ƏSƏRLƏRİ I ciLD
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
112 – Xeyir aparın. İçimdə bir rahatlıq yaranmışdı. Fərqanənin belə anlayış göstərməsi mənə xeyli rahatlatmışdı – “Yaxşı ki, şüvən- qiyamət qoparanlardan deyilmiş”. Kim deyir ki məhəbbət qondarma şeydi, yalan deyir. İnsanı özündən alıb sərgərdan edəndir eşq. Dinc həyatı burulğana çevirəndir eşq. Aşiqin, sevdiyinin ürəyindən şeytanı qovaraq oraya hakim kəsil- məsidir eşq. İnsanı dərbədər çöllərə salan, gecələri yuxusuz qoyan iztirabdır eşq. Hər doğulan günəşi görmək, vüsala çatmaq arzusudur eşq. Hər şeyin başıdır eşq... * * * Kəndə çatanda, camaat “Örən”ə toplaşmışdılar. Yaxın- laşdım – tanış olmayan iki yad cavan oğlan gördüm. Fərzalı dedi ki, – “Televizordan kəndimizi çəkməyə gəliblər. Yəqin radiomuzun sorağı Bakıyadək gedib çıxıb”. Hansısa tele- viziyadan idi – səhv etmirəmsə, “Səyyah” verilişinin apa- rıcısı idi – adı Səbuhi, videooperator isə Bəxtiyar. Qonaqları öz evimə dəvət etdim. Otaq ağzınadək xırnazlılarla dolmuş- du, hamı videokamera, mikrofona boylanıb durmuşdular. Çay qaynadıb yerdə süfrə saldıq. Səbuhi məramını dedi: – Rayonda sizin kəndi istinad verdilər. Kəndinizin tarixi, görməli yerləri, tarixi abidələri, qocaları barədə veriliş çək- mək istəyirik. Xalq ədəbiyyatı və sənət incilərini lentə yaz- maq istərdik. Qəniş ağa: – Nolar bala, lap xoş gəlib, səfa gətirmisiniz. Əcəb elə- misiniz, gözümüz üstə yeriniz var. 113 Quyruqlu bir toğlu kəsildi. Manqal və qazanlar doldu, boşaldı. Məclis xeyli davam elədi. Sabah Hərtiz kəndində yaşı 97-ni haxlamış Şüşə nənəni çəkmək üçün bizdə gecələ- yəsi oldular. Axşamayaxın kəndin bir neçə ağsaqqalı, bayatı bilən bir neçə ağbirçəyi qonaqların sərəncamına verildi. Söz- sözü çəkdi, bayatı laylaları. Çox maraqlı bir çəkiliş alındı. Lakin məni daha çox maraqlandıran isə Qəniş ağanın kəndin keçmiş tarixi barədə verdiyi məlumat oldu. Sən demə bu Xırnaz kəndi, hələ şura hökumətinin ilk dövrlərində qaçaqların, daşnaqlarla, sonra isə bolşeviklərlə mübarizə aparan musavatçıların daldalanacaq yeri – etibarlı sığınacaqlarıymış. Qəniş ağa: – Buralarda, sonra Zəngəzurda qaçaqlar 30-cu illərə qədər dururdu. Bir gün eşitdik ki, qaçaqların hamısını şura hökuməti qırıb al qanına bələyibdir. Sən demə yazıqların duzu qurtarıbmış. Aşağı kəndlərdən bir qoyun otaran çobanı tutublar, deyiblər ki, – “Sənin qoyunlarına biz baxarıq, sən qaç kəndə bizə bir qutu duz al gətir”. O yediyi gözünə dur- muş da, gedib hökumətə qaçaqların yerini xəbər verir. Hö- kumət də gəlib elə gizləndikləri mağaradaja hamısını qırıb- biçiblər. Onda mən hələ uşaq idim. O bizi yaradana and olsun ki, cavan-cavan igidləri xərəkdə iki-iki, üç-üç daşıyır- dılar. Xərəkdən sallanan saçlarından, saqqallarından al qan süzülürdü. Camaatda bir ağlaşma-şivən vardı, gəl görəsən. Sonra bu dağlarda 10-15 qaçaq qaldı. Onların da yarısı am- nistiyadan sonra təslim oldu, yarısı da qoşuldu Zəngəzur qaçaqlarına. Onların sonrakı aqibətlərindən heç kimin xəbəri olmadı. Səbuhi: 114 – Qəniş ağa, Kərbəlayi İsmayılın dəstəsinə qoşulan qa- çaqlardan kiminsə adını tanıyırsanmı heç? – Biri bizim kənddəniydi. Yəqin indi rəhmətə getmiş olar – İsgəndər kişi. Yaman qoçaq adamıydı. İndi onlara “qaçaq-quldur” deyirlər, amma vallah onlarda quldurluq deyilən bir şey görməmişdi bu xalq. Onların işi şura höku- mətiylə olub. Qalanları isə xatirimdən çıxıb – aşağı kəndlər- dən idilər. – İndi təxminən İsgəndər kişinin neçə yaşı olar? – Odey, qardaşıoğlu Həmdulladan soruş – bax o təvərə papaqlı kişinin əmisiydi. Sağ qalsaydı, indi təxminən 85-90 yaşı olardı. – Həmdulla əmi, desələr ki, – “əminiz sağdır”, neylər- diniz? Əminizi görsəniz tanıyarsınızmı? – Səbuhi Həmdul- lanı sorğuya çəkdi. Həmdulla: – Niyə tanımıram, indiki kimi gözümün qabağındadır. Nə bilim ağrın alım, daha əmimi çoxdan unutmuşam. Yəqin ürəyim partlayar, yerimdəjə ölərəm... Nədi, yoxsa əmimin qəbrini-zadını tapmısan? – Yox əmican, elə belə sözgəlişi soruşdum. Bu söhbət çox uzandı, odur ki, hər xırdalığına varmağı məsləhət görmürəm. Ancaq axşam hərə öz evinə dağılışanda Səbuhiylə yanaşı döşəmədə yerimizə uzandıq. Özümün bu kəndə gəlişim barədə xeyli söhbət elədik. Bir-birimizə xeyli isinişdik. Birdən qonağım ehmalca məndən soruşdu: – Sənə bir şey desəm, bunu hələlik sirr kimi saxlayar- sanmı? – Əlbəttə, o nə sözdür? – dedim. 115 – Mən bu kəndə adi çəkiliş üçün gəlməmişəm. Bayaq Qə- niş ağanın dediyi İsgəndər kişi sağ-salamatdır və Türkiyədə yaşayır. O bizim televiziyanın rəhbəriylə Türkiyədə görüşüb və xəlvəti öz kəndlərini, sağ qalan yaxınlarını videolentə köçürüb ona göndərməyimizi xahiş edib. İndi 93 yaşın içindədir. Yerimdə dik oturdum, gözlərim heyrətdən bərəldi. – Bu necə ola bilər! Bəs indi necə olacaq? Səbuhi: – Mənə çəkməli olduğum yerlərin siyahısını veriblər – stulun başına keçirdiyi pencəyin qoltuq cibindən kağız çıxarıb mənə uzatdı – bax gör bu yerləri tanıyırsanmı? İşığı yandırıb siyahıdakı adları oxudum, – “Camov, Atlıxan, Dəvəüçən, Cin kahası, Vəl düzü, Böyük düz, Saray xanım, Qaçaq kahası, Səngər dağı, Hidayət bulağı, İldırımın gəri, Nal parası, Zibeydənin dədə yurdu...” – Hə, tanıyıram. Bircə, “Zibeydənin dədə yurdu”nu də- qiqləşdirməliyəm – eşitmişəm, ancaq dəqiq yerini bilmirəm – dedim. – Onda sabah ertədən səninlə birlikdə bu yerləri yaxşı- yaxşı çəkərik. Olarmı? – Əlbəttə. Sabah Qəniş ağanı da götürüb bir-bir yuxarıda adlarını çəkdiyim bütün yerləri ətraflı çəkdik. Ağa bütün yerlər ba- rədə şövqlə məlumat verməkdən yorulmurdu – hökumətin işinə yarıdığı üçün özünü çox məmnun hiss edirdi. – Ağa, bəs “Zibeydənin dədə yurdu” deyilən yer hara- dı? – soruşdum. – Elə “Hidayət bulağı”nın düz yanındakı uçuq kalafadı, yerində evin çalasından və bir-iki divardan başqa heç nə qal- mayıb. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|