Ənvər M ete Həmidov, Zəm urə Həmidova
zərsiz b ir m əhsuludur. Sələfi və xələfi yoxdur.»
E d v ard M o n tetin «Q uranın fransız dilində tərcüməsi» k i
tabından: «Ə rəb dilindəki Q urana aşina olan hər kəs bu dini
k itab ın gözəlliyini öymək məsələsində həmfikirdir: içindəki
əzəm əti o qədər üstündür ki, bu kitab hər hansı bir Avropa d i
linə tərcüm ə ediləndə, lazımi qədər təqdir edilə bilər.»
C o n N eyşinin «Q uranın hikməti» kitabından: «Orijinal
ərəbcədəki Q u ra n insanı hərəkətləndirib şövqə gətirən bir gö
zəlliyə və cazibəyə m alikdir.»
C o rc Seylinin «Q uran: ilkin mübarizə» kitabından: «Qura
n ın üslubu gözəl və axıcıdır... və bir çox yerlərdə, xüsusilə də
A llahın əzəməti və xüsusiyyətləri tərif ediləndə uca və görəmli-
d ir...»
A lfred Q uillam enin «İslamiyyət» kitabından: «Quran
seçkin gözəllikdə qafiyə və qulağı sehrləyən ahəngə malikdir...
H əqiqətən də, həm nəzmdə, həm də nəsrdə dərin və məhsuldar
olan ərəb ədəbiyyatının içində onunla müqayisə ediləcək heç
bir şey yoxdur.»
L a ira Vesi Baqliyerin «İslamiyyət adma bir açıqlama» ki
tabından: «Bütövlükdə Q uranda ən zəkalı insanların, ən böyük
filosofların və ən qabiliyyətli siyasətçilərin bizə verə biləcəyi bir
ağıl kolleksiyası tapırıq. Lakin Quranın ilahiliyinin başqa bir
sübutu d a var: o n u n vəhy edildiyi gündən bu günə qədər, əsrlər
bo y u n ca pozulm adan q orunm ası... Bu kitab hər şeydən əvvəl
A llahın k ita b ıd ır.. .»
C o n U ilyam D raperin «Avropamn intellektual tarixinin
inkişafı» kitabından: «Q uran özündə mükəmməl əxlaqi tövsiy
ələri ehtiva e d ir... O rada bütün insanlara təsdiq etməsi lazım
gələn hikm ətlər tapm adan tək bir səhifəsini də keçə bilmi
rik ...»
M əşh u r fransız ziyalısı Edvard Montet: «Quran başlanğıc
nöqtəsi o laraq özünün dəyişməyən yerini qorumuşdur... nəticə
o laraq sadə b ir üsluba malik olan Quran insanlara vicdanını
hərəkətə gətirməyə yönəlik üstün bir gücə də sahibdir.»
Əziz B osvort Smitin «Muhəmməd və muhəmmədçilik» ki
512
intellektual ekologiya
tabından: « ... Həm qorunması, həm də mahiyyəti etibarilə ta
mamilə bənzərsiz bir kitab var: haqqm da heç kimin ciddi bir
şübhə yaratmağı bacarmadığı həqiqi bir nüfuz sahibi.. .»
Ceyms Miçnerin «İslam: yalnız başa düşülən din» kitabın
dan: «Quran vicdan azadlığını açıq bir şəkildə dəstəkləyir.. .»
Sarojini N aidunun «Danışıq və yazıları» kitabında qeyd
edilən
«İslamın
idealları»
mövzusundakı
konfransdan:
«...Ə dalət anlayışı islamın möhtəşəm əsaslarından biridir,
çünki Q uranı oxuyanda həyatın bu dinamik prinsiplərini görü-
rom: bunlar mistika deyil, əksinə, bütün dünyaya uyğun olan,
həyatın gündəlik formasına uyğun gələn praktik əxlaq sistemi
ni görürəm.»
Professor Hartviq Hirsfeldin «Quranın quruluşu və təfsiri
üzərinə hazırlanan yeni araşdırm alar» kitabmdan: «Quranı bir
mənbə, elmlərin başı olaraq qəbul etmək bizi çaşdırmamalı
dır... Q uran, həmçinin tibbi çalışmalara da diqqət vermiş,
ümumi olaraq təbiət üzərində fikirləşməyi və işləməyi tövsiyə
etmişdir.»
Y .M arqolinin «Quran» kitabından: «Quran dünyanın
böyük ilahi kitabları arasında mühüm yer tu tu r... Q uran insan
düşüncəsində yeni bir dövr, təzə və özünəməxsus bir nizam ya
ratm ışdır...»
T.P.H yutsun «İslam lüğəti» kitabından: « .. .Hər dəfə əlimi
zə alanda qısa bir müddət ərzində bizi cəlb edən, heyrətdən
donduran və axırda qarşısında əyiləcək qədər heyran edən bir
əsərdir.. .»
T.V.N .Pirsad, ABŞ, M onitova Universitetinin professoru:
« .. .Q uranda çoxlu həqiqət var və dr. M ur (M oore) kimi, mən
də bu açıqlamaları etdirənin ilahi ilham olması məsələsinə
inanm aqda qəti olaraq çətinlik çəkmirəm.»
Co.L.Simpson, ginekologiya, molekulyar və insan geneti
kası üzrə professor: «...M əncə, genetika ilə din arasında heç
bir ziddiyyət yoxdur, əksinə, bəzi ənənəvi elmi məsələlərə vəhy
əlavə edərək elmi istiqamətləndirə bilər ki, bunlar da Quranda
mövcud olan sözlərdir. Əsrlərdən som a qüvvədə qaldığı göstə-
513
n im işd ir və Q u ran d ak ı bu məlumatın dəstəyi Allahdır.»
E .M a rşa l C onson Tom as, ABŞ, Ceferson Universitetinin
ana to m iya və inkişaf edən biologiya üzrə professoru: «Bir elm
ad am ı o la ra q yalnız qəti şəkildə gördüyüm konkret şeylərlə
m a ra q la n a bilərəm . Embriologiya və inkişaf biologiyasını başa
düşə b ilirəm ... Ə gər özümü o əsrə apara bilsəydim, bu gün bil
diklərində və tərifini verə bildiklərində o vaxt tərif edilmiş olan
şeyləri ifadə edə bilməzdim... Elə isə Quranda yazılan hər
şeyin ilahi m üdaxilənin olması fikrində heç bir ziddiyyət gör
m ürəm .»
C erald K .Q oringer, ABŞ, C orctaun Universitetinin tibbi
em briologiya üzrə dosenti: «Bəzi ayələr (Quran ayəsi) insanın
inkişafının, hüceyrənin bölünməsindən əzaların yaradılmasına
qədər çox əhatəli izahını verir. İnsanın inkişafı prosesinin
bütün m ərhələləri ilə, terminologiyası və açıqlanması ilə belə
ay din və qüsursuz qeyd edilməsi əvvəllər mövcud olmamışdı...
Ə ksər h allard a b u açıqlama ənənəvi elmi ədəbiyyatda qeyd
edilmiş insan em brionunun və insan dölünün inkişafının çoxlu
mərhələsini əsrlərlə əvvəldən bildirir.»
K ey t L .M u r, K anada, Toronto Universitetinin anatomiya
və hüceyrə biologiyası professoru, tanınmış embrioloq: «Qu
ran və sünnədəki ifadələrdən istifadə olunaraq yeni bir təsnifat
sistemi tək lif edilmişdir. Təklif edilən sistem sadədir, çox əhatə
lidir və günüm üzdəki embriologiya məlumatları ilə tam uyğun
gəlir.»
«Son dörd ildə Quranla və hədislərlə bağlı aparılan gərgin
çalışm alar nəticəsində insan em brionunu hissələrə ayıran yeni
bir sistem o rta y a çıxmışdır ki, bu d a bizim eramn VII əsrində
qeyd edildiyi üçün çox təəccübləndiricidir.»
A lfred K ro n er, Almaniya, M ayants Universitetinin geo
logiya professoru, dünyanın ən məşhur geoloqlanndan biri:
«K ainatın o rta q mənşəyi kimi məsələləri bilməyimin imkan
xaricində o ld u ğ u n u fikirləşirəm, çünki alimlər bunu son dərəcə
inkişaf etm iş texnoloji üsullardan istifadə edərək axınncı bu-
neçə il ərzində ta p a biliblər... 1400 il əvvəl nüvə fizikası haq-
Ənvər M ete Həmidov, Zəmurə Həmidova
514
İntellektual ekologiya
qında heç nə bilməyən bir adam, məsələn, Yer üzünün və göy
üzünün eyni mənbədən gəldiyini və ya burada müzakirə etdiyi
miz başqa sualların cavablarını özü tapa bilməz.
Bütün bunları birləşdirib bir yerə yığsanız və Quranda
dünya haqqındakı mövzulara dünyanm əmələ gəlməsi ilə,
ümumən elmlə əlaqəli bütün bu ifadələri birləşdirsəniz, əksər
hallarda burada açıqlanmış ifadələrin qəti olaraq düzgün ol
duğunu və indi bunların elmi üsullarla təsdiq edildiyini söyləyə
bilərsiniz. Q uranda qeyd edilən ifadələrin əksəriyyəti həmin
dövr üçün hələ sübut edilməmişdi, lakin müasir elmi üsullar in
di Həzrət Məhəmmədin (s.) 1400 il əvvəl söylədiklərini sübut
edən bir səviyyədədir.»
Yaşihid Kotsay, Yaponiya, Tokio Rəsədxanasının direk
toru: «Q uranda düzgün astronom ik həqiqətləri tapdığım üçün
çox təsirləndiyimi söyləyə bilərəm. Bunu xüsusilə bizim kimi
kainatın ən kiçik hissələrini incələyən müasir astronom lar üçün
deyə bilərəm. Ən xırda hissəni də başa düşmək üçün bütün səy
lərimizi səfərbər edirik. Çünki teleskoplardan istifadə edərək və
bütün kainat haqqında düşünməyərək yalnız göy üzünün ən ki
çik hissələrini görə bilirik. Elə isə Quranı oxuyaraq və suallara
Q uranda cavab taparaq kainat tədqiqatlarım üçün gələcək isti
qamətimi fikirləşirəm.»
D urja R ao, Səudiyyə Ərəbistanı, Ciddə, Kral Əbdüləziz
Universitetinin dəniz geologiyası professoru: «Belə bir məlu
matın hələ o vaxt, yəni 1400 il əvvəl mövcud olduğunu tə
səvvür etmək də çətindir. Bəlkə bəzi şeylər bəsit bir fikir şəklin
də mövcud ola bilərdi, ancaq bunları çox müfəssəl bir şəkildə
izah edə bilmək çox müşküldür. Elə isə bu məlumatlar fövqəl
təbii bir mənbədən gəlmiş olmalıdır, deyə fikirləşirəm.»
Teyasat Teyasen, Tailand, Çianç Mey Universitetinin em
briologiya və anatomiya kafedrasının müdiri: «Mən inanıram
ki, Q uranda 1400 il əvvəl ifadə edilmiş hər şey doğrudur və el
mi yollarla sübut edilmişdir... Bu, bütün elmləri bilən Allahın
ilhamıdır. Beləliklə, bunu deməyin vaxtı gəlmişdir: «Allahdan
başqa Tanrı yoxdu, və Həzrət M əhəmməd O nun elçisidir.»
515
Dostları ilə paylaş: |