ƏSƏRLƏRİ I ciLD
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
134 run, oynayın, əylənin yallı gedin..!” – dedi. Hamı oturacaqlarını götürüb “Örən”in geniş və düz yerində dairəvi düzdülər. Aşıqlar gəlib çatanadək cavanlar artıq mərəkə yerində rəqs edirdilər. Xırnazlıların şənliyinə baxanda məni qəhər boğurdu. İçimdən ancaq bir dilək keçirdi, – “Ya Rəbbim, sən bu eli, bu xırnazlıları şeytandan, şərdən-bəladan uzaq tut. Gör Xırnaza şənlik və şənliyə xırnazlı necə də yaraşır”. Bayaqkı xəcalətimi, tənbehdən doğan ayıbı indi sevinc gözyaşları əvəz etməyə başlamışdı. İsgəndər kişi birdən nə xatırladısa bəyə – Turana çöndü, – “Get mənim zopamı və çuxamı gətir!” – buyurdu. Turan sevincək qaçıb evlərindən zolaqlı, bəzədilmiş iki cüt yallı zopasını gətirib babasına uzatdı. Bu İsgəndər kişinin bəzədiyi həmin naxışlı zoğal çubuqlarıydı. İsgəndər kişi çuxanı əyninə geyib çubuğun dəstəyindən tutdu, nəticəsinin baldırına var gücüylə birini ilişdirdi. Turan baldırını ovxalaya-ovxalaya camaatın içinə soxuldu. İsgəndərin səsi gurladı: – Hə..! Yağlı zopa buna deyərlər. Qəniş, yallını öyrət- misənmi cavanlara? Qəniş ağa sevincək yerində dikəldi: – Bəli İsgəndər əmi, hələ bir-iki dəfə məşq də ediblər. – Onda özün düş qabağa görüm. Haydı igid xırnazlılar, günahlardan təmizlənməyin, qələtlərinizi yeməyin vaxtı çatdı. Düzülün görüm! Bu dağların yallısını birinci dəfəydi görürdüm. İndi başa düşürdüm bu xırnazlılara güc, birlik, ağsaqqala itaət, vətənə sevgini tərbiyə edən adət-ənənələrin əsl mənbəyini. Allahım, öldürməmişdən qabaq xırnazlıları bir daha Xırnazda gör- məyi nəsib elə mənə... Yalvarıram sənə Allahım... Qadınlar və körpələrdən başqa bütün kişilər ortaya ke- çib bir-birinin arxasında dairəvi cərgəyə düzüldülər. Dəstə- 135 nin başında İsgəndər kişi əlində zopu – çubuq durmuşdu. Üzünü zurnaçıya tutub, – “Adın nədi, hansı kənddənsən?” – soruşdu. “Bəndalı, Göyarabasdan” – dedi. “Zurnaçı Nifta- lının oğlu deyilsənmi?” – soruşdu. “Bəli ağsaqqal...”. – Bəndalı qarazurnanı köklə! Elə çal ki, vətəndən bunca qürbətdə qalan İsgəndərin göz yaşları Xırnaz torpağını su- varsın! Elə çal ki, Zibeydənin nakam sevgisi vüsala çatsın, Cəmilin parça-parça olmuş sümükləri bitişsin! Elə çal ki, zoğal, tut arağıyla zəhərlənib lodurlaşmış xırnaz cavanları- nın zopadan sınan sümüklərinin şaqqıltısı dağlarda itsin! Elə çal ki, dağlar yerindən oynasın! Elə körüklə ki, atan Nifta- lının ruhu şad olsun! Çal aşıq, çal, xırnazlıların bu gün divan günüdür! İsgəndər kişi çuxasının cibindən üstündə çar Nikolayın şəkli olan qızıl onluq sikkə çıxarıb Bəndalının ovcuna basdı, – “Elə çal ki, qaçaq dostlarımın qisasını bu uca dağlardan ala bilim! O qisası ki, qardaşlarımı yağıdan qoruya bilmədi! Qoy bu dağlar utandığından başını yerə diksin, toz olub yerlə bir olsun!”... Bəndalını elə bil cin vurdu. Başının işarəsiylə nağa- raçıya və züyçüyə göz vurdu. Elə bir “Cəngi” başladı ki, yatmış ruhları oyadan İsrafilin suru ancaq belə qüdrətli ola bilərdi. Dəstə, asta-asta yırğalandı, ritmlə gah irəli, gah da dala ləngər vurub yallıya başladı. Sən demə bu yallının qaydası beləymiş ki, “toybaşı” – indiki halda İsgəndər kişi – əlində tutduğu şeyi və ya hansısa hərəkəti dəstədəkilər də cəld tapıb ona göstərməliydilər, ya da eyni hərəkəti təkrarlamalıydılar. Əks təqdirdə yağlı bir zopa halal xoşlarıymış. İsgəndər kişinin çuxasının cibi şişmişdi, demək axşamdan yallı üçün hazırlaşırmış. Dəstə, toybaşının önündən sırayla keçib gözüylə İsgəndər kişinin 136 cibdəki əlini izləyirdi, – “görəsən nə çıxaracaq” deyə. Toybaşı cibindən yenə də qızıl onluq çixarıb havada göstər- di. Hamı hövlənak Bəndalının cibinə cumdu. Bəndalı isə cibini elə bərk bükmələdi ki, qızılı heç Əzrayıl də ordan çıxara bilməzdi – qızıl onluğu götürmək heç kimə müyəssər olmadı. İsgəndər kişi hər önündən keçənə yağlı bir zopa ilişdirirdi. Qıçını qucaqlayan kim, göynərtidən yerə sərilən kim... Qıraqdan övladlarının, ərlərinin, qardaşlarının halına acıyan qadınların naləsi səslənirdi, – “Əlin qurumasın!”, “Uf! Can bala!”, “Ay insafsız adamı da belə vurarlar heç!”... Amma İsgəndər kişi halından çox məmnun idi. Heç kimin də dəsətəni pozmağa ixtiyarı yox idi. Heç kim də qaçmağa meyl eləmirdi – bu qorxaqlıq, darqursaqlıq sayılardı. “Ah-vay” da ayıb idi – kənardan gəlin, arvad-uşaq, sevdiyi qız baxırdı axı... Mənim zopa payım çatanda İsgəndər kişi mənim payı- mı elə artıq elədi ki, – “Qoluna qüvvət..!” – deyib yanan baldırımı qucaqladım. “Bu cavanlarımızı zibillə zəhərlədiyin üçün!” – dedi. İkincisi isə dalıma – yumşaq yerimə dəydi, – “Bu isə qızılı tapmadığın üçün!” – dedi. Tab gətirməkdən başqa əlacım yox idi – axı mən də xırnazlı olmağı könüllü seçmişdim. Ən güclü zopanı isə haqq üçünə bəyə – Turana vururdu. Sıra zopa payını alandan sonra toybaşı cibindən baş yaylığı çıxardı. Hamı güllə kimi ana-bacısına cumdu. Qadınlar ikicə dəqiqənin içində yaylıqsız, ləçəksiz qaldılar. Abırını qoruyub yaşmağını övladına verməyənin balasının payı isə yenidən yağlı zopa oldu. İsgəndərin “tikanlı” dili susmurdu, yaylıqsız, yaşmaqsız qalan qadınlara dönüb: – Əzizinizin bir çubuq ağrısına dözməyib yaşmağını açan xırnazlı analara ayıb olsun! – hər dəfə zopanı endirib qarşısında inildəyənin gözlərindəki ağrıya sevinclə baxanda, Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|