Ekspertizasi dərsliK

332 

şəraitdə 10 gün saxlanır. 

İstər  yapışqanlama,  istərsə  də  soyuqla  işlədikdən  sonra 

kalvados dekantasiya olunur (çöküntüdən ayrılır), yaxud süzülür. 

Kupajdan  və  durulduqdan  sonra  kalvados  palıd  çəllək,  but, 

yaxud çənlərdə-ordinarlar üçün 90 gün, markalılar üçün ən azı bir 

il yetişdirilir. Sonra süzülərək butulkalara doldurulur. 

Alma arağı Bolqarıstan, Macarıstan, Rumıniya, Polşa, İtaliya, 

ABŞ,  Almaniya  və  dikər  ölkələrdə  də  istehsal  olunur.  Onların 

texnologiyası  kalvadosun  hazırlanma  texnologiyasına  yaxındır. 

Bununla  belə,  ABŞ-da  almaya  başqa  meyvələr  əlavə  edilməklə, 

qıcqırmadan əvvəl şirəyə şəkər, yaxud şərab turşusu vurula bilər. 

Almaniyada spirtin minimum yetişdirmə müddəti 6-8 həftədir. 

Alma  şərabları  -  Bolqarıstanda  alma  rakisi,  Rumıniyada 

meyvə  rakisi,  Polşada-alma  vinyakı,  ABŞ  və  İngiltərədə  -  alma 

Ceki adlandırılır. 

Çəyirdəkli  meyvələrdən  (albalı,  gavalı  və  ərikdən)  də  araq 

hazırlanır.  Albalı  arağı  Almaniyada,  Fransa  və  İsveçrədə 

hazırlanır. 

Gavalı  arağı  Maçarıstan,  Çexiya  və  Slovakiya,  Almaniya, 

İsveçrə və başqa ölkələrdə, ərik arağı isə Macarıstan, Çexiya və 

Slovakiya, və İsveçrədə məşhurdur. 

Brendi  tünd  alkoqollu  içki  olub,  üzüm  şərablarının  yaxud 

qıcqırdılmış meyvə-giləmeyvə şirələrinin qovulmasından alınır. 

XVI  əsrdən  başlayaraq  Dünya  üzrə  brendi  istehsalında 

üstünlük Fransanın Şaranta vilayətinə məxsusdur. 

Holland  dilindən  tərcümədə  «brandewijn»  sözü  «qovrulmuş 

və destillə edilmiş» mənasını verir. 

Tündlüyündən və hazırlanma üsulundan asılı olaraq brendinin 

üç növ müxtəlifliyi fərqləndirilir. 

Tünd  brendi,  spirtin  həcmdə  payı  80-90%  arasında  olur. 

Qıcqırdılmış  şirənin  və  cecənin  destilləsindən  alınır:  əvvəlcədən 

destillə edilmiş su ilə duruldularaq az miqdarda yetişdirmək üçün, 

həmçinin tünd şərablar hazırlamaq üçün istifadə olunur. 

Brendi qrappa. Spirtin həcmdə payı 70-80%-dir. Sıxılmış cecə 

---

333 

qıcqırdıldıqdan  sonra  iki  qat  destilləyə  məruz  qoyulur. 

Yetişdirilmiş və destillə edilmiş su ilə duruldulduqdan sonra hazır 

alkoqollu içki kimi istifadə olunur; 

Xüsusi  brendi.  Spirtin  həcmdə  payı  57-72%-dir.  Şərabdan 

yaxud  qıcqırdılmış  şirədən  destillə  və  alınan  məhsulun  sonrakı 

yetişdirilməsi  yolu  ilə  hazırlanır.  İstifadə  olunan  xammaldan, 

destillə üsulundan və yetişdirmə şəraitindən asılı olaraq brendilər 

fərqləndirilir (cədvəl 3.8). 

Cədvəl 3.8 

İstehsal olunan brendilər 

Brendi 

Əsas xammal 

Hazırlandığı yer 

Gavalı 

(Slivovisa) 

Gavalı 

Bolqarıstan, Macarıstan, Rumıniya, 

keçmişYuqoslaviya, Moldovavəb. 

Kalvados 

Alma 

Almaniya, Danimarka, İsveçrə, 

Rusiya, Litva və b. 

Qrappa 

Üzüm cecəsi 

İtaliya 

Mark 

Üzüm cecəsi 

Fransa 

Çaça 

Üzüm cecəsi 

Gürcüstan 

Raki 

Gavalı və üzüm 

cecəsi 

Bolqarıstan 

Arrak 

Şəkər qamışı 

melassası 

Türkiyə 

Vilyam 

Armud 

Dünyanın bir sıra ölkələri 

Kirş 

Albalı 

Almaniya, Avstriya, İsveçrə 

Tekila 

Aqava 

Meksika 

Sake 

Düyü 

Yaponiya 

Bryuno 

Qarğıdalı 

Fransa 

Lis 

Şərab çöküntüsü 

Fransa 

 

3.7.2. Rom 

 

Rom  tünd  alkoqollu  içki  olub,  xoşagələn  ətirlidir.  O,  şəkər 

qamışından və ya şəkər qamışı zavodlarında əmələ gələn qalıqdan-

melassadan  alınır.  Rom  dünya  bazarında  XVI  əsrdən,  yəni 

Amerikanın kəşfindən sonra görünməyə başlamışdır. Romun əsas 

---

334 

istehsalçıları  Kuba,  Yamayka  və  Haitidir.  Romun  sənaye  isteh-

salına XVII əsrdə Barbados adasında başlanılmış və ilk adı, yəni 

«Barbados suyu» («Barbados water») da buradan götürülmüşdür. 

«Rom»  adı  rumbullion  sözündən  olub,  ingilis  ləhcəsindən 

tərcümədə «səs, həyəcan» mənasını verir. İçki kimi romdan təmiz 

şəkildə  təsadüfən  istifadə  olunur.  Ondan  likorlar,  punşlar, 

kokteyllərin  tərkibində  istifadə  edirlər.  Turşuların  mürəkkəb 

efirləri və rom  yağı roma xarakterik xoşagələn ətir və dad verir. 

Rom  çox  az  hallarda  təmiz  şəkildə  istifadə  olunur.  Ondan  qroq, 

likor,  kokteyl  və  punşların,  həmçinin  dondurma  və  qənnadı 

məmulatları istehsalında istifadə olunur.  

Təbii,  rom  qarışığı  və  süni  olmaqla,  romun  3  qrupu 

fərqləndirilir. Təbii romlara – rom spirtinin müəyyən tündlüklərə 

qədər su ilə duruldulmasından alınan içkilər aid edilir.  

Təbii  rom  –  ağır,  orta  və  yüngül  olmaqla  fərqləndirilir.  Ağır 

rom  yüngüllə  müqayisədə  daha  çox  spirt  və  yağ  turşu 

qacqırmasının  köməkçi  məhsullarının  olması  ilə  fərqlənir.  Ona 

görə də o, daha intensiv ətir və dada malik olur. Rusiyada ağır rom 

istehsal olunur.  

Rom  qarışığına  –  adi  etil  spirtində  təbii  rom  spirti  əlavə 

olunmaqla  hazırlanan  içkilər  aiddir.  Təbii  rom  spirti  içkiyə 

spesifik ətir və dad verir. 

Süni  roma  elə  içkilər  daxildir  ki,  təbii  roma  xas  olan  xarici 

əlamətləri formalaşdırmaq üçün onlara müxtəlif mürəkkəb efirlər 

və digər maddələr əlavə olunur. 

Rom istehsalı üçün əsas xammal şəkər qamışı melassasıdır ki, 

onda 45-60% qıcqıran şəkər olur. Ondan alınan rom uyğun dada 

və  ətirə  malik  olmaqla,  şəkər  qamışı  şirəsindən  alınan  romdan 

daha tez yetişməsi ilə seçilir. 

Rom istehsalının texnoloji prosesləri. Rom istehsalının əsas 

mərhələlərinə  şirənin  hazırlanması  və  qıcqırdılması,  rom  qarışı-

ğının destilləsi, romun saxlanılması və yetişdirilməsi aiddir.  

Rom üçün şirənin tərkibi belə olmalıdır: quru maddələr 15-18 

kütlə %, şəkər 12-14 q/100 sm

3

, pH 5,5-5,8, titrləşən turşuluq 0,4-

---