1.4.
Sosial determinizmin özəllikləri. Sosial
hadisələri qabaqcadan görmək və proqnozlaşdırmaq.
Futurologiya
Tarixi idealistcəsinə və yaxud materialistcəsinə başa
düşməkdən asılı olaraq sosial determinizmin əsasən bir-birinə əks
olan iki prinsipi formalaşıb. Dialektik materializmə görə insanın
dünyaya münasibətinin başlanğıcı əşyalann mühitini praktiki
olaraq dəyişdirməkdir. Özünün məzmununa və həmçinin həyata
keçirmək üsullarına görə praktiki fəaliyyət ictimai xarakter
daşıyır. Müasir praktika ümumdünya tarixinin nəticəsidir.
Marksist filosoflar hesab edirlər ki, ictimai-tarixi praktikanın həm
obyekti, həm də subyekti kimi ictimai münasibətlər çıxış edir.
Marksist fəlsəfə təsdiq edir ki, ictimai varlığın qanunauy-
ğunluqlannı və ziddiyyətlərini öyrənmək siyasi, hüquqi, fəlsəfi,
estetik, dini görüşləri və nəzəriyyələri başa düşməyin açandır.
Cəmiyyətin materialist anlayışı sosial determinizm prinsiplərini
ictimai
şüur
hadisələrinə
də
şamil
edir.
İctimai
qanunauyğunluqlardan kənarda insan həyatı yoxdur, əks halda
möh
336
kəm dayaq nöqtəsi olmadan heç bir yəqinlik olmazdı, heç nəyi
bilmək və əvvəldən görmək olmazdı, heç nəyə ümid etmək
mümkün olmazdı.
İdealistlər bu məsələdə tamamilə əks mövqedə dururlar.
Onlar ümumiyyətlə sosial determinizmin olmasını inkar edirlər.
İdealistlərin
fikrincə,
sosial
determinizm
və
sosial
qanunauyğunluqla razılaşsaq, biz faktiki olaraq ayrı-ayrı
adamların azad, yaradıcı fəaliyyət imkanlarını inkar etmiş olarıq.
Dostları ilə paylaş: | 
