Yeni kommunizm (neokommunizm).
XX əsrin 20-ci illərində
Qərbin sosial-fəlsəfi fikrində yeni cərəyan - neokommunizm
meydana gəlir. 1960-cı illərdə bu cərəyan özünün yüksək
zirvəsinə qalxır («yeni sollar» hərəkatı). Neokommu- nizmin
tərəfdarları üçün mənəvi mədəniyyətə biganəlik, siyasi
ekstremizm, kapitalist sivilizasiyasının fatalizm konsepsiyası
daha xarakterikdir. Elə buna görə də neomarksist nəzəriyyəçilər
(məsələn, K.Korş) «Qərb sivilizasiyası» tərəfindən müflis-
ləşdirilmiş, sosial həyatın dibinə atılmış adamlar arasında sosial
baza axtarırdılar. XX əsrin 70-ci illərində neomarksizmə
əsaslanan «yeni sollan> hərəkatı iflasa uğrasa da, sol ekstremizm
və terrorizm zəifləsə də hələ də yaşayır.
Bir çox görkəmli Avropa alimləri faktiki olaraq marksizmdən
uzaq olsalar da bəzən ciddi şərtlərlə özlərini bu təlimin
tərəfdarları hesab edirlər. Məsələn, ekzistensialist filosof
J.P.Sartr
(1905-1980) yazırdı: «Marksizmə rəğmən deyil,
onunla yanaşı inkişaf edən eksiztensializm də var. Biz özümüzü
buna aid edirik...».’^' Lakin onun fikrincə «marksizm dayandı,
məhz ona görə dayandı ki, bu fəlsəfə dünyanı dəyişdirmək istəyir
və «fəlsəfə dünyasının yaranmasına» doğru yönəlib; ona görə ki,
praktikidir və belə də olmaq istəyir, onda əsl parçalanma baş
verdi, bir tərəfdə nəzəriyyə, o biri tərəfdə praktika durdu».
Sartr neomarksist R.Qorodiyə məktubunda yazırdı:
«Marksizm adı altında mən tarixin daxili dialektikası haqqında
danışan tarixi materializmi nəzərdə tuturam. Yoxsa metafizikanı
fikirdə saxlayan dialektik materializmi nəzərdə tutmuram; bu
fəlsəfə guya təbiətin dialektikasını kəşf edibdir. Bu dialektika hə-
Dostları ilə paylaş: |