mərasim hadisələrinin səbəbi olmasında və qadağadan doğan
dini tələblərdə».'“ Freyd öz fikrini belə ümumiləşdirir: «Çətin
anlaşılsa da, biz bilirik ki, qadağa olunan işi görən, tabunu pozan
hər kəs özü tabu
O
I
UD
>.'^^ Pozmayanda isə nevroz başlayır.
Freyd nevrozun mahiyyətini açmağa cəhd göstərir:
«...Seksual həvəsin sosial marağa üstün gəlməsi nevrozun
xarakter momentidİD>.'“ «Nevrozun assosial təbiəti genetik
olaraq onun ilk niyyətindən - arzuya çatdırmayan reallıqdan
fantaziyanın daha xoş dünyasına meyldən doğur. Nevrotikin
qaçdığı real dünyada insan cəmiyyəti və onun yaratdığı
təşkilatlar hökmranlıq edir; reallıqdan qaçmaq eyni zamanda
insan birliyindən çıxmaqdiD).'*’
Freydin davamçılanndan biri olan
Kari Yunq
(1875-1961)
əsasən «şəxsi» şüursuzluq ilə iş aparan Freyddən fərqli olaraq,
özünün dediyinə görə, şüursuzluğun fərddən kənar, qəbilə və
yaxud kollektiv qatma rast gəldi. O, özünün psixiatrik praktikası
gedişində poetik əsərlərdə, dəlilərin sayıqlamasında, şaman
ayinlərində, dərin yuxuda və s. tamamilə eyni mətnləri və ya gö-
zəgörünmələri üzə çıxarmışdı. Bu vəziyyət onda belə bir fikir
yaratdı ki, şəxsi şüursuzluq səviyyəsindən aşağıda insan
şüurunun formalaşdığı uzaq keçmişdə yaranmış psixikanın daha
qədim, daha arxaik qatlan yerləşir.
K.Yunq deyirdi: «Bir çox sənət adamları, filosoflar və hətta
alimlər özlərinin ən yaxşı ideyaları üçün qəflətən şüursuzluq-
dan meydana gələn ilhama borcludurlar. Belə materialın zəngin
qaynağına çatmaq qabiliyyəti və onu effektli şəkildə fəlsəfəyə,
ədəbiyyata, musiqiyə və ya başqa tapıntıya keçirmək dahi
adlandırılanlann xüsusiyyətlərindən biridin).“®
Neofreydizm
müasir fəlsəfə və psixologiyada müstəqil
cərəyan kimi daha çox ABŞ-da yayılıb. Bu cərəyanın
təmsilçiləri
Freydin
psixoanaliz təlimini
Amerikanın
sosial-siyasi nəzəriy-
156
Dostları ilə paylaş: 
