285
1. Sıx parçalardan tikilmiĢ birqat kisələrdə aĢağıdakı dərman xammalını: tumurcuqları,
hamar kökləri, quru giləmeyvələri, çətirçiçəklilər fəsiləsindən olan növləri meyvələrini (cirə,
razyana, kərəviz, zirə və keĢniĢ) gülxətmini, xardal toxumunu, çovdar mahmızını və s. qablamaq
olar. Ġkiqat kisədən isə heyva və xaĢxaĢ toxumlarının və digər bitkilərin qablanması üçün istifadə
olunur.
2. Uzunsov tənzif kisələrdən isə bir sıra dərman köklərini, döyülmüĢ halda olan otları,
məsələn xəĢəmbül, kəklikotu, dazotu, boymadərən və s. bitki xammalını qablayarkən istifadə
olunur.
KəndəlaĢ, yemiĢan, itburnu, gülxətmi, sabahgülünü və s. isə ayrıca taxta qutulara qablamaq
lazımdır. Faner qutulardan istifadə edərkən əvvəlcə onların içərisini kağızla döĢəməli, sonra
içərisinə kövrək dərman bitki xammallarından: əkilən nanə yarpağı, üsküktotu, çobanyastığı,
inciçiçəyi, gicitkən, dəvədabanı və digərləri qablaĢdırılmalıdır. Toz (poroĢok) halında olan belə
xammalı əvvəlcə çəkib kağız torbalara doldurduqdan sonra onları faner qablarda saxlamağı
məsləhət görürlər.
Tənəkə qablar. Bunlardan xüsusən hiqroskopik və rütubətin təsirindən tez xarab olan bitki
xammalını məsələn, zəfəranı, sığırquyruğunu, novruzgülü çiçəyini və s. qablamaq üçün istifadə
olunur. Qablamadan sonra qabların ağzı lehimlənir və faner yeĢiklərə yerləĢdirilir. Bu qayda ilə
hazırlanmıĢ material pasportla təchiz olunur. Sonra isə hər yeĢiyin arxasına yapıĢdırılan yarlıqda
bitki xammalının latın dilində adı, çəkisi (brutto, netto çəkisi), tarixi (günü, ayı, ili) yeri, sayı,
göndərən və qəbul edən idarələrin adları yazılır. Bitki xammalının hansı rayonda toplanması,
standartın sıra sayı haqqında qeydlər edildikdən sonra möhür və Ģtamp vurulur.
Bu qayda üzrə qablanmıĢ dərman xammalı lazımı ölkələrdə və idarələrə göndərilir.
286
ƏDƏDBĠYYAT SĠYAHISI
1.
Qasımov M.Ə., Qasımova T.A., Qədirova G.S. XXI əsrin dərman bitkiləri. Bakı. Elm, 429 s.
2.
Qasımov M.Ə. Azərbaycanın boyaq bitkiləri. Bakı. AzərnəĢr, 92 s.
3.
Qasımov M.Ə. Azərbaycanın boyaq bitkiləri. Bakı. AzərnəĢr, 1987, 112 s.
4.
Qasımov M.Ə. Azərbaycanın ədviyyat bitkiləri. Bakı. AzərnəĢr, 1992, 176 s.
5.
Qasımov M.Ə., Qədirova G.S. Ədviyyat və yabanı tərəvəz bitkilərinin ensiklopediyası. Bakı:
Elm, 2004, 622 s.
6.
Qasımov M.Ə., Məmmədov T.S. Bitki kosmetikası. Bak.: Araz, 2002, 374 s.
7.
Qasımov M.Ə., Qədirova G.S. Azərbaycanın faydalı bitki sərvətləri. Bakı. Maarif, 2009, 376
s.
8.
Qurbanov E. Dərman bitkiləri. Bakı: 2009, 356 s.
9.
Ġbadullayeva S.C. Çətirçiçəklilər fəsiləsinin faydalı bitkiləri. Bakı. Araz, 2001, 147 s.
10.
Ġbadullayeva S.C. Azərbaycan florasının kərəvüzkimiləri, Bakı. Elm, 2004, 321 s.
11.
Ġbadullayeva S.C., Cəfərli Ġ.Ə. Efir yağları və aromaterapiya, Bakı Elm, 2007, 116 s.
12.
Ġbadullayeva S.C., Ələkbərov R. Dərman bitkiləri (etnobotanika və fitoterapiya). Bakı. 2013,
309 c.
13.
Əliyev N. Azə\rbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı. Elm, 1998, 343 s.
14.
Məmmədov T.S. Otaq bitkiləri ensiklopediyası. Bakı. ―ÇaĢıoğlu‖, 2007, 464 s.
15.
Məmmədov T.S. AbĢeronun ağac və kolları. Bakı. ―Elm və təhsil‖, 2010, 468 s.
16.
Məmmədov T.S. Azərbaycan dendroflorası. I hissə. Bakı.―Elm və təhsil‖, 2011, 311 s.
17.
Məmmədov T.S. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı. ―Elm‖, 2014,. 380 s.
18.
Mehdiyeva N. Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi. Bakı. 2011, 186 s.
19.
Xəlilov V.S. Kiçik Qafqazın ―E‖ vitamini ilə zəngin olan yem vitaminləri. Bakı. ―Təhsil‖
Elm, 2012, 135 s.
20.
Абу Али Ибн Сина. Трактат по гигиене. Пер. с араб. Ташкент. ФАН, 1980, 116 с.
21.
Абу Али Ибн Сина. Канон врачебной науки. Избранные разделы. Составители:
У.У.Каримов, Э.У.Хуршут. Ташкент. ФАН АИРУЗ, 1985, т.т. I-III.
22.
Айзиков М.И., Куркулов А.Г. Фармакология растительных веществ. Ташкент.
Медицина, 1976, 188 с.
23.
Алексеев Б.Д. Важнейшие дикорастущие полезные растения Дагестана. Махачкала.
1967, 142 с.
24.
Алексеев Г.А., Якимова З.П. Лекарственные растения на территории Чувашии.
Чебоксар. 1975, 231 с.
25.
Алеутский Н.Н., Кашин В.И. Северная кладовая целебных трав. Архангельск. Правда
Севера, 1998, 414 с.
26.
Алзазин В. Полезные растения Западной Сибири. Новосибирск. 1950, 176 с.
27.
Алиев Р.К. Кровоостанавливающие препарат из некоторых растений флоры
Азербайджана. Баку. 1960, 191 с.
28.
Алиев Р.К., Прилипко Л.И., Дамиров И.А., Исламов Н.А., Мамедов Ф.К., Улуханов Б.Г.
Лекарственные растения Азербайджана. Баку. 1072, 196 с.
29.
Алтымышев А.А. Природные целебные средства. Фрунзе. 1970, 351 с.
30.
Артемевоа А. Ароматы и масла, исцеляющие и омолаживающие. СПб. Диля, 2000, 128
с.
31.
Атлас лекарственных растений СССР. М. 1962, 702 с.
32.
Ашаева Л.А., Алеханов Н.А. Фитотерапия при сахарном диабете. Пятигорск. 1985, с.
44-45.
33.
Бабарека Е.З. Содержание каротина и аскорбиновой кислоты в плодах некоторых видов
боярышника // Изв. АН БССР, сер. биол. наук, 1964, №4, с. 42-45.
34.
Бабичев И.А., Луковникова Т.А. Биохимия брюквы, репы, редьки и хрена В кн.:
Биохимия овощных культур. М., Л. 1961, с. 468-512.
Dostları ilə paylaş: |