Düyünlü ur xəstəliyi üzrə klinik protokol
Yüklə 205,96 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- USM vasitəsilə skrininq
- Ultrasəs nəzarəti ilə nazik iynəli aspirasion biopsiya
- NİAB vasitəsi ilə diaqnoz qoyulması mümkün olmayan düyünlər
- RADİOİZOTOP SKANERLƏŞDİRMƏ
12
►
tiroidin kanser olma ehtimalı aşağı olan pasiyentlər arasında skrininq üçün US-dən istifadə etmək tövsiyə edilmir (C) ►
kanseri, 2-ci tip çoxsaylı endokrin neoplaziya qeyd edilən və ya ətraf nahiyələrə metastazları olan xəstələr), palpasiya zamanı tiroid düyünləri və ÇDU aşkar edilən, maliqnizasiyaya şübhəli adenopatiyası olan xəstələrdə USM aparılması tövsiyə edilir (C).
NİAB düyünlü urun qiymətləndirilməsi üçün etibarlı və dəqiq üsul hesab edilir. Bu metodun həssaslığı 83%, spesifikliyi isə 92% təşkil edir. ►
təsdiq edildikdən sonra, bu üsul tiroid düyününün diaqnostik qiymətləndirilməsinin ayrılmaz hissəsinə çevrilmişdir. ►
sahəsində ixtisaslaşmış sitopatoloq müayinə etməlidir. ►
Diaqnostik səhvlər:
Səhv neqativ cavab nümunənin düzgün hazırlanmaması nəticəsində baş verir
Səhv pozitiv nəticə adətən “şübhəli” (qeyri-müəyyən) tapıntılar olduqda baş verə bilər
Follikulyar neoplazma, Hürthle hüceyrələrinin neoplazması sitoloji hesabatlarda boz zona kimi qeyd edilir, həmçinin bu, papilyar karsinomanın olması ehtimalını da göstərir, lakin onun üçün diaqnostik əhəmiyyət kəsb etmir. ►
Terminologiyanın standartlaşdırılması xəstəyə göstərilən tibbi xidməti yaxşılaşdıra bilər. Sitoloji diaqnozlar 4 kateqoriyaya bölünür – qeyri-adekvat nümunə, xoşxassəli, şübhəli və bədxassəli şişlər.
Qeyri-adekvat, qane etməyən və ya qeyri-informativ nəticə – yaxmada bir neçə follikulyar hüceyrə var və ya heç yoxdur.
Xoşxassəli düyünlər və ya neqativ nəticə – bu qrupa kolloid düyünlər, Haşimoto tireoiditi, sist, tireoiditlər aiddir. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
13
Şübhəli və ya təyin olunmayan nəticə – sitoloji müayinə nəticəsində düyünün bədxassəli olması, həmçinin follikulyar neoplazma, Hürthle hüceyrəsinin şişi və ya atipik papilyar şiş müəyyən edilir, lakin diaqnozu dəqiqləşdirən meyarların hamısı təyin olunmur.
Bədxassəli və ya pozitiv nəticə – bura birincili (QV) və ya ikincili (metastatik) kanserlər aiddir. Ultrasəs nəzarəti ilə nazik iynəli aspirasion biopsiya ►
Ölçüsü ≥10 mm, kənarları qeyri-müntəzəm, xaotik düyündaxili vaskulyarizasiyaya malik, uzun və dar formalı və ya mikrokalsifikasiyalı hipoexogen düyünlərdə US-NİAB aparılmalıdır (B). ►
limfa düyünlərinə metastaz etməsi aşkar edildikdə, düyünün ölçüsündən asılı olmayaraq təcili sitoloji müayinə aparılmalıdır (B). ►
Haşimoto tireoiditində limfositar infiltrasiya hipoexogen sahə yaradır, ona görə də kənarlarının təyin edilməsi çətin olan hipoexogen düyünlərdə US-NİAB aparılmasından əvvəl bu patologiyanı istisna etmək lazımdır (C). ►
hissədən nümunə götürmək, sonra isə mayeni drenaj etmək olar (C). ►
QV-də olan törəmələr 6 və 12 ay sonra, daha sonra isə müntəzəm olaraq US vasitəsilə müşahidə edilməlidir (D). ►
müayinəsi) və KT-dən (kompüter tomoqrafiyası) istifadə tövsiyə olunmur (C). NİAB zamanı təyin olunmayan düyünlər ►
Morfoloji meyarların təyin edilməsi çətinlik törədəndə bədxassəli və xoşxassəli düyünləri fərqləndirmək çətin olur. Təyin edilməyən düyünlərin 20%-ində cərrahi müdaxilə zamanı maliqnizasiya aşkar edilir. ►
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 14 ► NİAB-la müqayisədə iri iynə ilə biopsiyanın aparılması daha az dəqiqliyə, böyük iş həcminə və fəsadlaşma tezliyinə malik olduğu üçün onun istifadəsi hal-hazırda məsləhət görülmür. ►
götürülməsi tövsiyə olunur. NİAB vasitəsi ilə diaqnoz qoyulması mümkün olmayan düyünlər ►
Tərkibində az miqdarda follikulyar hüceyrə olan və ya heç olmayan sistli düyünlərin NİAB zamanı qeyri-kafi (qeyri- diaqnostik) nümunələri alınır. ►
Yenidən aparılan aspirasiya zamanı 50% hallarda qənaətbəxş nəticə almaq olar. ►
baxmayaraq düyünlərin 5%-ini müəyyən etmək mümkün olmur. Belə düyünlər cərrahi yolla kənarlaşdırılmalıdır (D) ►
böyüyəndə, sist təkrarən dolanda, düyünün ölçüsü 4-5 sm olduqda və ya LT4 ilə aparılan müalicədən sonra düyünün ölçüləri kiçilmədikdə.
Hal-hazırda dünyada ən geniş yayılmış, yüksək spesifik və həssaslığa malik müayinə üsullarından biridir. Radioizotop skanerləşdirmə (sintiqrafiya) – qalxanabənzər vəzidə izotopun toplanma xüsusiyyətinə əsaslanır. Bu üsulla düyünün funksional xarakteri müəyyən edilir. Əgər tiroid düyünü və ÇDU zamanı TSH- nin səviyyəsi normal göstəricinin aşağı sərhədindən kiçik olarsa və ya ektopik tiroid toxumasının mövcudluğuna və ya retrosternal ura şübhə olarsa, QV-nin sintiqrafiyası aparılmalıdır (B).
►
Avtonom isti düyünlərin diaqnostikasında əvəzedilməzdir ►
Yod defisitli regionlarda yaşı 45-dən yuxarı, düyünlü və ya çoxdüyünlü uru olan bütün pasiyentlərə göstərişdir və TSH səviyyəsi normanın aşağı sərhədində olduqda belə, QV sintiqrafiyası aparılmalıdır (C) ►
123 İ və ya
99m TcO
4 istifadə edilir (B) Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 205,96 Kb. Dostları ilə paylaş:
|