«Март», Москва, 2003, с. 129. Qanunvericiliyimizdə İİHQ-nun 57-ci maddəsi də artıq bunu
nəzərdə tutur.
Fərhad Mehdiyev
204
və 24 Avgust 2002 -ci il tarixli Fərmanla təsdiq edilmiş «Mərkəzi icra
hakimiyyəti orqanlarının normativ aktlarının baxılması, qəbul edilməsi və
təsdiqi qaydaları haqqında» Əsasnamədir.
C. İNZİBATİ HÜQUQİ AKTLARIN NÖVLƏRİ
İnzibati akt termini Avropada hakim olan anlayışa görə, iznibati orqanların
hakimiyyət tədbiri olaraq birtərəfli qaydada qəbul etdikləri hüquqi aktları ifadə
edir. Burada “inzibati akt” termininə aid müqayisəli hüquqda da fikir birliyinin
olmadığını vurğulamaq lazımdır.
451
Əvvəlcə qeyd etdiyimiz kimi, məsələn, al-
man hüququnda “inzibati akt” Administrativ Prosessual Məcəllənin 35-ci mad-
dəsinə görə, ancaq fərdi aktları ifadə edir.
452
İİHQ də alman sistemini qəbul
edib. Fransız hüquq ədəbiyyatındakı bir fikrə görə, inzibati akt termininə
inzibati qərarlar, inzibati müqavilələr, normativ aktlar və planlaşdırma sənədləri
aiddir.
453
Türkiyə hüquq nəzəriyyəsində olan hakim fikrə görə, inzibati
(administrativ) müqavilələr və planlaşdırma sənədləri inzibati hüquqi akt
deyildir, bununla belə inzibati müqavilələr
administrasiya əqdi
sayılır.
454
MDB ölkələrinin inzibati hüquq nəzəriyyəsində, inzibati hüquqi aktların
təsnifatında əsas meyar aktın
hüquqi təsiridir
.
455
İdarəetmə funksiyası fərqli
tərkib və xüsusiyyətləri olan aktlar vasitəsilə həyata keçirilir. Bununla belə, bu
aktlara xas bəzi ortaq xüsusiyyətlər də var.
İİHQ-nun gətirdiyi bu yenilik ilə bağlı, həm normativ aktlar, həm nə fərdi
inzibati aktları əhatə edən bir termin tapılmalıdır və indiki durumda bu termin
İNZİBATİ QƏRAR
ola bilər. Bununla belə, «normativ aktlar» termini
qanunvericiliyə və ədəbiyyata daxil olduğundan bunla rı “inzibati akt”
institutundan ayırmaq sistemli addım kimi görsənmir. Əslində, İİHQ “inzibati
akt” termini yerinə “inzibati qərar” terminindən istifadə etsəydi, hər hansı
qarışıqlıq yaranmazdı; belə olsaydı, “ inzibati hüquqi akt” termini əvəzinə daha
düzgün, dolğun və yetərli, eyni zamanda qısa “inzibati akt” terminindən istifadə
edə bilərdik. İndi isə İİHQ “inzibati akt” sözü ilə ancaq fərdi aktları nəzərdə
tutduğuna görə, “inzibati qərar” və ya “inzibati hüquqi akt” anlayışı ilə həm
normativ, həm də fərdi aktları ifadə edə bilərik, bu əsərdə də hər iki termindən
eyni mənada istifadə etmişik.
Termin probleminə aid bu açıqlamaları verdikdən sonra inzibati qərarların
təsnifatına keçmək olar. Idarəetmə fəaliyyətinin müəyyən qaydalarla əsaslandı -
451
Козырин, Штатина, Зеленцов, с. 129.
452
Гудошников, Жданов, Козырин, с. 120.
453
Duran, s.393.
454
Erkut, s.11.
455
Алехин, Кармолицкий, Козлов, с. 234.