72
qarshiligi pasayib ketadi. Dielektrikning yuza qarshiligini yuvish, issiqda toblash
va boshqa turli usullar orqali ko’tariladi (2.22-rasm).
2.22-rasm. Qattiq dielektriklarda sirt elektr o’tkazuvchanligi
Dielektrik yuzasini tozalash usullaridan
biri uni distillangan suvda
qaynatishdan iboratdir. Dielektrikning yuzasini loklash bilan ham uning yuza
qarshiligini oshirish mumkin. Agar jism yuzasi turli birikma va iflosliklardan halos
qilinsa, u katta yuza qarshiligiga erishadi va bu qiymat
(P
s
)
namlik muhitda ko’p
o’zgarmaydi. Dielektrik tarkibida dissotsiatsiyalanadigan ionli qo’shimchalar
bo’lsa, namlik ta’sirida uning solishtirma yuza qarshiligi keskin pasayadi.
Atrof-muhit havosi tarkibida ma’lum miqdorda suv bug’i bo’ladi.
Normal
sharoitda havoning nisbiy namligi 65% ni tashkil etadi. Dielektrik sirtiga o’tirgan
yoki unga singigan namlik izolyatsiya qarshiligini keskin (10
6
martagacha)
pasaytiradi, bu suvning past solishtirma qarshiligi (
P
10
3
–10
4
Om
m) bilan
tushuntiriladi. Suvda dielektrikka singib borishi natijasida uning tarkibida erkin
ionlar miqdori ko’payadi. Dielektriklar namlikka bo’lgan
chidamliligi jihatidan
quyidagi uch turga: nam singdiradi yoki namlanadigan; nam singdirmaydigan lekin
yuzasi namlanadigan; namlanmaydigan va nam singdirmaydigan dielektriklarga
bo’linadi. So’nggi turdagi materiallar kam uchraydi.
Bularga misol tariqasida
parafin, serezin, ftoroplast kabi qutbsiz dielektriklarni ko’rsatish mumkin.
73
Metallarning o’ziga nam singdirish qobiliyati ularning tarkibidagi makro yoki
mikro, yohud submikroskopik bo’shliqlarga bog’liq bo’ladi va u
Dostları ilə paylaş: