Dərslik 1994-cü ildə nəşr edilmiş ali məktəblər üçün «Azərbaycan tarixi»nin (I cild) davamıdır və xalqımızın tarixinin
Yüklə 3,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
1995-ci ilin ya5^nda, 1996-cı ilin dekabr ayında respublikada daha bir neçə siyasi terror və dövlət çevrilişi planlan ifşa olundu. Respublikada qanuni, demokratik vasitələrlə siyasi fəaliyyət və fikirlər plüralizmi üçün münasib imkanlar yaranmışdı. 1995-ci ilin ortalarında Azərbaycanda artıq 50-dən çox partiya və ictimai-siyasi təşkilat vardı. 2001-ci ildə burada artıq 32 siyasi partiya, 1350 qeyri-dövlət təşkilatı, o cümlədən 30-a qədər hüquq müdafiə təşkilatı fəaliyyət göstərirdi. Siyasi partiyalarda 410 min nəfərdən çox üzv birləşmişdi. Kifayət qədər ictimai bazası olan siyasi partiya və cəmiyyətlər dövlət tərəfindən qeydə alınırdı, ölkədə, milli, millətçi, liberal, dini sosial-demokrat, kommunist təşkilatlan fəaliyyət göstərirdi. Sağlam müxalifətin siyasi həyatda mühüm rol oynaya biləcəyini qiymətləndirən iqtidar respublikada belə bir siyasi qüvvənin formalaşmasında maraqlı idi. Müxalifətə demokratik vasitələrdən istifadə etməklə təbliğat və təşkilat imkanlan yaradılırdı. Müxalif qüvvələr onlarla azad qəzet və jurnal nəşr edib yayır (əsasən özəl), televiziya və radio ka- nallanndan istifadə edir, seçkilərdə iştirak edir, parlamentdə təmsil olunurdular. İqtidarda olan Yeni Azərbaycan Partiyası cəmiyyətdə böyük nüfuza malik idi. Prezident Heydər Əliyevin sədrlik etdiyi bu partiyanın siyasəti Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin, suverenliyinin qorunmasına, demokratiyanın, bazar iqtisadiyyatının, milli mənəvi dəyərlərinin inkişafına istiqamətləndirilmişdi. 2001-ci ildə bu partiyanın sıralarında 230 min insan birləşmişdi. Adamlar kimin-kim olduğunu getdikcə daha aydın dərk edir, siyasi qüvvələrin məqsəd və əməllərini düzgün qiymətləndirirdilər. Xalq demokratiya məktəbi keçirdi, mübahisəli fikirləri hay-küylə deyil, demokratik qaydada, sivilizasiyalı şəkildə müzakirə və həll etmək yolla- nnı öyrənirdi Müxalifət cəbhəsindəki əsas partiyalann iqtidara qarşı mübarizədə birləşmək cəhdləri bu partiyalann rəhbərlərinin ambisiya- lan üzündən baş tutmurdu, tnsanlann böyük əksəriyyəti müxalifətdə dayanan partiyalara dəstək vermirdi. Gənc nəslə, onun tərbiyəsi və sağlamlığına qayğı xeyli artmışdı. 1994-cü ilin iyununda Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi təsis edilmişdi. Gənclərin təşəbbüsü ilə 1996-cı il fevralın 2-də Gənclərin I respublika formu keçirildi. Prezident Heydər Əliyev forumda gənclər üçün proqram xarakterli nitq söylədi, onları - müstəqil respublikanın gələcək sahiblərini daha mütəşəkkil, müstəqilliyin, dövlət 500 çiliyin, vətənin
bütövlüyünün təmin
olunması və
möhkəmləndirilməsində fəal, mübariz olmağa çağırdı. Respublika Gənclər Təşkilatlannın Milli Şurası təşkil olundu. Respublika Uşaq Təşkilatı yaradıldı. Bu illərdə Azərbaycan qadınlannın ictimai-siyasi fəaliyyəti də genişlənmişdi. 2000-ci ildə respublikada 40 qadın təşkilatı fəaliyyət göstərirdi. «Sevil» qadınlar cəmiyyəti, xüsusən fəal maarifçilik və xeyriyyəçilik işi apanrdı. Azərbaycan 1995-ci ilin ortalannda «qadın hüquq- lannın pozulmasının bütün təzahürlərini aradan qaldırmaq haqqında» BMT konvensiyasına qoşuldu. Həmin ilin oktyabrında Azərbaycan Qadınlar Cəmiyyəti Ümumdünya Qadınlar Cəmiyyətinə üzv qəbul olundu. 1998-ci ilin yanvar ayında prezident fərmanı ilə «Qadınların Problemləri Üzrə Dövlət Komitəsi» yaradıldı. 1996-cı ilin noyabrında Azərbaycan Qırmızı Aypara Cəmiyyəti Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi, Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Cəmiyyətləri Be)məlxalq Federasiyasına üzv qəbul edilmişdi. 2001-ci ildə ölkədə 40-dan çox həmkarlar ittifaqı fəaliyyət göstərirdi. 1995-ci il noyabrın l2-də müstəqil Azərbaycan Respublikası parlamentinə mojaritar (100 deputat) və proporsional (25 deputat) sistemlə ilk seçkilər keçirildi. 125 deputat yerinə 600, o cümlədən birmandatlı dairlərdə 100 deputat yerinə 400 namizəd qeydə alınmışdı. Cəmiyyətdə daha çox sosial dəstəyi olan səkkiz siyasi partiya deputat mandatları uğrunda mübarizəyə qoşulmuşdu. Xalq seçkilərdə fəal iştirak etdi. Çoxmandatlı seçki dairələrində seçicilərin 86 faizdən çoxu səs vermişdi. Yeni seçilmiş parlament geniş qanun yaradıcılığı fəaliyyətinə başladı. Burada insan hüquqları, elm, təhsil, mədəniyyət, iqtisadiyyat, ekologiya və s. mühüm sahələr üzrə daimi komissiyalar təşkil olundu. Komissiyanın işinə respublikanın görkəmli alim və mütəxəssisləri də cəlb edilmişdi. Beş ildə parlament 400-dən çox qanun qəbul etdi. Azərbaycan parlamenti dünyanın qabaqcıl demokratik dövlətlərinin qanunverici orqanlan təcrübəsini öyrənmək sahəsində mühüm addımlar atdı. 2000-ci il 5 noyabr parlament seçkiləri də demokratik şəraitdə keçirildi. 13 siyasi partiya seçki dairələri üzrə imza vərəqələri almışdı. Demokratik Mərkəzi Seçki Komissiyası təşkil edilmişdi. 1999-
bələdiyyə seçkiləri keçirildi. Ölkədə yaranmış siyasi sabitlik, bu əsasda demokratiyanın, iqtisadiyyatın və mədəniyyətin inkişafı üçün münasib şəraitin yaranması Prezident Heydər Əliyevin gərgin, çoxcəhətli fəaliyyətinin nəticəsi idi. 501 Yüklə 3,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|