Dərs vəsaitindən

Reklama çəkilən məsrəflərin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi

Kompaniya lar	Reklama çəkilən məsrəflər, dollar	Sahədə məsrəflərin payı, %-lə	Bazar payı, %	Reklamın səmərəliliyi
A	2000 000	57,1	40,0	70
B	1000 000	28,6	28,6	100
V	500 000	14,3	31,4	220

Cədvədəki məlumatlardan göründüyü kimi, A kompaniyası reklama 2000000 dollar xərcləmiş və bu məsrəflər sahə üzrə reklama çəkilən məsrəflərin (3500000 dollar) 57,1 %-ni təşkil etmişdir. Buna baxmayaraq, A kompaniyasının bazar payı cəmi 40 % olmuşdur. Bu kompaniyanın reklama çəkdiyi məsrəflərin səmərəliliyini aşağıdakı kimi (bazar payını sahə üzrə reklama çəkilən məsrəflərdə müəssisənin malik olduğu paya bölməklə) təyin etmək olar: (40 % : 57,1 %) x 100 % = 70. B və V kompaniyalan üzrə müvafiq göstəricilər 100-ə və 200-ə bərabərdir. Cədvəlin məlumatlanna əsasən belə qənaətə gəlmək olar ki, reklama çəkilən məsrəflərin səmərəliliyi A kompaniyası üzrə daha aşağı səviyyədədir. Bu kompaniya reklama ya həddindən ziyadə çox xərc çəkir, ya da reklam büdcəsinə aynlan vəsaitlərdən pis istifadə edir. V kompaniyası reklama ayrılan vəsaitlərdən daha səmərəli istifadə edir, ona görə də bu kompaniyanm reklama ayırdığı vəsaitlərin məbləğinin artıniması məqsədəmüvafiqdir.

Dinamik modellər. Məlum olduğu kimi, reklamın təsir effekti həm də

gecikmələrlə özünü büruzə verir və yaxud başqa sözlə, gələcək dövrlərə ötürülə bilir. Müəssisənin satdığı məhsulların həcminin artımı reklam kom-

paniyasmın başlaması üə eyni zamanda özünü biruzə vermir, reklamın kəsilməsi ilə satışın həcminin artımı da həmin anda dayanmır. Reklam verilməsi dayandırıldıqdan sonra elanlann təsir effekti özünü sonrakı dövrlərdə də göstərməkdə davam edir.

Bazarın reaksiyasının dinamik modelləri çərçivəsində laqdəyişən adlanan dəyişənlər nəzərə alınır. Bazarın reklama reaksiyasının ən sadə dinamik modeli aşağıdakı kimidir:

X, = a + bW,.s(*y= A t-1)

Bəzi mütəxəssislər bazarın reklam elanlarına reaksiyasının həndəsi azalan inkişaf şəklində olmasını postulatlaşdırırlar. Bu mütəxəssislərdən biri Koykdur və onun laq-modeli bu sahədə ən çox istifadə edilən modellərdən biridir. Reklamın ekonometrik tədqiqatlannda ən çox istifadə edilən modellərdən biri də aşağıdakı kimidir: