CQBK Geni l ndirm Layih si, Az rbaycan
traf mühit v sosial sah y t sirin qiym tl ndirilm si
Son variant
Layih nin T sviri
5-31
Az rbaycanda x nd kqazma i l rind partlatma i l rinin t l b olunaca gözl nilmir, çünki
burada b rk qayalar n torpa n s thin yax n olan zonalar yoxdur.
K sintisiz aç q x nd yin uzunlu u (o cüml d n borunun düzüldüyü lakin ç xar lm qruntla
geri doldurulmayan v bo yer h cmi 1 metrd n böyük olmayan x nd k)
h r yay lma üzr
10 km-d n v aç q x nd yin maksimum uzunlu u h r yay lma üzr 15 km-d n art q
olmamal d r (21-01). KS q s b l r yax n olduqda, KS- yaxud qaz lan x nd kl r ictimai
giri i m hdudla d rmaq üçün t dbirl r görül c k. K m r sah si v CQBKG boru k m ri v
h r hans lav müv qq ti i yerl ri t dqiq edil c k v yerl
m sah si mü yy n edil c k
(m s l n: i ar l nm v z ruri oldu u yerd , hasarlanma). Podratç dan t yin edilmi i çi
zonas ndan ç xmamaq t l b olunacaq (30-23).
Aç q x nd kd su y
landa (ya
zaman v ya qrunt sular n n s viyy si yüks k olanda),
borular x nd y endirilm zd n vv l h min su nasosla vurularaq ç xar lacaq. Eroziyan
minimuma endirm k m qs dil x nd kd n ç xar lan su t hlük siz qaydada bo ald lacaq (3-
34). Su bo altma sür ti eroziya yaratmaq potensial na malik olanda, s th ax n n mü yy n
etm k üçün enerji ay r c lar istifad edil c k. X nd kl r el susuzla d r lacaq ki, a r lil-
y
n dolu ax nlar bataql qlara v ya su hövz l rin axmas n (3-30). Müvafiq yerl rd ,
çöküntül r n zar t hasarlar , drenaj kanallar v x nd k s dl ri qurulacaq (10-12). irk t
t sdiq etdiyi hallar istisna olmaqla, layih d x nd k sular n n birba a su keçidl rin
bo ald lmas n n qar s al nacaq (10-02). Hidros naq sular n n v mümkün oldu u hallarda,
x nd k sular n n ax d lmas üçün yerl r Podratç n n traf mühitin çirkl nm sinin qar s n n
al nmas üzr cra Plan nda mü yy n edil c k (10-03). X nd k suyunun su keçidl rin
ax d lmas qaç lmaz oldu u hallarda, ax d lan sular süzücü madd d n keçiril c k (10-04).
Qaz nt yerl ri boyunca aç q giri t l b olunan yerl rd t hlük siz x nd k keçidl ri
qura d r lacaq. X nd kl rin traf nda x b rdaredici i ar l r v mane l r qura d r lacaq;
qaranl q saatlar nda müvafiq x b rdaredici i qlar qoyulacaq.
Qaz nt i l rinin ard nca x nd k borunu q bul etm k üçün haz rlanacaq. Borunun örtüyün
z d vura bil c k da lar v ya tikinti tullant lar x nd kd n k narla d r lacaq. B zi qaz lm
materiallar kiçik da parçalar n t mizl m k üçün l kd n keçiril c k v yum aq alt dö
m
qat kimi x nd yin dibin yerl
diril c k. Qaz l b
ç xar lan material alt dö
m qat v ya
doldurulma üçün yararl olmad qda, alt dö
m qat materiallar (m s l n qum v ya x rda
d n v r torpaq/ç nq l materiallar ) al nacaq yaxud t sdiq edilmi karxanalardan
götürül c kdir.
5.5.8.5 Borunun
x nd y endirilm si v doldurulmas
Boru birl
m l ri üz rin örtük ç kildikd n v s naqdan keçirildikd n sonra, qaynaq
olunmu boru qolu x nd y endirilir. Borular qald rmaq v onu haz r x nd y endirm k
üçün borudüz n traktorlardan v ixtisasla m qald r c avadanl qlardan istifad olunacaq.
Endirm prosedurunu tamamlamaq üçün ad t n bir neç borudüz n traktor v qald r c
avadanl qlardan eyni vaxtda istifad olunur (Foto
kil 5-4-d t svir olundu u kimi). X nd y
endirildikd n sonra, h r bir boru qolu vv lki v ya yan nda olan seksiyaya qaynaq
olunacaq.
CQBK Geni l ndirm Layih si, Az rbaycan
traf mühit v sosial sah y t sirin qiym tl ndirilm si
Son variant
Layih nin T sviri
5-32
Foto
kil 5-4: Boru K m rinin X nd y Endirilm si
Boru k m rini a a da qeyd olunan yerl rd aç q k simli yol k si m l rind qorumaq üçün
beton lövh l rd n istifad olunacaq:
Yollar
Ç
rlar
Kanal
v ax n k si m l ri
K nar kommunikasiyalarla k si m .
X nd k oradan ç xar lan material il qaz lma ard c ll
nda geri doldurulacaq v lay-lay
s x lmaqla b rkidil c k. Bu proses doldurulan x nd kd material n uy un olaraq s x lmas na
nail olunmas na v g l c kd çökm ni, yuyulma v eroziya riskini azalmas na köm k edir.
Bitki örtüyü v budaqlar kimi t bii tullant lar n doldurma materiallar ndan t mizl nm sin
diqq t yetirilm lidir.
Doldurulmu x nd yin eni l rind , ax nlar n eroziyaya s b b ola bil c yi yerl rd dir kl r
qura d r lacaq (3-07). Onlar boru x nd yi boyunca kanal yarada bil c k, material yuyub
apara v boru k m rin potensial t sir ed bil c k yeralt su axarlar na qar s dd kimi
i l y c k.
X nd k qaz nt lar ndan ç xan ist nil n art q material i çi en boyunca v torpa n alt qat n n
eyni növünd n olan zonalarda yay lacaq. Yay lma i l ri el qaydada apar lacaq ki,
torpaq
növl rinin mümkün oldu u q d r bir-birin az qar s n. X nd kd n ç xar lan torpa n onun
üst qat n n alt na yay lmas na v onun torpa n s thind qalmamas na diqq t yetirilm lidir.
Ç xar lan qruntun sah d n k nara da nmas laz m g ldikd o, Layih üzr tullant lar n
idar olunmas plan na uy un olaraq k narla d r lacaqd r.
Doldurulma i l rinin bir hiss si kimi vv lc d n mövcud olan h r hans qurutma drenajlar
b rpa olunacaq.