Электролит эритмаларнинг электр eтказувчанлиги

Kurs ishining dolzarbligi. Tavsiya etilayotgan kurs ishning dolzarbligi shundaki, kimyo fani amaliy ahamiyatga ega bo’lgan o’quv predmetlari qatoriga kiradi. Shuning uchun o’quvchilarga o’zi yashab turgan tabiatdagi, turmushdagi moddalarni xossalarini o’rganish, bu jarayonlarni reaksiya tenglamalari orqali ifodalay olishi, o’quvchilarni kimyoviy qonuniyatlarni izoxlash uchun o’qituvchi kimyo darslarida kimyoviy tajribalardan ko’proq foydalanish orqali, o’zi yashab turgan hududdagi kimyoviy ishlab chiqarish korhonalari to’g’risidagi bilimlardan o’rinli foydalansa va bu korxonalardagi kimyoviy jarayonlarni tenglamalarini yozishni o’quvchilarga o’rgata olsa yoqori natijaga erishishi mumkin. Kimyo fani va innovatsion texnologiyalar jadal rivojlanayotgan davrda o’quvchilarni kimyoviy jarayonlarni kimyoviy tenglamalar bilan izoxlab borishi ularni kimyo faniga qiziqishlarini yanada ortishiga va kimyodan olgan bilimlarini mustaxkamlanishiga olib keladi.


II.Asosiy qism
Eritmalari yoki suyuklanmalari elektr tokini utkazadigan moddalarni elektrolitlar deyiladi. Elektrolitlarga kislota, asos va tuzlar misol bula oladi. Bu moddalar eritmalarda yoki suyuklanmalarda ionlarga parchalanadi. Masalan:
KOH = K⁺ + OH^-; KCl = K⁺+ Cl^-; CaCl₂ = Ca²⁺ + 2Cl^-
Musbat zaryadlangan ionlar kationlar, manfiy zaryadlangan ionlar esa anionlar deyiladi. Elektrolit molekulalari parchalangani uchun eritmada zarrachalar soni ortadi. Shuning uchun suyultirilgan noelektrolit eritmalar uchun aniklangan Vant-Goff va Raul konunlarining matematik ifodasini elektrolitlarga kullashda tuzatma koeffisiyent (bu koeffisiyent Vant-Goffning izotonik koeffisiyenti deb ataladi) ni (i) kiritish kerak. Uvaktda Vant-Goff tenglamasi kuyidagi kurinishga ega buladi: RqCRTi. Raul konunining tenglamasi t=KCi shaklida yoziladi. Izotonik koeffisiyent tajribada topilgan osmotik bosim, elektrolit eritmasining bug bosimini, eritmaning muzlash temeraturasi kamayishining va eritma kaynash temperaturasining kutarilishi xuddi shu parametrlarning nazariy xisoblab topilzilgan kiymatlaridan necha marta kattaligini kursatadi, ya'ni

Bu yerda P¹, P¹, t¹_muz, t¹_kay - tajribada topilgan, P, P, t_muz, t_kay nazariy xisoblab topilgan kiymatlar.
Fizik kimyoning kimyoviy energiyaning elektr energiyasiga va aksincha, elektr energiyasini kimyoviy energiyaga aylanishi bilan bog‘liq bo‘lgan qonuniyatlarni o‘rganadigan bo‘limi elektrokimyo deb ataladi. Elektrokimyo katta amaliy ahamiyatga ega bo‘lib. Elektroliz, elektr o‘tkazuvchanlik va elektr yurituvchi kuchlar haqidagi tahlimotlarni o‘rganadi.
Barcha moddalar elektr o‘tkazuvchanligi jixatidan o‘tkazgich, yarim o‘tkazgich va izolyatorlar (dielektriklar)ga bo‘linadi. O‘tkazgichlarning o‘zi I tur va II tur o‘tkazgichlarga bo‘linadi. eritma tur o‘tkazgichlarga barcha metallar va ularning qotishmalari, shuningdek ko‘mir va grafit kiradi.