N. C əfərov, M. Ç oban ov, Q. P a şa yeva
əsrin əvvəllərindən etibarən yeni keyfiyyət qazanmış, siyasi-ideoloji
məzmun kəsb etmişdir». Başqa sözlə desək, «Vətən» Ulu
babalarımızın öz varlıqlarının ilk günlərindən yurd-yuva saldıqları,
əkib-biçdikləri, mal-qaralarını və qoyun sürülərini, at ilxılarını
otardıqları, yeri gələndə yad ellilərə qarşı at belində əldə qılınc at
oynatdıqları bütün ərazilər, dağlar, dərələr, düzənliklər, meşələr,
büllur bulaqlar və s. nəzərdə tutulur.
«Vətəndaş» dedikdə isə, Ulu babalarımızın sahib olduğu Tarixi
ərazilərində daimi yaşayan soydaşlarımız (Vətənin
«canlı
daşı-insanlar) nəzərdə tutulur.
Tarixin bütün mərhələlərində «Vətən» və «Vətənpərvərlik»
anlayışları paralel işlənmiş, işlənir və gələcəkdə də geniş mənada
işlənəcəkdir... Vətənpərvərlik öz məna tutumuna
və məna çalarlan-
na görə, Vətənini sevən, Vətəninə və xalqına məhəbbət bəsləmək,
Ulu babalarımızın bizə miras qoyduğu Böyük Vətənində Dövlət
qurumlarımızı və xalqımıza ünsiyyət vasitəsi kimi xidmət edən
milli dilimizi, mədəniyyətimizi, ədəbiyyatımızı, incəsənətimizi,
milli-mənəvi dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi qoruyub yaşatmaq
və nəsildən-nəsillərə ötünnək deməkdir... Çünki tarixin bütün mər
hələlərində dövlət qurumları cəmiyyətin bütün ali və ən yüksək
mənafelərinin təcəssümcüsü olmuş, olur və gələcəkdə də,
olmalıdır...
Bu mənada, «Vətən, onun tarixi, dili və adət-ənənələri olma
dan mən bir heç olardım» fikrini, düşüncəsini dərk edən fərd (şəxs)
vətəndaşa çevrilir. Çünki o, anlayır, başa düşür ki, «Vətənə olan
təhlükə şəxsən mənə də, yəni mənim firavanlığıma və hətta,
həyatıma olan təhlükədir». Odur ki, hər bir vətəndaş ölkəmizin
mənafeyini hər şeydən üstün tutmalıdır. Daha dəqiq desək hər bir
vətəndaş təkcə öz mülkiyyətini yox, həm də Vətənin və xalqın
3 6
iimumi mənafeyini qorumaq naminə həyatını qurban verməyi
bacarmalıdır, Vətən uğrunda «Şəhidlik zirvəsi»nə yüksəlməyə
həmişə hazır olmalıdır. Məhz belə halda, «milli ideologiya ilə.
silahlanmış və aşılanmış vətəndaşlıq dövlətin öz tərəqqisini,
təhlükəsizliyini, ərazi bütövlüyünü, nəsillərin və milli ruhun
varisliyini təmin etmək səlahiyyətinin əsas amilinə çevrilin). Çünki
tarixi inkişafın ümummilli mənasını, intellektual fenomenini və ulu
babalarımızdan bizə miras qalan mədəni irsi özündə birləşdirən
azərbaycançılıq dünyagörüşü müasir dövrdə belə təsəvvür olunur.
Deməli, azərbaycançılıq dünyagörüşü gənclərimizə məhz, bu
istiqamətdə aşılanmalıdır...
XALQIN ANA DİLİNDƏ ÖZÜNÜ TƏQDİM
ETMƏSİNİN ƏSAS İSTİQAMƏTLƏRİ
Ulu dilin ayrı-ayrı Dil ailələrinə və öz növbəsində, Dil
ailələrinin ayrı-ayrı Dil qruplarına və ya yanın qruplanna aynlması
nəticəsində dünyada ilkin hesablamalara görə 6000-ə yaxın xalq və
etnos dilləri yaranmışdır. Dillərin sonrakı inkişafı gedişində
ayrı-ayrı qəbilə, tayfa və etnos dilləri ümumi ünsiyyət şəraitində
bir-birilə birləşmiş və cəmiyyətin daha sonrakı inkişafı nəticəsində
dillərin sayı təxminən iki dəfə azalmışdır. Dilçilik elminin son
məlumatlarına görə müasir Dünyamızda müxtəlif dillərin sayı 3
minə yaxındır. Deməli, dünyada 3 minə yaxın millət , xalq və
etnoslar mövcuddur. Bu, millətlərin, xalqların və etnosların hər
birinin üzvü özünü başqa xalqlann nümayəndələrinə öz Ana dilləri
ilə müxtəlif istiqamətlərdə təqdim edirlər:
1.
Etnoqrafik istiqamət - adət-ənənələrin, məişət münasi
bətlərinin Iinqvistik (diklə) ifadəsi: Yəni, etnoqrafik təqdimat
A zərbaycarışiin aslığm əsasları
3 7