Dərslik I hiSSƏ Azərbaycan Respublikası Təhsil

İlbizlər

1-xiton  (Tonicella);  2-çılpaqqəlsəməli  molyusk  (Tritonia  hombergi);  3-tənək 

ilbizi  (Helix  pomatia);  4-qara  çılpaq  ilbiz  (Eumilax  niger);  5-yeməli  ürəyi  ilbiz 

(Cerastoderma  edule);  6-dəniz mirvari  ilbizi (Pinctada  margaritifera);  7-qanadayaq 

molyusk  klion  (Clione  limacina);  8-kalmar  (Ommatostrephes  sloani  pacificus);  9- 

mürəkkəb ilbizi (Sepia officinalis);  10-adi səkkizayaq (Ostapus  vilgaris).

TİP.  BUĞUMAYAQLILAR (ARTHROPODA)

SİNİF.  HƏŞƏRAT (JNSECTA)

BİTLƏR (aNOPLURA) 

a-BİTLƏRİN QURULUŞU

489

---

1-pəncəcik  hərəkətli  caynaqla  birlikdə;  2-baldır;  3-tüpürcək  vəzisi;  4- 

yumurtalıq;  5-  malpiki  borulan;  6-traxeyalar;  7-sinir düyünü;  b-baş  bitinin  erkəyi 

(Pediculus humanus capitis; v-baş bitinin yumurtası (sirkə);

Helmintlərin yumurtaları:

1-qaraciyər  sorucusunun  (Fassiola  hepatica);  2-qan  sorucuları:  a-Schistosoma 

haematobium;  6-Schistosoma  mansoni;  3-lansetşəkilli  sorucusunun  (Dicrosoelium 

lanceatum);  4-pişik  sorucusunun  (Opisthorchis  felineus);  5-enlilent  qurdunun 

(Diphyllobothrium  latum);  6-kiçik  lent  qurdunun  (Hymenolepis  nana);  7- 

soliterlərdə  (Taenidae);  8-insan  askaridinin  (Ascaris  limbricoides);  a-maya- 

lanmamış;  b-mayalanmış;  9-hepatikolanın  (Hepaticola  hepatica);  10-tükbaş  qur­

dunun (Trichocephalus trichiurus);  11-bizquyruğun (Enterobius vermicularis).

490

---

Ali  sinir fəaliyyətinin tipləri. 

İ.P.Pavlova görə

Güclü tip

Müvazinətsiz

(özünü sızlaya bilməyən)

Müvazinətli,

hərəkətli

Fərdlər gflcIO oyanma 

və sürətli orientaıiyaya 

mallkdir.Oyanma ləngi­

məyə nisbətən üstün olur. 

Şərti  reflekslər tez hazır­

lanır və uzun  müddətli 

olur.Tormozlanma zəif­

dir.

Fərdlər nisbətən 

asanlıqla oyanmadan 

tormozlanmaya 

keçir.

Şərti reflekslər 

tez  hazırlanır və uzan 

müddətli  saxlanılır.

491

---

İ.P.Pavlova görə

Güclü tip

Zəif tip

inert, az hərəkətli 

müvazinətli

Reflekslər sürətlə 

hazırlanır və uzun­

müddətli olur, 

davranışı sakitdir, 

tormozlanma 

oyanmaya nisbətən 

üstünlük təşkil edir.

Tormozlanma və 

oyanma prosesləri zəif 

olnr, şərti reflekslər 

çətinliklə yaranır. Orian- 

tasiya refleksləri ləng 

və nisbətən çətinliklə 

yaranır. Fərdlər həyata 

çox çətin adaptasiya 

olunurlar.

Fleqmatik

Melanxolik

Hippokrata görə

492

---

İSTİFADƏ EDİLMİŞ 

ƏDƏBİYYAT

A z ə r b a y c a n   d i l i n d ə

1.  Axundov  M.A.,  İsmayılov A.S.- Genetika.  Dərslik,  Bakı,  1981

2.  Axundov  C.M.  -   Süd  və  süd  məhsullarının  texnologiyası.Dərslik, 

Bakı,  1979

3.  Ağabəyli  A.Ə.  -   Kənd  Təsərrüfatı  heyvanlarının  yetişdirilməsi. 

Dərslik,  Bakı,  1975

4.  Ağabəyli A.Ə.  -  Azərbaycan camışları.  Dərslik,  Bakı,  1980

5.  Abdullayev Q.Q., Quliyev A.M.  Heyvandarlıqda damazlıq işi.  Dərs 

vəsaiti,  Gəncə,  1992

6.  Abdullayev  Q.,Əliyev  M.  -   Yunun  əmtəəşünaslığı  və  ilkin  emalı 

texnologiyası.  Dərslik,  Bakı,  2003

7.  Ağayeva E.M.  -   Biotexnologiya və gen mühəndisliyi.  Dərslik,  Bakı, 

2010

8.  Abdulhəlimov  N.A.  -   Sitologiya,  histologiya  və  embriologiya. 

Dərslik,  Gəncə, 2009

9.  Allahverdiyev  R .N .  -   Heyvanların  patoloji  fiziologiyası.  Dərslik, 

Bakı, 2010

10. Abbasov S., Əliyev  M.  -Z ebuçuluq.  Dərslik,  Bakı,  2010

11.  Abbasov  S.  -   Genetika  və  seleksiyanın  əsasları.  Dərslik,  Gəncə, 

2009

12. Babayev  M.Ş.  -   Ekoloji  genetika.  Ali  məktəblər  üçün  dərslik.  Bakı, 

2004

13. Babayev  M.Ş.,  Məcidov  M.M  -   Genetikadan  praktikum.  Dərslik, 

Bakı,  2006

14. Babayev  M.Ş.,  Məcidov  M .M   -   Genetikadan  məsələlər  (izahlı  lüğət 

ilə).  Dərs vəsaiti,  Bakı,  2006

15. Babayev  M.Ş.,  Məcidov  M.M  -Biologiyanın  tədrisi  metodikası. 

Dərslik,  Bakı,  2008

16. Bəşirov  E.B.  -   Azərbaycanda  damazlıq  heyvanların  biologiyası  və 

yetişdirilməsi.  M onoqrafiya, Bakı,  2005

17. Bayramov  B.Ə.,  Bağırov  Y .C .-  Heyvandarlığın  əsasları.  Dərslik, 

Bakı,  1991

18.  Çobanov R.Ə. -  tnsanın  protozoozları.  Monoqrafiya.  Bakı, 2006

19.  Əliyev  S.D.,  Nəcəfov  C.Ə.  -   Tibbi  biologiya  və  genetikadan  labo­

ratoriya məşğələləri.  Dərslik,  Bakı,  2008

20. Əliyev  S.D.,  Nəcəfov  C.Ə.  -   Tibbi-bioloji  terminlərin  izahlı  lüğəti 

(ensiklopedik  lüğət).  Bakı, 2009

21. Əliyev  K.M., Zam anov Z.B.  -  Atçılıqdan dərs vəsaiti, Gəncə,  1986

22. Əliyev  E.t.  -   Г  >nd  təsərrüfatı  heyvanlarının  patoloji  anatomiyası 

Dərslik,  Bakı,  2009

493

---