Ənvər M ete Həmidov, Zərnurə Həmidova
Əvvəlki bölmələrdə də m əlum at vermişdik ki, bütün bu fə
lakətlərə səbəb atmosferdə karbon qazının dəfələrlə çoxalması,
ozon təbəqəsində dəliklərin əmələ gəlməsi və s.-dir. Bu mənfi
faktorlar d a insanın m ənfi intellektual ekoloji fəaliyyəti ilə əla
qədardır.
M üasir astronom iya elmi Yerdəki dəmir mədənlərinin
kosm osdakı böyük ulduzlardan gəldiyini sübut etmişdir. Q u ra
ni-Kərimin əl-Hədid surəsinin 25-ci ayəsində buyurulur:
« .. .Biz həddindən artıq m öhkəm olan və insanlara fayda verən
dəmiri də nazil (icad) etdik k i.. .»
1827-ci ildə ingilis alimi Broun yağış damlalarının torpağa
düşəndə to rp aq m olekullannda silkələnmə və titrəmə yarat
dığını kəşf etmişdir. Qurani-K ərim in əl-Həcc surəsinin 5-ci ay
əsində buyurulur: « .. .Sən yer üzünü qupquru görərsən. Biz ona
yağm ur endirdiyimiz zam an o, hərəkətə (cana) gəlib qabarar
(yaxud xəmir kimi acıyar) və hər növ gözəl (meyvədən, bitki
dən) bar gətirər.»
Dənizdə apardığı tədqiqatları ilə dünyada böyük şöhrət
qazanmış Jak Kusto, d ah a geniş yayılmış adı ilə desək, K api
tan Kusto: «Bəzi tədqiqatçıların müxtəlif dəniz kütlələrini bir-
birindən ayıran maneələrin mövcudluğu ilə bağlı irəli sürdüklə
ri mülahizələri nəzərdən keçirirdik. Tədqiqatlar nəticəsində bi
zə məlum oldu ki, A ralıq dənizinin özünəməxsus temperaturu,
duzluluğu və sıxlığı var. Eyni zam anda bu dənizdə həmin şə
raitə uyğun canlılar var. Som a isə Atlantik okeanda olan su
kütləsini tədqiq etdik və onun Aralıq dənizindən tamamilə
fərqli olduğunu gördük. Bu iki su kütləsi Cəbəllütariq boğazın
da birləşir və b u birləşmə m in illərdir ki, davam edir. Buna,
əsasən, iki dənizin bir-birinə qarışması və nəticədə onların duz-
luluqda, sıxlıqda, özlərinə ehtiva etdikləri maddələrin nisbətin
də bərabər və ya buna yaxm bir vəziyyətin olması lazım gəlirdi.
H albuki belə bir vəziyyətin m övcud olmadığım, yəni su kütlə
lərinin bir-birinə qarışmadığını və hətta hər iki dənizin yaxın
hissələrində də fərqli quruluşlara malik olduğunu heyrətlə müı-
şahidə etd ik .. . » (M əryəm Selcan, İlahi möcüzələr, Bakı, 2008)
246
İntellektual ekologiya
Professor M aurice Bucaille yaxm dostu Kapitan Kustoya
donizlərdəki belə su maneələri ilə bağlı açıqlamasından (belə
bir hal 1962-ci ildə Ədən körfəzi ilə Qırmızı dənizin birləşdiyi
Bab-əl-Mənbəd boğazında alman alimləri tərəfindən aşkar
edilmişdir) dərhal sonra bu kəşflərin yeni bir şey olmadığının
Qurani-Kərimdə açıq-aşkar bildirildiyini demişdi.
«Birinin suyu çox şirin, digərininki olduqca şor (acı) olan
iki dənizi qovuşduran, aralarında (bir-birinə qarışmamaq
üçün) maneə və keçilməz sədd qoyan Odur!» (əl-Furqan surəsi,
ayə 53)
«İki dəniz eyni deyildir. Birinin suyu çox şirin, dadlı və iç
məyə rahat (boğazdan rah at keçən) digərininki isə həddindən
artıq şor və acıdır.. . » (Fatir surəsi, ayə 12)
Bu sözlər K apitan K ustonu heyrətə gətirmiş və o, Q uran
dakı müvafiq ayələri böyük heyranlıqla dinlədikdən sonra
aşağıdakıları demişdir: «Mən şahidlik edirəm ki, müasir elmi
XIV əsr qabaqlayan Q uran Allah kəlamıdır.» (Məryəm Selc
an, göstərilən əsəri)
Bu hadisədən sonra Jak Kusto İslamı qəbul etmişdir.
Q uranda insanın ana bətnində üçmərhələli bir prosesdə
yarandığı bildirilir.
« .. .O, sizi analarınızın bətnində «üç zülmət içində» olaraq»
tərcümə edilmiş ərəb dilindəki «fi zulumatin səlasin» ifadəsi
em brionun inkişafı dövründə üç qaranlıq mərhələnin olmasına
işarə edir. Embriologiya elminə sonra məlum olmuşdur ki, hə
min mərhələlər bunlardır:
a) birinci qaranlıq mərhələ: yum urta hüceyrəsinin fallop
(salpenks) kanallarında m ayalandıqdan sonra keçirdiyi ilk
mərhələdir;
b) ikinci qaranlıq mərhələ: mayalanmış yum urta uşaqlığın
iç qatm a düşür və uyğun bir yerə (uşaqlığın iç divarına) yapışır
və yum urta ilk dəfə burada bölünməyə - inkişafa başlayır və
rtişeym əmələ gəlir;
c) üçüncü qaranlıq mərhələ: inkişaf edən rüşeym ətrafım
içərisində xüsusi maye ilə dolu olan bir kisə təşəkkül edir. So
247
Ənvər M ete Həmidov, Zərnurə Həmidova
nra b u kisə içərisində, yəni üçüncü qaranlıq yerdə növbə ilə o r
qanlar və sistemlər ardıcıllıqla inkişaf edir.
Yenə də Qurani-Kərimə müraciət edək: «Həqiqətən, Biz
insanı (sonrakı mərhələdə ata-anasının toxum undan ibarət)
qarışıq bir nütfədən y a ra td ıq ... Biz onu eşidən və görən yarat
dıq.» (əl-Insan surəsi, ayə 2)
«O, yaratdığı hər şeyi gözəl yaratdı, insanı (Adəmi) yarat
m ağa palçıqdan başladı, sonra onu n nəslini nütfədən - bir qət
rə zəif (dəyərsiz) sudan əmələ gətirdi.. .» (əs-Səcdə surəsi, ayə 7-
8
)
«Sonra nütfəni laxtalanm ış qana (rüşeymə; bağh qalan hər
şeyə) çevirdik, sonra laxtalanm ış qam bir tikə (çeynənmiş) ət
halına saldıq, sonra o bir tikə əti sümüklərə döndərdik, sonra
sümükləri ətlə örtdük və daha sonra onu bam başqa (yeni) bir
məxluq olaraq yaratdıq. Y aradanların ən gözəli olan Allah nə
qədər (uca, nə qədər) uludur!» (əl-Muminin surəsi, ayə 14)
Bir sözlə, insanın Q uranda təsvir edilən əmələ gəlmə mər
hələləri müasir embriologiyanın kəşfləri ilə tam uyğunluq və
harm oniya içindədir.
Biz bölmənin bu hissəsini Fransanın nüfuzlu və aparıcı
alimlərindən təşkil olunm uş elmi konfransda professor M au
rice Bucaillenin «Q uran və embriologiya» mövzusundakı çıxı
şında dinləyicilərə dediyi sözlərlə yekunaşdırırıq: «Bütün bu
qeyd olunanlardan sonra Q uranm Allah dərgahından gəlməsi
nə dair bir izahat, bir şərh, bir açıqlama verə bilərsinizmi? Y a
xud d a bu mövzu ilə bağh hər hansı bir dəliliniz varmı?»
«Xeyr» cavabını eşitdikdən sonra Bucaille gülümsəmiş və
sanki bir əsli-səadət müsəlmanı ədası ilə belə demişdir: «O za
m an mən deyirəm ki, Q uran, şübhəsiz ki, Allahın kəlamıdır.»
(Məryəm Selcan, göstərilən əsəri)
Professor M aurice Bucaille islam dinini qəbul etmişdir.
İslamşünas alimlərin əsərlərinin araşdırılmasından məlum
olur ki, hər keçən gün Q uranm daha canlı və əbədi olması hə
qiqəti ortaya çıxmaqdadır. O nun elmi hikmətləri, əmin-aman
lıq və barışa, dostluq və ədalətə, gözəllik və xoşbəxtliyə, mərhə
248
İntellektual ekologiya
mət və şəfqətə, ən əsası isə elmə aparan müqəddəs bir vasitədir.
«Qurani-Kərim bir fənn kitabı deyil, insanları doğru yola,
düzgün istiqamət və qulluğa dəvət edən ilahi fərmandır. Bu sə
bəbdən də müqəddəs ayələrdə elmi məsələlərə yalnız işarə edil
mişdir. Bu ilahi fərm anda bugün olan mədəniyyət sahələri
haqqında açıq olaraq xəbər verilsəydi, bəşəriyyət əsrlərlə bu
həqiqətləri ağlına sığışdırmayacaq, bəlkə in k ar etmək yoluna
gedəcəkdi. Bu isə əsl ilahi yola və ilahi buyuruğa, əmr və dövlə
tə pərdə çəkmək olardı.» (Məryəm Selcan, göstərilən əsəri)
Q.Kərimovun bir m araqlı məlumatını sizin diqqətinizə
çatdırmaq istərdik: «M üasir şəraitdə şəriət göstərişlərinin yeri
nə yetirilməsi üçün astronom iya elminin m əlum atından istifa
də olunur. İddia edilir ki, əgər astronom iya alimləri, hətta ka
fir olsalar da, Günəşin və ya Ayın tutulması və ya zəlzələ baş
lanması tarixini qabaqcadan bildirirlərsə, dindarlar ayət nam a
zına hazırlaşmalıdırlar. Bu fakt şəriəti və İslam ehkamlarını
m üasir elmi nailiyyətlərə uyğunlaşdırmaq təmayülünü göstərir.
Bununla əlaqədar olaraq kosmosun öyrənilməsi və insanın
A ya uçuşu barəsində bəzi müsəlman ideoloqlarının rəyini mi
sal göstərmək olar. Bu barədə müsəlman ilahiyyatçılarmm
səciyyəvi mülahizələri 1959-cu ilin oktyabrında disputlarda
söylənilmişdir. Qahirədəki Ali İlahiyyat Universiteti olan əl-
Ə zhar Universitetinin rektoru Şeyx Şaltut (1964-cü ildə vəfat
etmişdir) demişdir ki, son vaxtlar bir çox ölkələrin müsəlman
ları ondan soruşurlar: «Kosm osun öyrənilməsi və insanın Aya
uçm ağa hazırlaşması ilə əlaqədar olaraq H aqq-Təalanın sirlə
rinə müdaxilə edilmir ki?» Şeyx Şaltut bu suala belə cavab ver
mişdir ki, Quran insanlara kosmosu öyrənməyi məsləhət görür
və müsəlmanlar kosm osun öyrənilməsində Qərbdən əsla geri
qalmamalıdırlar. Sonra Şeyx demişdir ki, əgər səhhəti imkan
versə, o, Aya uçm ağa hazırdır və əgər böyük Allahın yaratdığı
planetin torpağına qədəm basmaq ona nəsib olsa özünü xoş
bəxt sayar...»
İranın üç m əşhur ilahiyyatçısı - Ayətullah M ir Seyid M ə
həm məd Bəxbəxani, şeyx Bəhaüddün N uri və Hacı Mirzə Xəlil
249
Dostları ilə paylaş: |