Энциклопедия 9-том
Tyg’luq Temurxon cherik yig’ib
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tyg’luq Temurxon cherik yig’ib, Movarounnahr sori kelgoni Movarounnuhr viloyati aytilg’on qissadin parishon bo’lib erdi. Tug’luq Temurxonkim, Emil Xoja o’g’li erdi va Emil Xoja Duvaxonning o’g’li erdi va bu Duvaxon Chig’atoy naslidin erdi, Jeta viloyatida podshoh erdi. El- ulusini yig’ishturub, rabi’ as-soniy oyida, torix yetti yuz oltmish birda, sichqon yilida (yanvar, 1360) Movarounnahr viloyatining parishonlig’ini eshitib, cherik tortib Movarounnahr sori yuzlandi. Tarmashirin xondin beri
22
o’ttuz uch yil kechkon erdi va bu o’ttuz uch yilda sakkiz xon Chig’atoy ulusida podshohlik qildilar 8 .
Toshkand sahrosidin chiqib andi tushti. Anda beklari bilan kengashti. Maslahat bu ko’rdilarkim, Ulug’ Temurkim, o’mog’i kerait erdi, va Hojibekkim, o’mog’i arkanut erdi, va Bekkichikkim, o’mog’i qanqli erdi, ilgari yurug’aylar. Bu uch bek xon yorlig’i bila yuridilar. Xo’jand suyidin kechib erdilarkim, Boyazid Jaloyir el-ulusi bilan alarg’a qo’shuldi va ittifoq bilan Kesh viloyati sori yuridilar. Amir Hoji Barlos Kesh va Darshi cherikini yig’ishturub, urushur xayolini qildi. Ammo o’zi bilan har nechakim fikr ettikim, bu kelgon yaag’ini nechuk daf’ qila olg’ay, bilmadi. Oqibat maslahat mundoq ko’rdikim, alar yetkondin burun el-ulusi bilan Xuroson sori borg’ay. El-ulusini va kishi-qarosini va ypyg’-qiyoshini barchani ko’churub Xuroson sori bordi. Movarounnahrning hukmdori etib tayin qilingan Ilyosxoja bilan Amir Temurning murosasi to’g’ri kelmaydi. Shu sababli u 1361 yillar oxirida mamlakatni tark etishga majbur bo’ladi. U Movarounnahrning nufuzli amir- laridan Xusayn bilan ittifoq tuzadi. Amir Temur Xusaynning singlisi Uljoy Turkon Og’oga uylangach, ularning ittifoqi qarindoshlik aloqalari tufayli yanada mustahkamlanadi. Amir Temur va Xusayn avval boshidanoq movarounnahrlik isyonkor amirlarga, so’ngra esa, mo’g’ullarga qarshi ko’rash olib boradilar. 1363 yilda Amudaryoning chap sohilida Qunduz shahri yonida mo’g’ullar bilan birinchi jangi bo’lib, unda Amir Temur va Xusaynlar umumiy dushman ustidan g’alaba qozonadilar. Keyingi ikki yil davomida ittifoqchilar Ilyosxoja boshliq jeta lashkarlari bilan bir necha marta jang qiladilar. Nihoyat 1364 yil oxirida ular mo’g’ullarni Movarounnahrdan quvib chiqaradilar.
8 Sharofiddin Ali Yazdiy ―Zafarnoma‖. T., ―Sharq‖, 1997, 87-bet. 23
Biroq Movarounnahrni qo’ldan chiqarishni istamagan Ilyosxoja 1365 yilning bahorida yana Turkiston ustiga qo’shin tortadi. Ikki o’rtadagi jang 1365 yil 22 may kuni Toshkent bilan Chinoz o’rtasida, Chirchiq daryosi buyida sodir bo’ladi. Tarixda u «Jangi loy» nomi bilan shuhrat topadi. Chunki o’sha kuni kuchli jala quyib, jang maydoni botqoqlikka aylanadi, hatto otlar loyga botib qoladi. Jangda Amir Temur bilan Xusayn kelishib harakat qilmaganliklari oqibatida ular mag’lubiyatga uchraydilar. ―Zafarnoma‖da bu voqea quyidagicha berilgan: Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|