91
Daş y
ağan gün
aşırı başıma vurmazdı, yediyimi burnumdan gətir
məzdi. Bir də ki, axı, qış bəd gəlib, qoyunquzu qırılıb,
burda mənim günahım nədir?!”
Qaş qaralırdı. Soyuqsazaq adamın iliyinə işləyirdi.
Nəcəf əmisinin “itil gözümün qabağından” demə sin
dən sonra dinməzsöyləməz çomağını arxasınca sürüyə
sürüyə qoyun damlarına tərəf yönəldi. İçəri girib so
yuq gələn yırtıq deşikləri bəlimlə tutdu. Arakəsmələri
birbir yoxladı. Sağmalsubay qoyunları ayırıb yerini
dəyişdi. Mərəyin küncbucağında qalan ot qırıntıları
nı birtəhər toplayıb çəngəçəngə heydən düşmüş hey
vanların qabağına atdı. Tövlənin girəcəyindəki,
gecələr üstündə yatdığı otu, küləşi, on yerdən yamağı
olan xarala təpib təzə doğan və boğaz qoyunlara pay
ladı. Qoyunquzunu yerbəyer eləyəndən sonra
nəfəsini dərib şəhadət barmağı ilə sirsifətində pur
çumlanan soyuq təri sivirib tökdü. Orta dirəkdən asıl
mış çırağın yanıb qurtarmaqda olan piltəsini yuxarı
çəkib, tövləyə düşən sarımtıl işığı bir qədər artırdı.
Tövlənin qaranlıq künclərində brilyant kimi işılda
yan, yüzlərlə göz ona zillənmişdi. Nəcəf arakəsmənin
toxunma çubuğuna söykənib xeyli fikrə getdi. O, əmi
sinin töhməttənəsindən yaxa qurtarmaq üçün cürbə
cür fikirlərə düşdü, çıxış yolu axtardı. Birdən kəndin
ayağında evi olan Həsənqulunun, həmin il başqa yerə
köçməsi yadına düşdü.
Həsənqulunun varyox bir qızı vardı. O da Qara
bağ tərəfə varlıhallı bir kişiyə ərə getmişdi. Qız aya
ğını dirəmişdi ki, ataanası kəndi atıb, onun yanına
köçsün. Qocalanda kimdi onlara baxan? Həsənqulu
əvvələvvəl bu işə qol qoymurdu. Deyirdi ki, iki dün
ya bir olsa, elobamı, qurulu eveşiyimi atıb yad yerə
getmərəm. Daş düşdüyü yerdə ağır olar. Bir də ki, qız
92
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
nədi ki, onun kölgəsi də nə olsun?! Ancaq qızla anası
birləşib Həsənqulunu başdan çıxartdılar. Arvad kişi
nin beynini o qədər yedi ki, axırda Həsənqulu qapı
sındakı danadunasını satıb, qapıbacanı bağlayıb,
biryolluq qızının yanına köçdü. Nəcinin ağlına gəldi
ki, Həsənqulunun Dar dərənin boğazındakı, Çopur
qayanın kahasında xeyli otu var. Otun yerini Nəcəfdən
başqa heç kəs bilmirdi. Ötən yaz Həsənqulu otu çalıb,
bağlayıb qayanın arxasından kahaya yığanda onu
bircə yetim Nəcəf görmüşdü. Nəcəf hətta bu işdə ona
xeyli kömək eləmişdi. Ot bağlamalarını örkənin doğa
nağına keçirib yuxarı qaldıranda, Həsənqulu yetim
Nəcəfə dönədönə razılıq edib demişdi ki, Allah ata
anana rəhmət eləsin, yaxşı karıma gəldin. Yoxsa bu,
tək işi deyil. Otu kahaya doldurandan sonra da qaya
nın kölgəsində oturub bir yerdə çörək yemişdilər. Er
məni daşnaklarının namərdliyindən, onların Həsənli
camaatına necə divan tutmasından danışıb xeyli dərd
ləş mişdilər. Həsənqulu sözarası Nəcəfə onu da de
mişdi ki, əmin mərdimazar adam deyil. Sağ olsun,
səni qundaq vaxtı ermənilərin əlindən alıb indiyəcən
qanadı altında saxlayır. Dava vaxtı o, olmasaydı, indi
heç sən də yox idin. Atan, anan, bacıqardaşların kimi
ermənilər səni də evqarışıq yandırıb kül eləmişdilər.
İndi, görürəm, sən də onun işinəgücünə əməllibaşlı
yarayırsan. Malheyvanına can yandırırsan. Harda
yaxşı örüş var, qoyunquzunu orda otarırsan. Bir belə
sürü nün öhdəsindən gəlmək məgər asan məsələdir?!
Yaxşı eləyirsən, elə də lazımdır. Ancaq acığına gəlsə
də, gəlməsə də deməliyəm. Əmin olsa da, bir az əli
bərk adamdır. Dünya malını canından çox istəyir. Al
lah ta artıq eləsin. Bir heylə qoyunquzunun, mal
dövlətin qabağında, dindirəndə elə danışır ki, az qa
93
Daş y
ağan gün
lırsan, cibindəki qəpikquruşu çıxarıb ona verəsən.
Bəlkə də özünü elə göstərir ki, gözənəzərə gəlməsin.
Ancaq nahaq yerə. Adamın ki qapısını qonaqqara ta
nımadı, kasıbkusuba əl tutmadı, xeyir tapmaz. Hey
lə sinin dirəyi qızıldan olsa da, qəpiyə dəyməz. Yəqin
Allahtaala onu da heylə yaradıb. Xasiyyəti dəyişmək
çətindir. Ancaq kasıb mərd olar. Sən yekələndə əminə
oxşama.
Həsənqulu bunları deyib ot yığdığı kahaya baxa
baxa:
– Elə bilirsən, kefimdən otu bura yığıram?! O vaxt
Allah ağlımı aldı, mərək tikə bilmədim. İndi otsaman
yığmağa yer tapa bilmirəm. Düzdür, mərək tikərdim,
münasib yer olmadı. Çünki həyətim çox darısqaldır.
Mərək tiksəydim, gərək qapıdakı yüzillik ağacların bir
ikisini doğrayıb tökəydim. Ona da əlim gəlmədi. Yaxşı
da meyvəsi olur. “Ağacları kəsirəm” deyəndə, arvad
daş atıb başını tutur. Deyir, dünya dağılsa da qoyma
ram. Qolumu kəsərəm, ancaq ağaca qıymaram. Ona
görə çaldığım otu yalyamacdakı kahalara yığıram.
Kəndlə buranın arası beş addımlıq yoldur. Haçan la
zım oldu, aparıb malheyvana verərəm. Bir də ki, bu
daş kahalar otu, küləşi mərəkdən yaxşı saxlayır. Kaha
ya vurulan ot rəngini də dəyişmir, gömgöy soğan kimi
qalır.
Bu ot məsələsi Nəciyə göydəndüşmə oldu. Nəcəf
fikirləşdi ki, ya qismət, Həsənqulu bir də buralara qa
yıdaqayıtmaya. Qayıtsa da, ot nəyinə gərəkdir?! Qa
pısında dördayaqlıdan bir pişiyi də qalmayıb. Düz
dür, başqasının malına əyri gözlə baxmaq kişilikdən
deyil. Ancaq əlac nədir?! Kahadakı ota mən də dəy
məsəm, ya qalıb çürüyəcək, ya da azıb təzənin biri gö
rüb əkişdirəcək. Ondansa elə özüm daşıyıb gətirərəm,
Dostları ilə paylaş: |