar ayrıca tədqiq edilib.

---

Fərhad Mehdiyev

188

obyekt  və  ya  subyektin  xarici  görünüşünü,  “idarəetmə  formaları”  termini   isə

ifadə etdiyi mahiyyəti xarici görünüşündən daha çox, tərkibinə görə əks etdirir.

Nəzəriyyədə  idarəetmə  formaları  inzibati  orqanların  fəaliyyətinin  (idarəetmə

fəaliyyətinin) xarici ifadəsi baxımından növləridir

384

, başqa cür desək, tərkibin

ortaya çıxma formasıdır.

385

 Bu institutun yaranmasının səbəbi idarəetmə fəaliy-

yətinin  ortaya  çıxması  formasını  göstərməkdir.  Buna  görə,  hakimiyyətlər  böl -

güsü işığında icra hakimiyyəti orqanları vəzifə və səlahiyyətlər ini həyata keçir -

mək  üçün  uyğun mexanizm  verməlidir. İcra  hakimiyyəti  (administrasiya)  icti -

mai  ehtiyacları  nəzərə  alaraq  başqa  hakimiyyət  qollarına  görə  daha  sürətli  və

dinamik  olmaq  məcburiyyətindədir.  Beləliklə, idarəetmə  fəaliyyətinin  gerçək-

ləşdirilmə si  özünəməxsus  elmi  və  sosioloji  institut  olaraq  qarşıya  çıxır;  bu  da

cәmiyyәt  üzərində  idarəetmə  fəaliyyəti,  ya  da  icra  hakimiyyətinin  reallaşma

formalarıdır.

386

  Faktiki  olaraq  məsələ  administrativ  fəaliyyəti  hüquqi  nəticələr

baxımından təsnifata tabe etdirməkdir.

387

 Bu baxış nəticəsində inzibati / admi-

nistrativ  funksiya  formaları  hüquqi  və  hüquqi  olmayan  kimi  iki  yerə  ayrılır.

İnzibati  funksiya,  geniş  mənada  idarəetmə  orqanlarının  ümumi  fəaliyyətini

ifadə edir. Azərbaycan hüququnda orqanik mənada idarəetmə orqanlarının vəzi-

fə və səlahiyyət şəklində tәzahür edən funksiyasının icra edilməsinin aşağıdakı

formaları var:

388

1) normayaratma fəaliyyəti, yəni normativ aktların qəbul edilməsi;

2) maddi  mənada  normativ  aktların  müəyyən  hadisələrə  tətbiq  olunması

nəticəsində meydana gələn fərdi aktlar (inzibati aktlar);

3) müqavilələrin bağlanması;

4) hüquqi nəticələrə yol açan hərəkətlər;

5) idarəetmə  orqanlarının  təşkilati  aktları –  bunlar  daxili  quruluş,  statistika,

nәzarәt aparılması, proqramlar və metodik tövsiyələrlə əlaqədar aktlardır;

389

6) hüquqi  nəticələrə  gətirib  çıxarmayan  maddi -texniki  hərəkətlər (məsələn,

qeydiyyat-arxivləmə

390

,  sənədlərin  göndərilməsi,  məhbusun  təcridxanadan

məhkəməyə gətirilməsi və s.).

391

Yuxarıda sadalananlardan son iki qrup hüquqi olmayan idarəetmə formaları

384

Пискотин M.İ.