Ġəlalə Məhyəddin qızı
Yüklə 1,28 Mb.
|
78
inkişafımda unudulmaz müəllim, professor Ümnisə xanımın əvəzsiz xidməti vardır. Mən bu gün də oftalmologiyaya olan sevgimə, marağıma görə Ümnisə xanıma minnətdaram. Ümnisə xanım həyatda mənə mayak-yol göstərənim olmuşdur. Mənim alim kimi yetişməyimdə professorun zəhməti çox olub. Onun rəhbərliyi və himayəsi altında həm namizədlik, həm də doktorluq elmi işlərimi müdafiə etmişəm. Onunla ünsiyyətdən sonra qəlbimdə Ümnisə xanımın yolunu davam etdirmək arzusu yaranıb və mən o amalı yerinə yetirməyə çalışmışam. Təkcə mən yox, bütün Azərbaycan oftalmoloqları Ümnisə xanıma borcludurlar. O, Azərbaycan oftalmologiya məktəbinin banisidir. Keçmiş SSRİ-də tanınmış, nüfuzlu oftalmoloq idi. Onun oftalmologiya sahəsinə gətirdiyi yeniliklər, çox mühüm tədqiqat işləri, dərin araşdırmaları SSRİ-də və xarici ölkələrdə yüksək dəyərləndirilirdi. Xarici ölkələrdə SSRİ oftalmoloqlarını həmişə Ümnisə xanım təmsil edirdi. Geniş dünyagörüşlü, erudisiyalı alim idi. Mötəbər konfranslarda, simpoziumlarda ingilis, rus dilində maraqlı məruzələr oxuyurdu. Hər xarici səfərdən sonra oftalmologiya cəmiyyətində söhbətlər keçirirdi. Xarici ölkələrdə gördüklərini, tibb sahəsindəki yenilikləri bizimlə həvəslə bölüşərdi. Ağır xəstələr konsiliuma qoyulardı. Bütün professorlar, alim- lər konsiliumda iştirak edir, müayinə aparıb öz fikirlərini söylərdilər. Bu konsiliumlar böyük məktəb idi. O vaxtı traxoma xəstəliyi - korluqla mübarizəyə hamı qalxmışdı. Azərbaycan oftalmoloqları da bu sahədə yüksək nailiyyətlər əldə etmişdilər. Bayraqdarımız isə dünya şöhrətli alim Ümnisə xanım idi. O, traxoma, gözün uyğunlaşması, hamilə qadınlarda göz xəstəlikləri sahəsində böyük uğurlar qazanıb. Oftalmologiya tibbin mürəkkəb sahəsidir. O, fiziki, kimyəvi proseslərlə bağlıdır. Çox qəliz termin və ifadələri Ümnisə xanım elə sadə, anlaşıqlı dildə açıqlardı ki, onun mühazirələrini, tələbələr də, mütəxəssis olmayanlar da aydın başa düşürdülər. 79
Azərbaycanca göz xəstəlikləri dərsliyini də ilk dəfə Ümnisə xanım yazıb, yaradıb. Onu tələbəlik illərindən xatırlayıram. Ümnisə xanım ucaboy, qamətli, şux baxışlı, xoş çöhrəli, qürurlu qadın idi. O vaxtı Tamerlanın təşəbbüsü ilə axırıncı mühazirədə müəllimlərimizə hörmət və minnətdarlıq əlaməti olaraq gül dəstəsi hədiyyə edərdik. Ümnisə xanımın da sonuncu mühazirəsində ona qızılgüllərdən bağlanma çiçək dəstəsi təqdim etdik. Son dərəcə həssaslıqla, kövrək hisslərlə bizə təşəkkürünü bildirdi. Amma gülləri götürmədi. Harasa hospitala gedəsiydi, xəstələr onu gözləyirdilər. Qızlarla qərara gəldik ki, çələngi evlərinə aparaq. Ümnisə xanım İçərişəhərdə olurdu. Qapını üzümüzə nurani sifətli bir qadın, anası açdı. Ümnisə xanımın qızı da onun qucağında idi. Bizə çox böyük səmimiyyətlə təşəkkür etdi, qonaqpərvərlik göstərdi. Ümnisə xanım sadəliyin, nəcibliyin, kübarlığın, ziyalılığın timsalı idi. İşdə sadə, lakin yaraşıqlı geyinərdi. Zinət taxmağı sevməzdi, bunu bizdən də tələb edərdi. Amma xarici ölkələrə gedəndə Ümnisə xanım tamam başqa görkəm alırdı. Bu səfərlərə xüsusi hazırlaşır, hər geyimini təzələşdirirdi. Ayaqqabılarınacan təzələrdi. Bir cüt brilyant dəsti vardı. Onlarla özünü zinətləndirirdi. Onsuz da Ümnisə xanım vüqarlı, əzəmətli idi. Deyirdi ki, mən xaricdə Azərbaycanı təmsil edirəm. Gərək buna layiq olam. Adi bir detaldan tutmuş məruzəsinədək hazırlaşarkən o, yalnız Azərbaycanı düşünürdü. Azərbaycanı gözəl elçi sifətində təcəssüm edirdi. Hörmətli professorumuz böyük ictimai işlər aparırdı. Sovet Sülhü Müdafiə Komitəsinin, Sovet Qadınlar Komitəsinin üzvü, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, Azərbaycan oftalmoloqlarının lideri idi. Mən fəxr edirəm ki, belə görkəmli alim, səhiyyə fədaisi həyatda mənim mayakım olub.
80
“HƏYATIMA DÜġƏN ĠġIQ”
Görkəmli alim, tanınmış göz cərrahı Ümnisə xanım Musa- bəylinin göz əməliyyatları dünyaya səs salmışdı. O, Oftalmo- logiya aləminin sevilən və seçilən nümayəndəsi idi... Ümnisə xanım Afrika və Asiya ölkələri üzrə Sovet oftal- moloqlarının nümayəndə heyətinin rəhbəri olub. Çünki o zaman ondan yaxşı ingilis dilində danışan oftalmoloq alim yox idi. İttifaq miqyasında birinci idi. Onun bir neçə dildə sərbəst danışması, cəmiyyətdə kübar davranışı, zövqlü və mədəni
81
geyimi diqqət çəkdiyindən bu Azərbaycan alimi o vaxtlar Sovet bayrağının üstündə parlayan ulduza bənzədilirdi. Xüsusən, ingilis dilli olduğu üçün əksər beynəlxalq elmi tədbirlərə dəvət edilirdi. Maraqlısı da bu idi ki, Ümnisə xanım səfərlərdən yaxşı məlumatlarla geri dönürdü. O vaxtlar indiki kimi informasiya bolluğu yox idi. Sərhədlər bağlıydı, ölkələr haqqında kapitalizm təfəkkürü təbliğ olunurdu. Alim isə xaricdən qayıdanda çoxlu yeniliklərlə gəlirdi. O, gördüklərini ilkin olaraq Azərbaycanda həyata keçirib, dünya təbabətinin ən son nailiyyətlərini vətənində gerçəkləşdirib... Ümnisə xanımın əməliyyatları o qədər uğurlu alınırdı ki, xaricə ölkələrdən də yanına xəstələr axışırdı. Azərbaycandan belə böyük bir alimin yetişməsinə nəinki Sovet İttifaqında, dünya ölkələrində də mat qalmışdılar. Qeyri adi mühazirə söyləmək qabiliyyəti var idi. Tələbə- lərinə, həmkarlarına mövzuları emosiyalı çıxışlarla, başa dü- şülən tərzdə elə təqdim edirdi ki, sözünü, cümləsini yazmağa ehtiyac yox idi. Hər kəlməsi beyinə həkk olunurdu. Bir-iki dəfə mühazirələrini dinləyən şəxs onun səsinin sehrinə düşürdü. O illər Tibb İnstitutunda göz xəstəlikləri bir ay tədris olunurdu. Tələbələr cəmi səkkiz mühazirə dinləyirdi. Ümnisə xanımın böyüklüyü ondadır ki, bu səkkiz dərs zamanı tələbəyə özünü, sənətini sevdirməyi bacarırdı. Mühazirələr bitəndən sonra biz onun söhbətlərini eşitmək, alimi yenidən dinləmək üçün iştirak etdiyi seminarlara, konfranslara gedirdik. O danışanda insan kiprik belə çalmaq istəmirdi ki, birdən nə isə nəzərindən qaçar. Tibb institutuna gələndə, kişilər göz həkimi olmağı ağlına belə gətirməzdilər. Ancaq Ümnisə xanımı dinləyəndən sonra əksər tələbə oftalmoloq ixtisasını seçdi. Ümnisə xanımla söh- bətdən sonra bu sənətə vurulurdular. Xarici ölkələrdə belə insanların mühazirələrinə biletlər satılır. İnsanlar pul verib, həmin saatlarda könüllü dinləyici olurlar. Ümnisə xanım gözəl natiq idi və onun dünyanın mötəbər konfranslarında etdyi məruzələr hələ də qocaman oftalmoloqların yaddaşında qalıb. Yüklə 1,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|