147
çəkilən xərcləri kompensasiya etməyən, dempinq qiymət-
ləri ilə reallaşdırılması hesabına (kifayət qədər uzun müd-
dət davam etməsi istehsalçının iflasına gətirib çıxara bilər)
təmin olunur.
Sıx qarşılıqlı əlaqəli olan malın və müəssisələrin rə-
qabətə davamlılıq kateqoriyaları mahiyyət fərqlərinə də
malikdilər:
Məhsulun rəqabətə davamlığı, malın həyat dövrünə
uyğun gələn vaxt kəsiyində qiymətləndirilir və tədiqiq
olunur, müəssisənin rəqabətə davamlılığının tədqiqinin
əsasında isə müəssisənin fəaliyyət dövrünə uyğun gələn
daha uzun vaxt kəsiyi dayanır;
Məhsulun rəqabətə davamlılığı onun hər bir növünə
tətbiq olunaraq nəzərdən keçirilir, müəssisənin rəqabətə
davamlılığı isə buraxılan məhsulun bütün dəyişən siyahısı-
nı və onun istehsal-texniki potensialını
əhatə edir;
Müəssisənin rəqabətə davamlılıq səviyyəsinin təhlili
onun özü tərəfindən həyata keçirilir, malın rəqabətə da-
vamlılığının qiymətləndirilməsi isə istehlakçının ixtiya-
rındadır. Öz strukturuna görə müəssisənin rəqabətə da-
vamlılığı məhsulun rəqabətə davamlılığından daha mürək-
kəbdir. Çunki onun tətbiq obyekti müəssisənin bütün is-
tehsal-iqtisadi fəaliyyətidir.
Keyfiyyətin və rəqabətə davamlılığın yüksəldilməsi
Azərbaycan müəssisələri üçün mühüm problemə çevrilir.
Biznesin strateji məsələlərinə və keyfiyyət problemlərinə,
həmçinin müxtəlif formalarda təzahür edərək onlara ya-
naşma və həlli metodlarına marağın aşkarlanmasına səbəb
olur:
xüsusiyyətlərinə görə rəqabətə davamlılıq məhsul
148
istehsalının yoluna qoyulması üçün şirkətlərin səylərinin
birləşdirilməsi;
müəssisənin istifadəsinin mümkünlüyü məqsədi
ilə öz parametrlərinə görə yerli məhsuldan üstün olan və
dünya bazarına məhsul çıxaran qərb şirkətlərinin təcrübə-
sinin
öyrənilməsi;
beynəlxalq standartların tələblərinə cavab verən
məhsul keyfiyyətinin menecment sisteminin işlənilməsi və
tətbiqi üzrə fəaliyyətin fəallaşdırılması (iqtisadi cəhətdən
inkişaf etmiş ölkələrdə bu sistemlər təkcə rəqabət üstün-
lüklərinin qazanılması mənbəyi deyil,
həm də əmək bölgü-
sünün sürətlə dərinləşməsi şəraitində şirkətlərin səmərəli
qarşılıqlı fəaliyyətinin mütləq infrastruktur əsa-sıdır);
Azərbaycan menecerləri tərəfindən keyfiyyətin yeni
fəlsəfəsinin vacibliyinin tədricən qavranılması və onun
əsasında şirkətlərdə yerli praktika üçün prinsipcə yeni olan
təşkilat mədəniyyətinin formalaşması.
Keyfiyyət probleminin həlli müasir şirkətlərin inki-
şaf strategiyasının ayrılmaz elementidir, buna görə də
məhsulun keyfiyyətinin menecment sisteminin tətbiqinə bu
sistemin, şirkətin ümumi strategiyasındakı yerinin müəy-
yən edilməsi ilə başlamaq lazımdır.
Beynəlxalq standartların və keyfiyyətin ümumi idarə
edilməsi prinsiplərinin reallaşdırılması yolu ilə malların (iş
və xidmətlərin) keyfiyyətinin menecment sisteminin for-
malaşdırılması üzrə keyfiyyətinin və rəqabətə davamlılığı-
nın yüksəldilməsinə yönəldiyindən, bu fəaliyyətlə əlaqə-
dar bütün prosesləri mal istehsalçılarının ehtiyac və ümid-
lərinin təhlilindən başlamaq lazımdır. Buna görə də şirkət
hər şeydən əvvəl marketinq strategiyasını müəyyən etm-