Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini


  Integral  pyezoelektrik  filtrlar



Yüklə 4,26 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/169
tarix15.05.2022
ölçüsü4,26 Mb.
#87108
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   169
Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

9.2.  Integral  pyezoelektrik  filtrlar
Integral  pyezoelektrik  filtrlarning  ishlash  prinsiði  energiya-
ning  kvars,  pyezokeramika  yoki  pyezokristall  plastinalarining
hajmida  lokallanishiga  yoxud  sirtqi  akustik  to‘lqinning  plastina
bo‘ylab tarqalishiga asoslangan.
Birinchi holda  elektr bo‘ylab  tebranishlarning mexanik  tebra-
nishlarga  va  aksincha,  aylanishi  natijasida  elastik  tebranishlari-
9.1-rasm. Uchta operatsiyali kuchaytirgich aktiv RC-filtr sxemalari:
a—elektr sxemasi; b—aktiv rezonatorli ekvivalent sxemasi.
RL
U
k
R2
C2
R
R
ad 
L
az
R
e
A1
R
1
U
k
C1
U
k
a
b


187
ning  plastina  qalinligi  bo‘yicha  «energiya  qamrab  olinishi»  yuz
beradi.  Plastinaning  metall  qoplama  (elektrod)  lari  tebranishlar
tarqalishi to‘lqin tusida bo‘lishi sababli alohida rezonatorlardan
iborat bo‘ladi.
Filtrdagi tebranish amplitudasi elektrodosti sohada eng katta
bo‘ladi va undan tashqarida eksponenta bo‘yicha so‘nadi. Natijada
bir  nechta  bir-biridan  ajratilgan  rezonatorlar  (ko‘p  rezonatorli
filtr)  ni  bitta  plastinada  joylashtirish  va  ular  orasida  zaruriy
bog‘lanish  koeffitsiyentini  va  demak,  talab  etiladigan  o‘tkazish
polosasini va to‘g‘ri burchaklilik koeffitsiyentini ham hosil qilish
uchun akustik bo‘linishdan foydalanish imkoni tug‘iladi. Bunday
filtrlar  elastik  to‘lqin  filtrlari  deyiladi.
Ikkinchi  holda  taroqsimon  o‘zgartgichning  har  bir  shtir
elektrodi  ostidagi  vaqt  bo‘yicha  o‘zgaruvchan  elektr  maydon
elastik deformatsiya hosil qiladi. Natijada sirtqi plastina yaqinida
sirtqi  akustik  plastina  —  SAP  (PAV)  taqala  boshlaydi.  Har  xil
shakldagi  turum  —  elektrod  yordamida  signallarni  o‘zgartirish,
shuningdek,  tanlash  mumkin.  SAP  tarqalish  tezligining  kichik
bo‘lishi  (elektromagnit  to‘lqin  tarqalish  tezligidan  besh  tartibga
kichik)  o‘ta  kichkina  filtrlar  yaratish  imkonini  beradi.  Bunday
filtrlar  SAP  filtrlari  deyiladi  (9.2-rasm).
9.2-rasm. SAPdagi integral filtr:
1—pyezoelektrik plastina; 2—taroqsimon o‘zgartgich.
1
2
Chiq
d
a
Kir


188
Siljish  to‘lqinlarida  k
m
  doimiylari,  mos  ravishda,  1,66;  1,0;
1,9 va 2,1 MHz mm ga teng bo‘lgan kvars, pyezokeramika yoki
pyezokristallar  —  litiy  niobat  va  litiy  tantalat  filtrlarga  asos
bo‘lib xizmat qiladi. Elastik to‘lqinlar filtrlari uchun olinadigan
plastinalar qalinligi berilgan chastota shartlariga ko‘ra va ishlab
chiqarish  texnologiyasi  imkoniyatlariga  qarab  tanlanadi.  SAP
filtrlarining  elektr  xarakteristikalari,  plastinalarning,  odatda,
2—3 mm bo‘lgan qalinliklariga bog‘liq emas.
Elastik  to‘lqinlar  filtrining  markaziy  chastotasi  (MHz)
/
pr
m
f
k
h

,  bu  yerda,  h  —  plastina  qalinligi  (mm).
Shuning  uchun  ish  chastotasining  yuqorigi  chastotasi  plas-
tinaning ishlab chiqarish uchun qulay bo‘lgan minimal qalinligi
orqali, pastki chegarasi esa — IS o‘lchamlariga mos keluvchi yo‘l
qo‘yilgan o‘lchamlar bilan aniqlanadi. Masalan, 50 mkm qalinlik-
dagi  kvars  plastina 

2  MHz  da  maksimal  40  MHz  chastotaga
ega.  Biroq,  kvars  integral  filtrlar,  shuningdek,  yuqori  garmoni-
kalarda ishlashi mumkin va 250 MHz gacha bo‘lgan signallarni
tanlaydi.  Integral  kvars  filtrlarning  asilligi  10
3
—10
4
,  chastota
barqarorligi  5·10
-7 
1/°C,  o‘tkazish  polosasi  (Hz)  esa,  aktiv
yuklamada 
2
5
max
/
10
6
,
3

Yüklə 4,26 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   169




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə