Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Fərhad Mehdiyev
206 Avropada inzibati normativ aktların taleyi bəzi suallar doğurur. Fransız məktəbi bunları inzibati hüququn və inzibati prosessin əhatə dairəsinə daxil et - diyi halda, alman hüquq məktəbində bunlar inzibati hüquqdan kənara çıxır. Belə bir sual yaranır ki, hansı tendensiya düzgündür? İnzibati normativ aktlar Konstitusiya hüququnun predmetinə daxil edilərsə, alman məktəbinin təsiri ilə bu institut, ümumiyyətlə inkişafdan qalacaqdır. Çünki Konstitusiya hüququ bu institutu dərindən öyrənmir və öyrənməsi də mümkün deyil. İnzibati prosess qaydalarının ən güclü inkişaf etdiyi dövlət ABŞ -dır və Avropa bu sahədə təəssüf ki, xeyli geridədir. Bu geriləmə məhz inzibati norma- tiv aktlar sahəsindədir. ABŞ Ali Məhkəməsinin
ın 553 və başqa maddələrinə verdiyi şərhlərlə t anış olsaq, ABŞ-ın bu sahədə nə qədər irəlilədiyini görmək olar. İnzibati normativ aktlar da ABŞ -da, əlbəttə ki, inzibati hüququn əsas institutlarından biri olaraq qalır. Normativ aktın mahiyyəti və inzibati orqanların fəaliyyətində yeri məsələsi də maraqlı sahədir. Normativ akt qəbul etmə səlahiyyəti inzibati orqana nə vaxt verilir? Hansı hallarda inzibati orqan qayda qoyma fəaliyyətinə ehtiyac hiss edir? Hansı hallarda ictimai maraq inzibati orqanın normativ tənzimləməsini (qaydaqoyma) tələb edir? 461
Bu cür suallar hüquqi ixtilaflarda yarana bilər və onların cavablandırılması zəruridir. Normativ aktların
nəzərdə tutulmuş başqa növü normativ xarakterli aktlardır. Nəzəriyyə belə təsnifatı tanımır və Azərbaycan hüququna bu, Rusiya hüququndan daxil olub. Onları normativ hüquqi aktlardan ayıran orqanik ünsürdür. «Normativ hüquqi aktlar haqqında» Qanuna görə, bunlar yerli icra hakimiyyətlərinin aktları, Konstitusiya Məhkəməsinin şərh xarakterli qərar - ları, Mərkəzi Seçki Komissiyasının, Milli Telivi ziya və Radio Şurasının qərar - larıdır.
462 Pozitiv hüquqda normativ aktlar üçün belə “tip”in qəbul edilməsinin praktik baxımdan nəticəsi və səbəbi bəlli deyil. Birincisi, normativ xarakterli aktlar də normativ hüquqi aktlar kimi adı çəkilən qanuna tabedir. Digər tərəf- dən, Konstitusiya məhkəməsi icraatı qaydasında mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının qərarları istisna olmaqla, bütün normativ aktlar məhkəmədə Mülki Prosessual Məcəllənin eyni fəslinin müddəalarına əsasən baxılır. 463
İnzibati normativ aktlar təsis etmə səlahiyyəti inzibati orqana nə vaxt veri- lir? Qanunçuluq prinsipi bu məsələdə necə tətbiq olunur? Qanunla inzibati or- qana uyğun qaydaqoyma səlahiyyəti tanınıbsa, heç bir problem yaranmır. Lakin 461
Funk, Shapiro, Weaver, s. 321 462
Qanunla bunların sayı artırıla bilər. 463
Burada Dövlət Başçısının və Nazirlər Kabinetinin, nazirliklərin normativ aktları istisna təş kil edir.
|