Е. S. C ə f ə r o V f I z I k a
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 266.
- Tutum müqaviməti
232 müqavimətini bundan sonra aktiv müqavimət adlandıracağıq. Aktiv müqavimət dedikdə, cərəyan keçərkən istilik yarada bilən müqavimət başa düşəcəyik. Fərz edək ki, elektrik sahəsinin gərginliyi qanunu ilə dəyişən cərəyan mənbəyinə aktiv müqavimətli naqil qoşulmuşdur (şəkil 266). Dövrədə verilmiş ana uyğun cərəyan şiddətini tapsaq, və ya alarıq. Şəkil 266. Burada - cərəyan şiddətinin amplitud qiyməti olacaq. Belə çıxır ki, aktiv müqavimətli dəyişən cərəyan dövrəsində cərəyan şiddətinin rəqsləri gərginlik rəqsləri ilə fazaca üst-üstə düşür (şəkil 267). t Şəkil 267. Aydındır ki, dəyişən cərəyan dövrəsində cərəyan şiddəti və gərginlik zamandan asılı olaraq dəyişdiyi üçün, bu halda onların ani qiymətlərindən və bir period ərzində orta gücdən danışmaq olar. Aktiv müqavimətli dövrədə ani güc kimi tapıla bilər. Onda bir period ərzində orta gücü tapmaq üçün bu ifadədə olduğunu nəzərə almaq lazımdır: . Bir period ərzində – nin orta qiyməti sıfra bərabər olduğunu nəzərə almaqla, orta güc üçün alarıq. 233 Bu ifadəni gücün sabit cərəyan dövrəsi üçün olan ifadəsinə oxşar hala gətirmək üçün və ya olduğunu qəbul etmək lazımdır. Cərəyan şiddətinin bu ifadəsi onun təsiredici qiyməti adlanır. Dəyişən cərəyan şiddətinin təsiredici qiyməti dedikdə, naqildə eyni müddətdə sabit cərəyanın ayıra bildiyi qədər istilik ayıra bilən cərəyanın şiddəti başa düşülür. Eyni ilə gərginliyin təsiredici qiyməti üçün ifadəsini alarıq. Tutum müqaviməti. Aydındır ki, kondensator olan sabit cərəyan dövrəsində elektrik cərəyanı yarana bilməz (lövhələr arasındakı dielektrikin olması hesabına dövrə açıq olur). Dəyişən cərəyan dövrəsində isə kondensatorun olması cərəyan yaranmasına maneçilik törədə bilmir, çünki kondensator olan dəyişən cərəyan dövrəsində əslində məcburi elektrik rəqsləri baş verir. Bu zaman dəyişən cərəyan dövrəsində kondensatorun gah bu, gah da digər istiqamətdə dolub-boşalması dövrədə daimi cərəyanın olmasını təmin edir. Fərz edək ki, kondensator olan dövrəyə gərginliyi qanunu ilə dəyişən elektrik sahəsi təsir edir (şəkil 268). Onda kondensatorun yüklənməsi nəticəsində köynəklər üzərinə yığılan yükün miqdarını ifadəsinin köməyi ilə tapsaq, alınar. Şəkil 268. Cərəyan şiddətinin yükdən bir tərtib törəmə olduğunu nəzərə alsaq, dövrədəki cərəyan şiddəti üçün aşağıdakı formada asılılıq alarıq: . Aydındır ki, burada - cərəyan şiddətinin amplitud qiyməti olacaq : . Onda sonuncu ifadəni kimi də yazmaq olar. Məlum olur ki, kondensator olan dövrədə cərəyan şiddətinin rəqsləri Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|