Horadiz s
əni unutmadım...
9
k
əndi haqqında məlumat xarakterli bilgilərlə bərabər, kəndimizin
tanınmış akademikləri, professorları, alimləri, dəyərli ziyalıları,
görk
əmli şəxsiyyətləri ilə bərabər, Qarabağ müharibəsində şəhid
olmuş və girov düşmüş, həm də əlil olan övladları haqqında oxu-
culara bir daha m
əlumatlar vermişdir.
K
əndin tarixi ilə bağlı olan bu kitabda ermənilərin
işğalına qədər
(3 sentyabr 1993-
cü il) vaxtı ilə bu kənddə yaşamış tayfaların,
n
əsillərin, eləcə də kənd ilə bağlı dağ, dərə, düz, təpə, çay, qobu,
bulaq, k
əhriz və sairə adların mənsubiyyəti barədə izahlı şərhlər
verm
əsi çox məqsədə uyğundur.
Mü
əllif Horadiz kəndinin toponimini toplayarkən, onun xüsu-
siyy
ətini, düzgün və dolğun məlumatlarını öyrənmək üçün müxtəlif
insan
larla, ziyalılarla, ağsaqqallarla görüşüb və məsləhətləşmişdir.
Çünki bu cür böyük, d
əyərli və ulu insanların dilində, söhbətlərində,
fikirl
ərində, bəzən tarixi təcrübənin sınağından çıxmış, ölçülü-biçili
h
əqiqətlər də faydalı olur. Bir mənada onların gözünü keçmişimizə
körpü olmaqla, tarixin b
əzi dərin və qaranlıq səhifələrinə işıq
saçmadadır.
H
ər hansı bir coğrafi obyektə müxtəlif səbəblərdən müəyyən ad
verilir; iqlimin
ə, rənginə, relyefinə, xarici görünüşünə, bitki və
heyvanat al
əminə və sairəyə görə müəllif məhz bu adların düzgün
izahını verməyə çalışmışdır.
Horadiz k
əndinın toponimi və görkəmli şəxsləri haqqında
yazmaq, seçm
ək və toplu halda oxucuya çatdırmaq xeyirxah iş
olduğu kimi, həm də çətindir.
Bu iş müəllifdən dərin mənalı fikri tutmağı, ona lazımınca
qiym
ət verməyi, elmin müxtəlif sahələrində görkəmli şəxsiyyətlərini
tanış etməyi, səbr və təmkinlə axtarışlar aparmağı tələb edir.
Ərşad Namazalının yazdığı bu kitabı “Horadiz kəndinin
ensiklopediyası” adlandırsaq heç də səhv etmərik. Mənim fikrimcə,
kitabda daha böyük diqq
əti cəlb edən ən mühüm cəhətlərdən biri
k
əndimizdə tarix boyu adlandırılan məhəllələr və orada yurd-yuva
salıb yaşayan tayfalar barədə dolğun və düzgün məlumatların
verilm
əsidir.
Ərşad Namazalı
10
M
ən tam əminəm ki, həmyerlimiz Ərşad Namazalının gərgin
əməyi nəticəsində ərsəyə gətirilmiş bu kitab hər bir vətən həsrətində
olan horadizlil
ərin “Stolüstü kitab”-ı olmaqla yanaşı, gələcək
n
əsillərə - bədnam qonşularımızın öz xarici havadarlarının birbaşa
köm
əyilə xalqımızın başına gətirilən müsibətlər, əzəli Azərbaycan
torpağı olan İrəvan, Zəngəzur, Göyçə, Basarkeçər, Dərbənd mahalını
itir
ə-itirə, indidə Qarabağımızın ağır və çətin halına gəldiyimiz bu
dövrd
ə toponimik araşdırma və tədqiqatların toplanıb öyrənil-məsi,
çapı, toponimik lüğəti, eləcədə coğrafi terminlərin, lüğətinin tərtib
edilm
əsi müəllifin qarşısında duran əsəs vacib məsələlərdəndir.
Kitabın gələcək nəsillərimiz üçün əvəzedilməz vəsait kimi dəyərli
m
ənbədir və torpaqlarımızın, həm də insanlarımızın başına gətirilən
bu müsib
ətləri çatdırmaqda müstəsna əməyi vardır.
Ə.Namazalının yazdığı “Horadiz, səni unutmadım” kitabı əsasən
dörd hiss
ədən ibarətdir:
I – hiss
ədə Horadiz kəndimizin tarixi, adının yaranması,
iqtisadiyyatı və torpaqlarımızın itirilməsi haqda bəzi qaranlıq olan
vacib hadis
ələri araşdırır və məlumat verilir.
II – hiss
ədə Horadiz kəndimizin yer adları, çaylar, bulaqlar və
k
əhrizləri, dərələri, bağları, üzüm və taxıl əkin sahələri, tayfa və
m
əhəllələri, İmam piri, ocaqlar və məscidlər, məktəblər, mədəniyyət
v
ə məişət binaları, kənd icra nümayəndəliyi və kənd idarə binaları,
k
ənd xəstəxanası və ambulatoriya haqda məlumatlar yazılmaqla
b
ərabər, onların harda yerləşdiyi haqda dəqiq xəbər verilir.
III – hiss
ədə isə Horadiz kəndimizdən Qarabağ müharibəsi
şəhidləri, girov düşənlər və əlillər, kəndimizin Sosialist Əməyi
Q
əhrəmanları, Azərbaycan SSR-in Ali Sovetinə müxtəlif illərdə
seçilmiş deputatlar, kəndimizin Respublika,
Füzuli rayonu və xarici
dövl
ətlər səviyyəsində tanınmış şəxsləri, eyni zamanda
“Q
əhrəman analar”, həmçinin kəndimizdən “ Həcc”, “Kərbala”
v
ə “Məşhəti” ziyarətində olanlar haqda məlumatlar verilmişdir.
IV – hiss
ədə isə Horadiz kəndimizin erməni işğalı zamanı 3
sentyabr 1993-cü ild
ə girovluqda qalmış evlər və onların sahibləri,
hansı məhəllədə yerləşdiyi dəqiq verilmişdir.
Horadiz s
əni unutmadım...
11
Bütün bunları oxuduqca ümid edirəm ki, Ərşad Namazalının
yazdığı bu kitab geniş oxucuların marağına səbəb olacaq və əminəm
ki, h
əmyerliləri onu sevə-sevə oxuduqca hərə öz elini, yurdunu,
evl
ərini və əsirlikdə qalan doğma Horadiz kəndimizdə keçirdiyi o
əziz günlərini xatırlayacaq.
Bu kitab h
əm indiki nəsilə, həm də gələcək nəsillərə lazımınca
bilgil
ər verəcək və dəyərli məlumatlar öyrədəcəkdir.
Bel
ə hesab edirəm ki, həmyerlilərimiz bu kitabı böyük ruh
yüks
əkliyi ilə qəbul edəcək və ona sərf etdiyi vaxta heç vaxt
t
əəssüflənməyəcəklər.
Əziz həmyerlilərim, inanıram ki, Sizi düşündürən müxtəlif
suallara bu kitabda cavab tapacaqsınız.
İNŞALLAH!
B
əhlul Surxay oğlu Cəfərov
Az
ərbaycan Dövlət Pedoğoji Universitetinin
dosenti, coğrafiya elmiləri namizədi