Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə
Yüklə 2,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
| **
O HJIOCO (}) HH TexHHKiı B
427 Texniki yaradıcılıq sahəsində insanın öz təfəkkürünü maddiləşdirmək, əşyaya çevirmək istiqamətində unikal qabiliyyəti üzə çıxır. İnsan elə vasitələr yaradır ki, onların təbiətdə analoqu yoxdur. Bununla əlaqədar neotomist filosof F.Dessauerini də texnikanın meydana gəlməsi və onun mahiyyəti problemi maraqlandırmışdı. Onun fikrincə texnika haqqında ideya Allahın parlaq ağlının təzahüründən başqa bir şey deyil. Texnikanın predmeti maddi şəkildə mövcud ola bilər, lakin özünü ideyalar dünyasında, «mümkün varlıq» sahəsində göstərə bilər. Beləliklə, hələ XIX əsrin axırlarında texnikanın fəlsəfəsi indi də aktual olan bir sıra ciddi məsələlər irəli sürmüşdür. Texnika müstəqil fəaliyyət göstərən sahə deyil, başqa amillər tərəfindən yaradılır və hərəkətə gətirilir. «...Texnikanı elmdən fərqləndirən əsas spesifik cəhət budur ki, o öz-özlüyündə fəaliyyət sahəsi deyil. Texnika əsasən ixtiraçılıq fəaliyyəti və elmi fəaliyyət sayəsində yaradılır. Texniki qurğu hazır olduqdan sonra isə o, müxtəlif əməli məqsədlərin həyata keçirilməsi işində bir vasitə kimi istifadə olunur. Texnikanın növləri (istehsal texnikası, hərbi texnika, elm texnikası və s.) onun hansı fəaliyyət sahəsində istifadə olunmasına görə müəyyənləşir».^ XX əsrin
böyük alman
filosofu M.Haydegger yuxarıdakından xeyli fərqli fikir söyləyir. Texnikanın mahiyyəti haqqında düşünən filosof hesab edirdi ki, texnika bilavasitə öz sahəsi ilə məhdudlaşmır və yalnız məqsədə çatmaq vasitəsi deyil. O, demişdir: «Biz texnikanın ən qəddar əsirliyinə o vaxt düşürük ki, biz onda nə isə bitərəf bir şey görürük...».'® Texnikanın instrumental anlayışı bir adətə çevrilib. Haydeggerə görə texnika anlayışı daha əhəmiyyətli və dərin məna kəsb edir. «Texnika sadəcə bir vasitə deyil. Texnika gizlədilmiş bir şeyin açılma növüdür. O gizlədiləndən çıxarılan sahədir, həqiqətin həyata keçirilməsidir»." İndiki texnikanı «açılma» prosesinin Yüklə 2,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|