Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini



Yüklə 4,26 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə137/169
tarix15.05.2022
ölçüsü4,26 Mb.
#87108
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   169
Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

m
f
f
op




  (bu  yerda,  m  —  signal
garmonikasi  nomeri).  O‘tkazish  polosasi,  odatda,  foizning
o‘ndan-yuzdan  bir  ulushini  tashkil  etadi,  ya’ni  kvars  filtrlar  tor
polosalidir.
Integral  pyezokeramik  filtrlarning  asilligi  kvars  filtrlarniki-
dan o‘nlab  marta  past,  barqarorligi 5·10
-5
  1/°C  ga  teng,  biroq
ular  keng  polosaliroq  (foizning  birlik  ulushlari).
Pyezokristallarning  asosiy  afzalligi  elektromexanik  bog‘la-
nish  koeffitsiyentining  kattaligi  (0,2—0,3),  dielektrik  singdiruv-
chanligining kichikligi va xossalarning keng temperaturalar dia-


189
pazonida  barqarorligidir.  Ular  asosidagi  filtrlarning  o‘tkazish
polosalari o‘rta chastotaning 0,5—5 % ini tashkil etishi mumkin.
SAP  filtrlarining  elektr  parametrlari 


/
v
f
op
;  Q=N    for-
mulasi  bo‘yicha  aniqlanadi,  bu  yerda, 

  —  SAP  ning  tarqalish
tezligi  (m/s)  (pyezokristallar  uchun  u  (3

4)10
3
  m/s  ga  teng),

 
—  SAP  to‘lqin  uzunligi  (m);  N  —  filtrning  taroqsimon  o‘z-
gartgichdagi  shtir  —  elektrod  juftlari  soni.
SAP  ni  akustik  rezonans  deb  ataladigan  eng  samarali
uzatish 

= 2d  bo‘lganda  yuz  beradi  (bu  yerda,  d  —  shtir  —
elektrodlar  orasidagi  masofa  (m)).  O‘zgartgichning  rezonans
chastotasi 
d
v
f
op
2
/

  shtirlar  orasidagi  d/2  tirqishni  hosil
qilishni  hal  qilish  qobiliyati  orqali  aniqlanadi.  Demak,  hozirgi
zamon fotolitografiya usularida (a

2 mkm) va = 4 · 10
3
 m/s da
yuqori  chegaraviy chastota  GHz  birliklarini  tashkil  etishi  mum-
kin.  Biroq,  SAP  filtrlari,  odatda,  faqat  UPCH  (OCHK)  kas-
kadlarida qo‘llaniladi, chunki kichik signallarga sezgirligi yomon
bo‘lganligi  uchun  ulardan  UYCH  larda  foydalanish  oqilona
bo‘lmaydi. Pastki chastota filtr maydoni bo‘yicha cheklash bilan
aniqlanadi va megagersning birliklari — o‘nliklarini tashkil etadi.
SAP  filtrlarining  asilligi  1000  dan  yuqori,  o‘tkazish  polosasi
esa, foizning birlik-o‘nliklariga teng.
Integral  kvars  filtrlar  (9.3-rasm)  1  turdagi  standart  korpus-
ga  o‘rnatilgan  kvars  plastina  ko‘rinishida  yasaladi.  Plastinaning
ikkala tomoniga elektrodlar qoplangan bo‘lib, u chiqish kontakt
yuzachalariga  ega.  Kontakt  yuzachalar  1  turdagi  standart  kor-
pusga yelim — kompaund bilan mahkamlangan.
SAP  filtrlarining  o‘lchamlari  markaziy  chastota  va  asilligi
bilan aniqlanadi. Masalan, 
30

op
f
 MHz  va 
150


f
 MHz da
filtr o‘lchami planda 20

50 mm ni tashkil etadi. Pyezoplastinada
15

20  m  o‘lchamga  ega  bo‘lgan  ikkita  taroqsimon  o‘zgartgich


190
joylashtiriladi.  120  MHz  ga  mo‘ljallangan  filtr  5

15

12  mm
o‘lchamga ega.
Yuqori  tanlovchanlikka  ega  bo‘lgan  polosali  filtrlarni  olish
uchun  taroqsimon  o‘zgartgich  shtirlari har  xil  uzunlikda  olina-
di  (ma’lum  qonun  asosida),  impulslarni  siqish  uchun  esa
shtirlar  bir  xil  uzunlikda  olinadi,  ular  orasidagi  masofa  asta-
sekin o‘zgaruvchan  bo‘ladi.
ÃÎÑÒ 20937—75 ga ko‘ra pyezoelektrik filtrlar quyidagicha
tavsiflanadi  va  belgilanadi.  Material  turiga  qarab:  1—pyezo-
keramikli, 2—kvarsli, 3—pyezokristalli.  Funksional  vazifasiga  ko‘ra:
P—polosali,  R—rejektorli,  D—diskriminatorli,  YCH  —  yuqori
chastotali,  PCH — past  chastotali,  OBP — bir  yon  polosali  (BYP),
G — taroqsimon. Chastotalar diapazoni bo‘yicha: 1—past  chastotali
(60  kHz  gacha);  2  va  3—o‘rtacha  chastotalar  (60—400  kHz  va
400—200  kHz);  4—9—yuqori  chastotali  (mos  ravishda,  1,2—3
MHz,  3—5  MHz,  5—25  MHz,  25—35  MHz,  35—90  MHz
dan  yuqori).  O‘tkazish  polosasining  kengligiga  qarab  (nominal
9.3-rasm. Integral kvars filtr.
0
1
2
3
4
5


191
chastotasiga  ko‘ra  %  hisobida):  1  va  2—tor  polosali  (mos
holda,  0,05  %  gacha  va  0,05—0,2  %  );  3,  4  va  5—keng
polosali  (0,2—0,4  %,  0,4—0,8  %,  0,8  %  dan  yuqori).
Konstruktiv-texnologik belgilariga ko‘ra: 1—diskret; 2—5—gibrid
(mos ravishda bir qatlamli, pyezomexanik, yaxlit va boshqalar);
6—9—integral  (mos  ravishda,  bir  qatlamli,  pyezomexanik,  yaxlit
va  SAP).  Temperaturalar  diapazoniga  ko‘ra:  A  —  +  1°C  dan
+55°C  gacha;  B—  —10°Ñ  dan  +60°C  gacha;  D—  —40°C  dan
+75°C  gacha; E—  —40°Ñ dan  +100°C gacha;  F— —60°C  dan
+85°C  gacha;  G—  —60°C  dan  +100°C  gacha.  Masalan,
FP2P9-7-40  OM,  200  VB  shartli  belgi  quyidagicha  tushu-
niladi:  filtr  pyezoelektrik,  kvarsli,  polosali,  SAP,  markaziy
chastotasi  40  Hz,  o‘tkazish  polosasi  200  kHz,  B—hammasi
iqlim  bo‘yicha,  temperaturalarning  ish  diapazoni  —10°Ñ  dan
+60°C  gacha.

Yüklə 4,26 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   169




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə