Turbin qazıyıcısı ilə qazıma.
Bu üsul ilə qazımada qazıma
məhlulunun hidravlik gücü hesabına hərəkətə gələn turbin
qazıyıcısının valına bağlanmış qazıma baltası fırlanma hərəkəti
alır. Turbin qazıyıcısının ümumi görünüşü şəkil 2.5-də və əsas
texniki göstəriciləri cədvəl 2.1-də verilmişdir.
Turbin qazıyıcısının əsas hissəsi turbindir. Turbin çoxlu
sayda (yüzdən artıq) eyni olçülü dayaqlardan ibarətdir.
Hər bir dayaq öz növbəsində iki əsas hissədən: mühərrikin
valına bağlanmış fırlanan rotordan və gövdəyə bərkidilmiş
tərpənməz halda olan statordan ibarətdir.
46
Şəkil 2.5. Turbin qazıyıcısının dayaqlarından keçən maye
selinin istiqaməti və ümumi görünüşü
Neft və qaz quyularının qazılması üçün çoxpilləli turbin
nəzəriyyəsi
sovet
mühəndisi
P.P.Şumilov
tərəfindən
yaradılmışdır. Quyuların qazılması zamanı lazım olan dövrlər
sayını və lazım olan gücü almaq üçün turbin mühərriki
çoxpilləli olmalıdır.
Bunlardan əlavə P.P.Şumilov qazıma məhlulunun turbin
qazıyıcısının iş rejiminə təsirini xarakterizə edən əsas aşağıdakı
qanunauyğunluqlarıda təyin etmişdir.
1. Turbinin fırlanma sürəti qazıma məhlulunun sərfi ilə
müt
ə
nasibdir
2
1
2
1
Q
Q
n
n
,
47
Cədvəl 2.1
Turbin qazıyıcısının əsas texniki göstəriciləri
Turbin
qazıyıcılarının
şifri
G
ö
v
d
ə
n
in
x
ari
ci
d
ia
m
et
ri
c,
m
m
Pillələrin
sayı
M
ay
en
in
s
ə
rfi
,
(s
u
),
1
0
-3
,m
3
/s
Fırlanma
tezliyi,dəq.
M
ü
h
ə
rri
k
in
v
al
ın
d
a
m
o
m
en
t,
N
m
G
ü
cü
,
k
V
t
6
8
5
2
2
0
Təzyiq
itkisi,
Mpa
Faydalı
iş əmsalı
Uzunluğu,m
Kütləsi,kq
Ə
y
il
m
ə
d
ə
sə
rt
li
k
,k
N
m
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Bir pilləli turbin qazıyıcıları
Т12МЗБ-240
240
104
50
660
2000
135,2
4,0
0,69
8,3
2015
24 000
Т12МЗБ-215
215
89
40
545
1100
61,7
2,5
0,64
8,0
1675
16 950
Т12МЗБ-195
195
100
30
660
850
57,3
3,5
0,56
9,1
1500
10 500
Т12МЗЕ-172
172
121
25
625
650
41,9
3,0
0,57
8,4
1115
6 650
TS çox turbin qazıyıcıları
3ТСШ-240
240
318
32
420
2500
107,3
5,0
0,69
24
5980
24 000
3ТСШ1-240
240
315
32
445
2700
122,7
5,6
0,70
-
-
24 000
3ТСШ-195
195
285
22
485
1300
64,7
5,0
0,60
24
4165
9 600
3ТСШ1-195
195
306
30
400
1300
53,7
3,5
0,52
26
4850
9 600
3ТСШ1-
195ТЛ
195
318
40
355
1750
63,2
3,0
0,55
26
4355
9 600
3ТСШ1-195П
195
306
40
400
2040
83,8
3,5
0,61
-
-
9 600
ТС5Е-172
172
239
20
500
800
41,2
4,0
0,53
15
2150
7 150
3ТСШ1-172
172
336
20
505
1000
51,5
6,0
0,44
26
4490
7 150
A seriyalı maili təzyiq xətli şpindelli turbin qazıyıcıları
А9Ш
240
210
45
420
3000
129,4
7,0
0,44
17
4605
24 000
А9ГТШ
240
210/130
*
45
235
3120
75,0
5,8
0,28
-
-
24 000
АШГТШ-ТЛ
240
231/117
*
40
230
250
58,8
4,0
0,38
24
6580
24 000
А7Ш
195
236
30
520
1900
101,4
8,0
0,43
17
3179
10 000
А7ГТШ
195
232
30
320
1950
63,9
8,0
0,27
25
4400
10 000
48
Cədvəl
2.1-in ardı
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
АГТШ-ТЛ
195
279/39
*
25
250
1300
33,1
4,0
0,24
26
4520
10 000
А6Ш
164
212
20
475
720
35,3
4,5
0,40
17
2065
5 750
А6ГТШ
164
252/90*
20
325
850
28,7
4,8
0,50
24
2910
5 750
Gödək turbin qazıyıcıları
Т12МЗК-215
215
30
55
40
35
890
780
750
1059
68,4
83,9
2,8
4,0
-
-
2,9
4,0
668
958
18 000
18000
Т12МЗК-172
172
30
60
25
25
1110
1110
285
570
32,4
64,8
2,45
4,90
-
-
2,3
3,6
294
470
6 700
6700
49
burada
2
1
n
,
n
fırlanma sürəti;
2
1
,
Q
Q
qazıma
məhlulunun sərfidir.
Əgər qazıma məhlulunun sərfini üç dəfə artırsaq, onda
turbinin fırlanma sürəti də üç dəfə artacaqdır.
2. Turbində yaranan təzyiq düşküsü vurulan qazıma
məhlulunun sərfinin kvadratı ilə mütənasibdir.
2
2
1
2
1
Q
Q
P
P
,
burada
2
1
P
,
P
turbində yaranan təzyiqlərdir.
Əgər qazıma məhlulunun sərfini iki dəfə artırsaq onda
turbində təzyiq dörd dəfə artacaqdır və əksinə.
3. Turbində yaranan fırlanma momenti vurulan qazıma
məhlulunun sərfinin kvadratı ilə mütənasibdir.
2
2
1
2
1
Q
Q
M
M
,
burada
2
1
M
,
M
turbində yaranan fırlanma momentidir.
4. Turbinin güçü vurulan qazıma məhlulunun sərfinin
kubu ilə mütənasibdir.
3
2
1
2
1
Q
Q
N
N
,
burada
2
1
N
,
N
turbinin gücüdür.
Əgər qazıma məhlulunun sərfini iki dəfə artırsaq, onda
turbin qazıyıcısının gücü səkkiz dəfə artacaq və əksinə.
50
Turbin qazıyıcısı ilə qazıma zamanı ox boyu yükün
qiymətindən və qazılan süxurun bərkliyindən asılı olaraq
baltanın fırlanma tezliyi dəyişir. Belə ki, baltada yaranan
fırlanma momenti turbin qazıyıcısının valının fırlanma sürəti ilə
tərs mütənasibdir. Baltaya verilən ox boyu yükün qiyməti nə
qədər böyük olarsa, baltanın fırlanma sürəti o qədər az olar və
əksinə.
Turbin üsulu ilə qazımada da rotor üsulu ilə qazımada
olduğu kimi, baltaya oxboyu yük qazıma alətinin ağırlığı
hesabına verilir. Rotor üsulu ilə qazımadan fərqli olaraq burada
qazıma kəməri sakit vəziyyətdə olduğundan, onun işinin
gərginliyi xeyli azalır. Turbin üsulu ilə qazımada maksimal
burucu moment qazıma məhlulunun miqdarından və süxurların
baltanın fırlanmasına göstərdiyi müqavimətin qiymətindən çox
asılıdır.
Borularda yaranan maksimal burucu moment quyunun
dərinliyindən, baltanın fırlanma sürətindən, baltaya verilən
oxboyu yükdən və qazılacaq süxurların mexaniki xassələrindən
asılı deyil. Bundan başqa, nöqsan kimi qeyd edilməlidir ki, bu
üsulla qazımada qazıma rejimi parametrlərini müstəqil surətdə
dəyişmək mümkün deyildir. Çünki həmin parametrlər bir-
birindən asılı olaraq dəyişir, başqa sözlə desək, rejim
parametrlərindən birinin dəyişməsi o birilərinin də dəyişməsinə
səbəb olur. Turbin qazımasında baltanın quyu dibində işləmə
müddəti rotor qazıması ilə müqayisədə 6
10 dəfə az olur.
Vintli
hidravliki
quyu
dibi
mühərriklə
qazıma(VHQM).
Vint mexanizmi əsasında yaradılmış bu
mühərrikin (şəkil 2.6) köməyi ilə, turbin qazıyıcısından fərqli
olaraq istənilən dövrlər sayı əldə etmək mümkündür.
Bu quyudibi mühhərik iki seksiyadan ibarət olur:
mühərrik və şpindelli seksiya.
Şpindelli seksiya baltaya oxboyu yük vermək, hidravlik
yükləri qəbul etmək və təzyiq düşküsü yaratmaq üçündür.
51
Vintli
hidravliki quyudibi
mühərriklərlə qazıdıqda
balta dövrlərinin sayını 120 – 80 dövr/dəq-ə qədər azaltmaqla,
çox böyük fırlanma momenti əldə etmək mümkündür. Vintli
hidravliki quyudibi
mühərrikin və turbin qazıyıcısının
iş xarakteristikaları oxşardır. Lakin vintli
hidravliki
quyudibi
mühərriklərlə işlədikdə daha kiçik dövrlər sayına
və daha böyük fırlanma momentinə nail olmaq mümkündür ki,
bu da çox böyük üstünlükdür. Vintli
hidravliki
quyudibi
mühərrik şəkil 3.10-da göstərilir.
a b
Şəkil 2.6. Vintli
hidravliki
quyudibi mühərrikinin
quruluşu
Dostları ilə paylaş: |