Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə
Yüklə 2,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qeyri-zorakılıq etikası.
| \)psixoloji
hedonizm təsdiq edir ki, həqiqətdə insanlar öz həyatında yalnız zövqə doğru can atırlar, əzabdan qaçmağa çalışırlar; 2)
470 hedonizm göstərir ki, insanlar faktiki olaraq yalnız həzz almaqla kifayətlənməməli, ona nail olmaq üçün səy göstərməlidirlər. Çünki zövq yeganə faydalı nemətdir, Qeyri-zorakılıq etikası. İnsan həyatı həmişə zorakılıq ilə bağlı olmuşdur. Dövlətlərarası, şəxsiyyətlərarası, milli problemlərin güc mövqeyindən həlli problemləri demək olar ki, ənənəyə çevrilibdir. Zorakılığın hüquq və imtiyazları, iqtisadi və siyasi hökmranlığı əldə etmək və saxlamaq üsulu kimi mövcud olması ictimai faktdır. Qeyri-zorakılıq etikası məhz zorakılığın dünyanı idarə etdiyi, qanunsuzluqlar törətdiyi vaxt meydana gəlir. Etika tarixindən bizə məlumdur ki, hər bir yeni cərəyan mövcud və hökmran tendensiyaya zidd olaraq yaranır. Qeyri-zorakılıq etikası problem və konfliktlərin həll olunmasının elə prinsip və metodudur ki, şəxsiyyət üzərində hər cür, o cümlədən mənəvi və fiziki zorakılığı istisna edir. Qeyri- zorakılıq etikası elə həyat tərzidir ki, hər kəs ona uyğun olaraq başqa insanlar ilə öz əlaqəsini qurur, bütün canlılara, təbiətə münasibət bəsləyir. Qeyri-zorakılıq etikasının prinsiplərinin yaranmasında böyük rus yazıçısı L.N.Tolstoyun böyük xidməti olmuşdur. O, yazırdı ki, şərə qarşı zorakılıqla müqavimət göstərməyin zəruriliyini qəbul etmək, insanların özlərinin adət etdikləri sevimli
nöqsanlarına (qısqanclıq, qərəz, qibtə,
hakimiyyətsevərlik, qorxaqlıq, kin və
s.) bəraət
qazandırmaqdan başqa bir şey deyil. Tolstoyun dediklərindən belə nəticə çıxır ki, zorakılıq gücsüzlükdür, səmərəsizlikdir, dağıtmaqdır, qeyri-insanidir. Hindistanın müstəqilliyi uğrunda çalışan M.Qandi azadlığı dinc yolla əldə etməyi arzulayırdı. Qandi qeyri-zorakı mübarizənin iki formasını qəbul edir: əməkdaşlıq etməmək və vətəndaş itaətsizliyi. Bu fikirlər onun «Mənim qeyri-zorakılığa inamım» əsərində öz əksini tapmışdır. O, yazmışdı: «Qeyri-zorakılıq bəşəriyyətin xidmətində olan çox böyük qüvvədir. O insan düha- 471 sının yaratdığı ən güclü dağıdıcı silahdan daha güclüdÜD>.^’ Qan- di üçün qeyri-zorakılıq təkcə üsul deyil, həm də ideal idi. Yüklə 2,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|