«электрoн педaгoгикa aсoслaри» курси

4-Mavzu. Shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi va ijtimoiylashuvi. Yaxlit pedagogik jarayon.
1-ilova
2-ilova
Reja:

• “Individ” va “shaxs” tushunchasi.
• Shaxs rivohlanishining ijtimoiylashuv bilan aloqadorligi.
• Shaxs rivojlanishida irsiyat, muhit va tarbiyaning tutgan o’rni.
• Shaxs rivojlanishining yosh va psixologik xususiyatlari
• Yaxlit pedagogik jarayon tushunchasi va uning tuzilishi.
• Pedagogik jarayon qonuniyatlari va tamoyillari.

3A-ilova

Shaxs	Individ
Shaxs psixologik jihatdan taraqqiy etgan, shaxsiy xususiyatlari va xatti-harakatlari bilan boshqalardan ajralib turuvchi, muayyan xulq-atvor va dunyoqarashga ega bо‘lgan ijtimoiy mavjudot	Individ (lotincha “individium” sо‘zidan olingan bо‘lib, “bо‘linmas”, “yagona” ma’nolarini anglatadi) xatti-harakatlarini shartsiz refleks yordamidagina tashkil eta oluvchi biologik mavjudot.

SHAXS
Biologik
omil
(irsiyat)
Ijtimoiy
muhit
Tarbiya
4-ilova
Shaxsning yosh xususiyatlari muayyan bir yosh davriga xos
bо‘lgan anatomik, fiziologik (jismoniy) va
psixologik xususiyatlar
Shaxsning individual xususiyatlari shaxsning yо‘nalganligi, qiziqishlari, xarakteri, uni boshqalardan ajratib turadigan aqliy kamoloti va faoliyatining о‘ziga xos, barqaror, muhim xususiyatlari
Faoliyat ijtimoiy hayotni maqsadga muvofiq tashkil etish yо‘lida shaxs tomonidan amalga oshirilayotgan kundalik va kasbiy xatti-harakatlarning muayyan shakli
Rivojlanish mohiyatan oddiydan murakkabga, quyidan yuqoriga,
eski sifatlardan yangi holatlarga о‘tish, yangilanish, yangining paydo
bо‘lishi, eskining yо‘qolib borishi, miqdor о‘zgarishining sifat
о‘zgarishiga о‘tishini ifodalaydi
5-ilova
Shaxsning rivojlanishi individning fiziologik, ruhiy va intellektual о‘sishini ta’minlovchi faoliyat, xatti-harakatlarning miqdor va sifat jihatdan о‘zgarishini ifodalovchi jarayon
Shaxsning rivojlanganlik darajasini belgilovchi holatlar:
uning fiziologik, ruhiy va intellektual о‘sishini ta’minlovchi faoliyat va xatti-harakatlarining miqdor va sifat jihatdan о‘zgarishi
Shaxs rivojlanishining muhim xususiyatlari
YOSH DAVRLAR
Go’daklik davri (chaqaloqlik(1 oy) davri tugagandan to bir yoshgacha bo’lgan davr)
Bog’chagacha bo’lgan yosh davri (1 yoshdan 3 yoshga cha)
Kichik maktab yoshi
(7 yoshdan 11-12 yoshga
cha)
Maktabgacha tarbiya yoshi (3 yoshdan 7 yoshga
cha)
O’smirlik yoshlari (12 yoshdan 15 yoshgacha)
O’spirinlik davri
(15 yoshdan
18 yoshgacha)
5A-ilova
Shaxs rivojlanishining gender xususiyatlari.
Gender” atamasi 1968 yilda amerikalik psixolog olim Stoller tomonidan ilmiy iste’molga kiritilgan bo’lib, “jins” ma’nosini bildiradi.
Pedagogik ma’noda gender – o‘g‘il va qiz bolalarning murakkab ta’limiy sotsiomadaniy birligi bo‘lib, ularning xatti-harakati, mentaliteti va emotsional xususiyatlari, o‘quv faoliyatidagi o‘zaro teng va farqli jihatlarini o‘z ichiga oladi.
XIX asrga kelib, taraqqiyparvar pedagoglarning ishlarida argumentlarni asoslashda ob’yektiv nuqtai nazardan ta’lim va tarbiyaga bir butun, yaxlit hodisa sifatida qarala boshladi.
YAXLIT PEDAGOGIK JARAYON.
 
Tarbiyasiz ta’limda vosita bor, lekin maqsad yo’q, ta’limsiz esa maqsad bor, vosita yetishmaydi.
F.Gerbart
“Ta’lim prinsiplari bor ekan, hamisha tarbiya prinsiplari ham bo’ladi, yoki aksincha”.
A.Disterveg
Pedagogik jarayon – pedagogik fanlarning eng muhim, asosiy tushunchalaridan biri.
Pedagogik jarayonda ishtirok etadigan tizim tarkibiy qismlariga quyidagilar kiradi: pedagoglar; tarbiyalanuvchilar; tarbiyaviy shart-sharoitlar.
Ta’lim jarayoni
DARS (ma’ruza, seminar, amaliy mashg’ulot,seminar)
MUSTAQIL TA’LIM (mustaqil ish, mustaqil ma’lumot, o’z-o’zini tarbiyalash)
Tarbiyaviy munosabatlar (inson-inson, inson-kitob-inson, inson-jamoa-inson…)
Tadbirlar
Pedagogik amaliyotlar
Pedagogik tajriba-sinov
Pedagogik jarayonlar samaradorligi

Yaxlit pedagogik jarayon tamoyillarining Yu.K.Babanskiy bo’yicha tasnifi: -pedagogik jarayonning maqsadga yo’naltirilganligi; -ta’lim va tarbiya mazmunining ilmiyligi; -ta’lim oluvchilarning yosh va individual xususiyatlarini hisobga olish, -tushunarlilik; -tizimlilik va ketma-ketlik; -onglilik, faollik, tashabbuskorlik, ta’lim oluvchilarning ijodkorligi; -ta’lim va tarbiyaning ijtimoiy foydali, ishlab chiqarish mehnati bilan aloqasi; -ta’lim va tarbiyaning jamoaviy xarakteri; -ko’rgazmalilik; -ongli talabchanlik bilan birgalikda ta’lim oluvchi shaxsini hurmat qilish; -ta’lim va tarbiyaning qo’lay metod, shakl va vositalarini tanlab olish; -sababiylik, onglilik hamda ta’lim, tarbiya va rivojlanishining amaliy natijalari; -tarbiyaga kompleks yondashuv.

Pedagogik jarayon qonuniyatlari asosida uni samarali tashkil qilishga nisbatan muayyan qo’yiladigan muhim talablar tamoyillar deb ataladi.
E’TIBORINGIZ
UCHUN
RAHMAT!