mevasi botanika tilida dukkak deb ataladi. Unda kalta urug'bandi urug'lar boiadi.
Dukkak-laming shakli, yirik-mayda'igi, rangi har xil bo'lib, turli miqdorda urug'
tugadi (17-rasm). Loviyaning dukkaklari eng yirik bo'lsa, yasmik dukkaklari eng
maydadir. Ko'pchilik dukkakli don ekinlari yetilgamdan keyin dukkaklari uzu-
nasiga chatnab, ikki tabaqaga ajraladi. Jaydari no'xat, yasmik dukkaklari
Ko'k no'xat.
Ekma ko'k no'xat bir yillik o't o'simlik bo'lib, ko'pincha yotiq
holda o'sadi, bo'yi 25 sm dan 250 sm gacha yetadigan tuksiz poya chiqaradi. Yotiq
holda o'sadigan navlari bilan bir qator poyasining asosan ustki qismi yo'g'on
bo'ladigan navlari ham bor, bular shtamb navlar deb aytiladi. Bu xildagi poya
vertikal holatini yaxshi saqlaydi va kamroq egalaydi.
Ildizi tuproqqa 1 m gacha chuqur kirib boradigan o'q ildiz.
Barglari 2—3 juft bargcha chiqariladigan juft patsimon murakkab barg, ular
jingalaklar bilan tugaydi va yirik yon bargchalar chiqaradi.
Gullari yirik, gultojisi har xil rangda bo'lib, gul bandda bitta yoki ikkitadan,
poyasi yo'g'on navlarda esa ko'pincha uch-yettitadan bo'lib joylashadi.
Dukaklari 3-10 ta urug' tugadi, to'g'ri yoki egilgan, xanjarsimon yoki
tasbexsimon, ko'pincha sariq rangda bo'-ladi. Dukkaklari yetilganda chatnab
ketadi.
Urug'i ko'pincha yirik, yumaloq, burchakli yoki bur-chakli-kvadrat shaklda.
Urug'ining yuzi sillik yoki burishgan bo'ladi. Donning rangi har xil oqdan
qoragacha bo'ladi. 1000 donasini vazni 40 g dan 400 g gacha yetadi, o'rtacha
150— 250 g.
No'xatning kenja turlari quyidagi belgilari bilan tavsif-lanadi.
No'xat navlari ikki guruhga: archiladigan no'xat va shirin no'xatga bo'linadi.
Dostları ilə paylaş: 
