'Amerikalı sosioloq P.A.Sorokin (1889-1968) hesab edirdi ki,
üç tip mədəniyyətin olması mümkündür: 1) mədəniyyətin «hiss
edilən» tipi. Burada gerçəklik bilavasitə qavranılır;
2)
«ideasional» tip rasional təfəkkür ilə xarakterizə olunur;
3)
«idealist» tipdə intuitiv idrak hökmranlıq edir. P.A.Sorokinə
görə mədəniyyətin bir tipindən başqasına keçməsi ilə əlaqədar
sosial münasibətlər köklü surətdə dəyişir. Mədəniyyətin
müxtəlif tiplərinin bir araya sığışmaması tarixdə həmişə
müharibələrə, böhranlara, fəlakətlərə və başqa kataklizmlərə
səbəb olmuşdur.®** /
Amerikalı antropoloq və kulturoloq L.A.Uayt (1900-1975)
mədəniyyətə müxtəlif münasibətlərdən bəhs edərək yazırdı:
«Bəziləri üçün mədəniyyət - öyrədilən tərbiyədir. Başqaları
üçün tərbiyə deyil, onun abstraksiyasıdır. Bəzi antropoloqlar
üçün daş baltalar və saxsı qablar mədəniyyətdir, başqalan üçün
heç bir maddi şey mədəniyyət deyil. Bəziləri hesab edir ki,
mədəniyyət yalnız insanlann şüurunda mövcuddur, başqalan isə
hesab edir ki, xarici aləmin yalnız hiss olunan predmet və
hadisələri mədəniyyətdir. Bəzi antropoloqlar mədəniyyəti
ideyalann məcmusu kimi təsəvvür edirlər, lakin bir-biri ilə
mübahisə edirlər ki, bu ideyalar harada yaşayır: bəzilərinə görə
öyrənilən insanların şüurunda, başqalarına görə etnoloqlarm öz
şüurunda».®’
, Başqa amerikalı alim S.P.Myordok (1897-1985)
mədəniyyətin yaranması səbəblərindən və onun mahiyyətindən
bəhs edərək yazırdı: 1.
Dostları ilə paylaş: