bəxt olması və yüksək rifaha çatması insanların əksəriyyətini
məyus edir. Kantın fikrincə dünyada yeganə mütləq dəyər -
xeyirxah iradədir. Xeyirxah iradə - qətiyyətlə düzgün davranmaq
arzusudur. Vicdanlı adamlar lazımı davranışı əsas tutur və
müəyyən prinsiplərə əməl edirlər. Kanta görə bu prinsiplər
ağlabatandır və bütün ağıllı məxluqlar onlara əməl etməlidir.
Doğrudur, onlara həmişə əməl olunmur.
Kantın tələbləri belədir: həmişə düzgün olmaq; həmişə təmiz
olmaq; yalan vədlər verməmək; alicənab və arzuedilən olmaq; öz
istedadını boş yerə sərf etməmək; canini və cəzaya layiq
başqalannı cəzalandırmağa hazır olmaq; heyvanlara qarşı
mərhəmətli olmaq; intihar etməmək.
Kant hesab edirdi ki, ağıllı varlığa aydın olmalıdır ki, əxlaq
qaydalannda istisna olmamalıdır.
Göründüyü kimi Kant utilitarizmə qarşı çox kəskin çıxış
edirdi. İndiki dövrdə də bu məsələdə onun tərəfdarları çoxdur.
Hedoniznt
(yun. «hedone» - zövq). Yunan filosofu Epiku- run
əxlaq fəlsəfəsi əsasən sadə, təvazökar, lakin zövqlə yaşamağı
tövsiyyə edir. Epikur zövqü faydalı nemət hesab edir və eyni
zamanda göstərirdi ki, zövqə ifrat dərəcədə can atmağın
arxasınca əzab gəlir.
Hedonizmə görə yalnız zövq almaq xeyir hesab edilməlidir.
Zövq yeganə şeydir ki, biz ona can atmalıyıq; o yeganə
məqsəddir, öz-özlüyündə xeyirdir.
Hedonizm - eqoizm və utilitarizm formasında çıxış edir.
«Hedonizm forması kimi eqoizm təsdiq edir ki, bizim hər birimiz
daha çox xoşbəxtliyə nail olmaq və son məqsədimizə çatmaq
üçün çalışmalıyıq. Doğrudur, bu təlim bəzən belə məqsədə
çatmağın ən yaxşı üsulu kimi başqalarının zövq almasını təmin
etməyi qəbul edir; məsələn, belə hərəkət etməklə biz insanların
rəğbətindən, azadlıqdan, özünə hörmətdən yaranan zövqü
özümüz üçün də təmin edə bilərik».^*
Fəlsəfi təlim kimi hedonizmin iki növü var:
Dostları ilə paylaş: 
