Dr. Emeran Mayer Beyin-Bağırsak
Yüklə 5,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
| yaşam ı boyunca değişkenlik gösterir. Hayatın ilk üç yılında
dengeli bir bağırsak mikrobiyomu oluştuğu sırada çeşitlilik ve sayı azdır. Yetişkinlikte en üst düzeye erişir ve yaşlandıkça azalmaya başlar. Çeşitliliğin az olduğu erken dönem otizm ve kaygı gibi nörogelişimsel bozukluklara yatkınlığın görüldüğü bir pencere dönemidir. Çeşitliliğin yine azaldığı geç dönem ise Parkinson ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların görülme çağına denk gelir. Bağırsaklardaki mikrobik çeşitliliğin az olduğu bu durumların böyle hastalıkların gelişiminde risk faktörü olduğu düşünülebilir. Yeni teknolojilerin yardımıyla, cildimiz, yüzümüz, burun deliklerimiz, ağzımız, dudaklarımız,gözkapaklarımız ve hatta dişlerimizin arasından bile farklı mikrobiyal popülasyonlar keşfediyor ve özelliklerini saptıyoruz. Bununla birlikte, gastrointestinal sistem, özellikle de kalın bağırsak en büyük mikrobiyal popülasyonlara ev sahipliği yapar. Karanlık ve neredeyse oksi ZİHİN-BEDEN BAĞLANTISI GERÇEKTİR 25 jensiz bir ortam olan insan bağırsağında 100 trilyondan fazla mikrop yaşar; bu sayı, kıyaslamaya insandaki kırmızı kan hücrelerini de dâhil ederseniz insan vücudundaki tüm hücrelerin sayısından on kat daha fazladır. Bu, insan denen canlının içinde bulunan hücrelerin yalnızca yüzde 10’unun gerçekten kendisine ait olduğu anlamına gelir. (Vücuttaki kırmızı kan hücrelerini de katarsanız bu rakam yüzde 50’ye yaklaşabilir.) Tüm bağırsak m ikroplarını bir araya getirip bir organ oluşturursanız, 1 ila 3 kilo arasında bir ağırlığa sahip olur ki bu da 1,1 kiloluk beyinle eşittir. Bu karşılaştırmaya dayana rak, bazı araştırmacılar bağırsak mikrobiyotasını “unutulmuş organ” ola rak adlandırırlar. Bağırsak mikrobiyotasını oluşturan 1.000 bakteri türü 7 milyondan fazla gen içerir, bu da her insan geni için 360 kadar bakteri geni var demektir. Yani insan ve mikrobiyal genlerinin birleşiminin (hologenom olarak adlandırılır) aslında yüzde l'den azı insandan kaynaklanmaktadır! Tüm bu genler, mikroplara yalnızca bizimle iletişime geçebilecekleri molekülleri üretmek için muazzam bir kapasite sağlamakla kalmaz, aynı zamanda etkileyici bir çeşitlilik yeteneği de sunar. Bağırsak mikrobiyotası kişiden kişiye büyük değişkenlik gösterir ve içerdiği çok sayıda mikrop suşu ve türü bakımından hiçbir iki insanın bağırsak mikrobiyotası birbirinin ay nısı değildir. Bağırsağınızdaki mikroplar, genleriniz, hepimizin bir dereceye kadar aldığı annelerimize ait mikrobiyota, evinizdeki diğer bireylerin taşıdı ğı mikroplar, beslenme şekliniz ve bu kitapta tartışacağımız gibi beyninizin etkinliği ile zihinsel durumunuz dâhil olmak üzere pekçok faktöre bağlıdır. Mikropların bedenlerimizde oynadığı rolün muazzam önemini tam olarak kavramak için, nereden geldiklerini ve biz insanlarla nasıl bağlantı kurduklarını hatırlamamız yararlı olacaktır. Bu evrim hikâyesi Martin Blaser’in MissingMicrobes [Kayıp Mikroplar ] adlı kitabında harika bir biçimde anlatılmıştır: ■ Suş: B ir bakteri veya virü s ü n fa rklı a İt tü rle rin in , aralarında genetik fa rk lılık la r bulunan g r u p la r ı— ç.n. 26 BEYIN-BAĞIRSAK BAĞLANTISI Yaklaşık 3 milyar yıl boyunca dünyada yaşayan tek canlı türü bakterilerdi. Toprak, hava ve suyun her zerresini işgal etmişlerdi, çok hücreli yaşamın evrimi için gerekli koşulları belirleyen kim yasal reaksiyonlara yön veriyorlardı. Yavaş yavaş, uçsuz bucaksız zaman içinde deneme yanılma yoluyla bugüne kadar dünyadaki tüm yaşamı destekleyen en etkili “dil” de dâhil olmak üzere kar maşık ve sağlam geri bildirim sistemlerini icat ettiler. Bağırsak mikrobiyotası hakkında öğrendiğimiz her şey, geleneksel bilimsel inançlara meydan okumakta; bu da hem bilim dünyasında, hem de medyada çok fazla ilgi çekmesi ve tartışma konusu hâline gelmesinin nedenlerinden biri. Bazı insanların mikrobiyomun etkisi hakkında daha derin, daha felsefi sorular sormasının sebebi de budur: Bedenlerimiz, içinde yaşayan mikroplar için sadece bir taşıt mıdır? Mikroplar, bey nimizi Yüklə 5,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|