ƏSƏRLƏRİ I ciLD
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
130 Yolda, – “Fərqanəylə işlərin nə yerdədir, İsgəndər ba- banın təklifiylə ürəkdən razılaşdın, ya, candərdi razılıq ver- din?” – soruşdum. – İsgəndər babaya sən bir şey deməmişdin ki? – Nə barədə? – Fərqanə ilə münasibətlərimiz barədə. – Dəlisən sən? Bunu hardan çıxardın? – Bəs niyə belə qəfil qərar verdi? – Mən hardan bilim? – Fərqanə daha məndən soyuyub. Ondan başqasını çətin ki bir də sevə biləm. Mənimçün artıq arvadımın kimliyinin heç bir fərqi yoxdur. İsgəndər babanın təklifi isə elə göy- dəndüşmə oldu. Sən düz deyirdin, – “Bir xırnazlı, Xırnazın qaydalarıyla yaşamalıdır...”. Bu mövzuya bir də qayıtmadıq. Yükü Qəmər xalaya təh- vil verib, hərbi komissarlığa yollandıq. Çağırışçılar avtobus- lara minib yola düşənədək gözlədim. Yaxşı yol diləyib İsmil- lə ayrıldıq. Kəndə qayıdanda artıq İsgəndər kişi “Zibeydənin dədə yurdu”na yaxın bir yerdə özü üçün binə yeri seçmişdi. Camaat evin divaraltı bünövrəsini qazırdılar. Evdən bel götürüb mən də işləyənlərə qoşuldum. İsgəndər kişi sevdiyi iri daşın üstündə oturub işləyənlərə lağ edirdi, sanki quldar öz qullarının necə işlədiyinə nəzarət edirdi. Cib bıçağıyla şiv bir zoğal budağını dairəvi zolaqlarla bəzəyirdi. Xırnazlılar isə ağsaqqalın gözünə girmək, töhmət almamaq üçün canı dildən çalışırdılar. Məni görcək: – Yola saldınmı İsmili? – Bəli, – dedim 131 – De görüm mənim təzə evimə işıq, istilik, radio və telefon çəkmək üçün nə qədər xərc çəkməliyəm? – Heç bir xərc. Lazımi şeyləri rayondan özüm alacağam. – Alarsan və nə qədər xərc çəkdiyini də deyərsən. De görüm yük daşıdığın maşını dəyişməyə ehtiyac yoxdur ki? – Yox. Hələki kara gəlir. – Axşam da sənin evində qalacağam. Kəndə nə lazım- dırsa, məsləhətləşərik. Qəniş, sən də gələrsən birlikdə söh- bətləşərik. Qəniş ağa: – Baş üstə İsgəndər əmi. İsgəndər kişi nəyisə xatırlayıb Qəniş ağaya gözünü qıydı: – Qəniş, kəndimizdə “zopu yallısı”nın adətlərini saxla- mısınızmı? Qəniş ağa güldü: – İndiki cavanlarda hardadı o həvəs ağsaqqal... – Onda Turanımın toyunda bu cavanlara bir toy tutum ki, 70 ildə yığdıqları piy əriyib bir gecədəjə yox olsun. Qəniş, sən cavanlara zopunun qaydalarını öyrədərsən. Bir ayın tamamında isə yallını özüm çəkəcəyəm. – Baş üstə ağsaqqal, əllərinə qurban, Xırnazlıların zo- paya çoxdan ehtiyacı var, – Qəniş ağa yenə sevinclə gülüm- sündü. Cavanlar bir-birinə təccüblə baxır, yaşlılar isə bic-bic gülüb zarafatlaşırdılar. Elə bil ki, beyinlərinin hansısa kün- cündə toz basmış şirin toy adətlərini xatırladıqlarına, bir aydan sonra elliklə yallı gedəcəklərinə sevinirdilər. – Sən beli qoy bir tərəfə, get yarğanda əhəng bişirənlərə kömək elə, – İsgəndər kişi mənə göstəriş verdi. 132 – Baş üstə baba, – deyib meşəyə yollandım. Yolboyu belə bir idarəetmənin fəsad və ya xeyirini düşündüm. Sonda, Xırnaz mühitində bir əldən idarə olunmağın faydalı oldu- ğuna qərar verdim. Bir xırnazlı kimi İsgəndər kişiyə boyun əyməyi özümə şərəf bildim. Burada yarğan boyunca iri bir quyu qazılmış, çırpı, üstündən də iri qaya parçalarını növbə ilə yığıb yarğanın dibindəki dəlikdən çırpıya od vururdular. Yarğanın ağzını isə yarımçıq örtüb ocağın alovlanmasının qarşısını alırdılar. Bir nəfər gün ərzində növbə ilə əhəng quyusunun ocağına keşik çəkirdi. Yanmış daşlar sonradan əzilir, üyüdülür, suyla qarışdırılaraq hörgü üçün istifadə olunurdu. * * * Bu arada İsgəndər kişi nəticəsi üçün seçdiyi qızı təyin etdi – bu kəndin “qırmızıyanaq alması” Həmayıl oldu. Hə- mayıl Turandan üç yaş kiçik idi. Turan da qızı görüb bəyən- mişdi. On iki günə İsgəndər kişinin ikiotaqlı evi tikilib başa çatdı. Otaqları bəzədildi, bəy otağı hazırlandı, qab-qacaq alındı. Və nəhayət hamının səbirsizliklə gözlədiyi toy günü yetişdi. Səhər ertədən süzən leysan yağış bir müddət bizi dilxor elədi. Adamlar ayaqlarını çırmayıb, başlarını karton kağızı, salafan, vedrəylə örtüb o yana-bu yana, kimisi də mal-qara dalınca qaçışırdılar. Çətir kimi istifadə edilən dəmir vedrəyə dəyən şıdırığı yağışın damlaları əməlli-başlı “dan- qıltı” çıxarırdı. Günortaya yaxın yağış kəsdi və qızmar günəş torpağın buğunu çıxaranda adamlar toyun təşkilinə daha 133 şövqlə girişdilər. İsgəndər kişinin sevincinin həddi hüdudu yox idi. Üzünü göydə şölə saçan göyğurşağından çəkib ca- maata tutdu, – “Düz 3 gün, 3 gecə toy qurulacaq. Bu 3 gündə bütün xırnaz deyib-gülüb əylənəcəkdir. Bütün xərcləri özüm ödəyəcəyəm!” – dedi. “Örən” düzü hələ belə ziyafət görməmişdi. Hamı süfrə arxasında bir ailə kimi oturub deyib-gülüşür, zarafatlaşır, kəndin bərəkətindən yeyib-içirdilər. Cavanlar özlərini bir-iki dəfə mənim evimə verib çıxanda yanaqlarının qızartıları İsgəndər kişinin gözündən yayınmadı. Məni barmağının ucuyla yanına cağırdı. Yanına gəlib günahkarlar kimi başımı aşağı dikdim. Heç kimin eşitmədiyi tərzdə, – “Get o zibil şüşələrini tök çölə, cavanların beynini zəhərləməyi sənə qəti qadağan edirəm!” – dedi. Suyum süzülə-süzülə otağa girib üçkiloluq şüşələrdəki zoğal araqlarını arxa pəncərədən eşiyə tökdüm. Stol başına qayıdanda çəkmə arağın qoxusunun ətrafa yayıldığını hiss etdim. Utandığımdan yerə girmək istəyirdim. Cavanlardan bir-ikisi öz növbəsini dadmaq üçün otağa girəndə əliboş bayıra çıxıb mat-məəttəl çiyinlərini çəkdi – bayaqkı dolu şüşələri kimin içib boşaltdığını bilmək istəyirdilər. İsgəndər kişi onların bu halından məmnunca gülümsünüb mənə boylandı. Mən isə girməyə yerdə siçan dəliyi axtarırdım hələ. Yemək- içməyin şirin yerində kəndin ayağından zurnanın zil səsi dağları yerindən tərpətdi. Nağaraya vurulan çubuğun səsi dağlarda əks olunurdu. Fərzalı zurnaçıların qabağına düşüb kəndə girə-girə qol götürüb oynayır və aralıdan ziyafətdəkilərə qışqırırdı, – “Xırnazın yaraşığı qarazurna gəlir ay camaat..!” İsgəndər kişi yerindəcə ayağa durub zurnanın səsinə uyğun elə ləngər vurdu ki, deyərdin bəs gər ağacının yarpaqları sərin mehlə səsləşir. Oynaya-oynaya, – “Oynamağa bir meydan qu- Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|