Eimi redaktor: Rəyçilər: Ağasəlim Ələsgərov
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
ailə vergisi. Ailə vergisi bina və tikililərə, mənzilə, torpağa qoyulan vergiləri özündə cəmləşdirir. Hökumət müəssisələrə iqtisadi təzyiq məqsədilə vergilərdən bir alət kimi geniş istifadə edir. Belə ki, vergi dərəcəsi istehsalın inkişafına yönəldilən vəsaitin xüsusi çəkisindən və məbləğindən asılıdır. Onlar arasında tərs mütənasiblik mövcuddur. İstehsalın inkişafına yönəldilən vəsait artdıqca, vergi dərəcəsi azalır və əksinə. Məsələn, əgər müəssisə gəlirindən investisiya kimi istifadə etmirsə, vergi dərəcəsi 35 faiz müəyyən edilmişdir. Qazandığı gəlirin 50 faizini investisiyaya yönəldirsə vergi dərəcəsi 17,5 faiz qəbul edilir (35x0,5). Əmək haqqmm tənzimlənməsi. Fransa modeli inflyasiyam nəzərə almaqla, əməyin ödənişi mexanizmindən istifadə edir. İldə 2 dəfə - 1 mart və 1 sentyabr aylannda əmək haqqı fondu faktiki inflyasiya səviyyəsindən asılı olaraq artmlır. Əmək haqqını tənzimləyən əsas sənəd Əmək Məcəlləsi və həmkarlar təşkilatları, nazirliklər, müəssisələr və konkret işçilər arasında bağlanan müqavilələrdir. Əmək Məcəlləsində zəhmətkeşlərin əsas sosial tə- minatlan, əmək haqqının minimum səviyyəsi, işsizliyə görə müavinətin təyini, təqaüdün məbləği və onun təyin edilməsi üçün iş stajı, məzuniyyət müddəti, işə qəbuletmə prinsipləri və s. əks etdirilir. Sahə həmkarlar təşkilatlan və nazirliklər sahələr üzrə vahid tarif sistemi müəyyən edirlər. Əmək müqavilələrində əmək haqqını artırmaq hüququ verən iş stajı da göstərilir. Bütün bunlar ölkənin maliyyə orqanına imkan verir ki, əmək haqqmm ödənilməsinə yönəldilən vəsaitlərin ümumi həcminə nəzarət etsin. Əmək haqqının verilməsinin təmini və işçilərin ixtisas səviyyəsinin artıniması, işsizlərə müavinətin təyini və s, nöqteyi - nəzərindən, zəhmətkeşlərin sosial müdafiəsinə təminat verilsin, hüquqi şəxslərin vergiyə cəlb olunan gəlirini müəyyən edərkən istehsal xərclərinin formalaşmasımn eyni şərtləri gözlənilsin. Çox müəssisələrdə işə qəbul olunduğu vaxtdan beş il sonra işçilərə hər il mükafat verilir. Bu müddət ərzində mükafatın məbləği bankda açılmış xüsusi hesaba köçürülür, ona divident hesablanılır. Dividenddən vergi tutulmur. Bundan başqa 3 ildə bir dəfə gəlirlərdə maddi maraq haqqında müqavilə əsasında işçilərə mükafat verilir. Bu mükafatın məbləği, bir qayda olaraq, tarif stafkasından 1,5 dəfədən çox ola bilməz. Əmək haqqma dövlət nəzarəti vergitutma, əmək üzrə razılaşmalar, əmək haqqı ilə inflyasiya arasında bir başa əlaqə sistemi vasitəsilə həyata keçirilir. Fransada daxili istehlak ümumi daxili məhsulun 70 faizini təşkil edir. Yoxsulluq həddi 950 evro qəbul edilmişdir (2012-ci il). 1993-1996-cı illərdə ən iri sənaye müəssisələrinin, banklann və sığorta şirkətlərinin özəlləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edilmişdir. Hökumət dekreti ilə 7 nəfərdən ibarət 5 il müddətinə yaradılan özəlləşdirmə komissiyasına geniş səlahiyyətlər verilmişdir. O, hər bir müəssisənin dəyərini qiymətləndirir və özəl səhmdarlan seçir, obyektin iqtisadi, maliyyə və 55
hüquqi məsələləri ilə məşğul olur. Yaradılmış özəlləşdirmə komissiyası hər bir konkret kompaniyanın özəlləşdirmə qaydalanm, müddətini və səhmlərin qiymətini müəyyən edir, özəlləşdirmədə iştirak etmək üçün müəssisə rəhbərləri dəvət olunurlar. Onlar öz səhm paylarım bu və ya digər özəl kompaniyaya və ya qruppaya verilməsini tövsiyyə edə bilərlər. Özəlləşdirilən müəssisələrin səhmlərini onların qulluqçuları güzəştli qiymətlərlə satın ala bilərlər. 1993-cü ildə banklan və böyük dövlət firmalarını özəlləşdirmək məqsədilə dövlət 10 il müddətinə 6 faizli istiqraz buraxdı. Nəzərdə tutulmuşdur ki, 40 milyard frank nominal dəyərində istiqraz satılacaq. Faktiki olaraq 110 milyard frank dəyərində satıldı. Həmin istiqrazlan özəlləşdirilən müəssisələrin səhmlərini almaq üçün əhali istifadə edə bilir. 1.2.16.
Hindistanın iqtisadi inkişaf modelində iqtisadi mexanizmlərdən istifadə XX əsrin 70-ci illərində Hindistan iqtisadiyyatında gərgin bir dövr başlanmışdır. Yeraltı təbii sərvətlərlə zəngin olmayan Hindistan məcburən xaricdən böyük həcmdə xammal və materiallar, maşın və avadanlıqlar idxal edirdi. İdxal ixracı bir neçə dəfə üstələyirdi, ölkənin tədiyyə balansı defısit- lə yekunlaşırdı. Xarici borcu on mirlyard dollarla ifadə olunurdu. İqtisadiyyatın dövlət tərəfindən reqlamentasiya tədbirləri sərtləşdirilmişdir ki, bu da biznesmenləri qorxutmuş və kapitalm ölkədən surətlə çıxanimasına səbəb olmuşdur. Sənaye istehsalının artımı dövlət investisiyalanmn əsasən dövlət sektoruna qoyulmasının hesabına təmin edilirdi. İqtisadi cəhətdən səmərəli olmayan iqtisadiyyat yaranmışdır. Hind məhsullan həm maya dəyəri, həm də keyfiyyət baxımından dünya bazannda rəqabətqabiliyyətli deyildi. Bürokratizm hörümçək (pauk) kimi iqtisadiyyatı tora sahmşdır. O dövrdə əsas vəzifə hind biznesmenlərini inandırmaq, onlann kapitalmı ölkəyə qaytarmaq və iqtisadiyyata qoymaqdan ibarət olmuşdur. 90-cı illərin əvvəllərində formalaşdınimış yeni hökumət milli valyutam devalvasiya etmiş, 1991-1992-ci maliyyə ilinə tərtib edilmiş dövlət büdcəsində bəzi dövlət xərclərinin azaldılması, vergilərin artıniması və büdcə kəsirinin azaldılması nəzərdə tutulmuşdur. Ancaq ən mühüm məsələ hind iqtisadiyyatımn liberal- laşdınlması idi. Bu məqsədlə «yeni industrial siyasət» adı altında təkliflər işlənib hazırlandı. Hər şeydən öncə iqtisadi fəaliyyətin lisenziyalaşdıniması sistemi sadələşdirilmiş, kömür, neft, siqaret, şəkər, əczaçılıq, dəri istehsalı sahələri istisna olmaqla, sənayenin digər sahələrində lisenziyalaşdırma ləğv edilmiş, özəl kapitaldan istifadə imkanlan genişləndirilmişdir. Dövlət sektorunun inhisan müdafiə sənayesində, atom energetikasında, kömürün, neftin, dəmir filizinin, qızılın, brilyantlarm və digər strateji aztapılan metallann 56
Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|