D149
D150
Q ara ayğırın cilavısını 12 m ana dartğıl, yigit!
T əkyə tutub yüzüm ə baqğıl yigit!
Altundağı 13 qara ayğırı maiia vergil, yigit!
Ə lündəki sür cidanı,
1 Yamndağı gög poladını mana vergil, yigit!
Bu günümdə u m u d 2 olğıl mana!
Q ala-ölkə verəyin sana! - dedi.
X atun aydır:
3 Qarşım ala, yigit, məni nə m ənlərsən?
Keçmiş mənirn günümi nə andırarsan?
4 Qalqubanı yerindən duran Qazan!
Qaragöz atın belinə yatan 5 Qazan!
İlğıyuban qara dağım yıqan Qazan!
Kölgəsicə qaba ağacım 6 kəsən Qazan!
Bıçaq alub, qanadlarım qıran Qazan!
Yalnuzca 7 oğlum Uruza qıyan Qazan!
A t üstində əglənm əyüb 8 yortan, Qazan,
sənin belin olmuş.
Ü zəngiyə dərm iyən 9 dizin olmuş,
Xan qızı halalını tanım ayan gözün olmuş!
10 Bunalmışsan, sana nolmuş?
Çal qılıcın, yetdim, Qazan! - dedi.
11
Bu m əhəldə O ğuz ərənləri b ir-bir yetdi. Görəlim ,
xanım, kim lər yetdi. 12 Qara dərə ağzında Q adir verən, qara
buğa dərisindən beşiginin 13 yapuğı olan, acığı tutanda qara
daşı kül eyləyən, qara 1 bığın yedi yerdə ənsəsində dügən Q a-
zan q a rd a şı2 Qaragünə çapar yetdi: “Çal qılıcın, qardaş Qazan,
yetdim !” - 3 dedi.
Anun ardınca, görəlim , xanım, kim lər yetdi. D əm ür 4 qapu
D ərvəndəki dəm ür qapuyı qapub alan, altmış tutam 5 ala gön-
dərinin ucında ər bögürdən, Qazan kibi p ə h liv a n ı6 bir savaşda
üç kərrə atından yıqan Qıyan Selcik oğlı 7 D əlü Dondar çapar
yetdi: “Çal qılıcın, ağam Qazan, yetdim ” - 8 dedi.
Anun ardınca, görəlim , xanım, kim lər yetdi.
V arıban dəstur9sızca B ayındır xanın yağısın basan, altmış
bin 10 kafırə qan qusduran Ğ əflət qoca oğh Şir Ş əm s"ə d d in
çapar yetdi: “Çal qılıcın, ağam Q azan, yetdim !” - 12 dedi.
A nun ardm ca, görəlim , kim lər yetdi.
D151
Parasarın 13 B ayburd hasarından parlayıb uçan, at alaca 1
gərdəginə q arşu g ə lə n Qalın Oğuz im rəncəsi, Qazan bəgiiı y ı-
nağı B oz 2 ayğırlu B eyrək çapar yetdi: “Çal qılıcın, xanım Q a-
zan, y etd im !” - 3 dedi.
A nun ard ın ca, görəlim , kim lər yetdi. Ç ayın baqsa 4 çal-
malu, çal qara quş ərdəm lü, qur qurm a quşaqlı, qulağı altun 5
küpəli, Q alın O ğuz bəglərini b ir-b ir atdan yıqan Q azılıq 6
qoca oğlı b ə g Y eg n ək çaparyetdi: “Çal qılıcın, ağam 7 Qazan,
yetdim !” - dedi.
A nun ardınca, görəlim , kim lər yetdi. Y ig irm i8 dört boyın
oxşayan D ə li D ondar yetdi. Anun 9 ardınca bin qövm başları
D ügər yetdi. A nun ardınca 10 bin B əgdiz başları Əmən yetdi.
Anun ardınca doquz 11 qoca başları Aruz yetdi. Saydığımca Oğuz
bəgləri 12 d ü k ə n sə olmaz.
Q azanın b əg ləri h əb yetdi, üzərinə 13 yığnaq oldı. Arı su-
dan abdəst aldılar.
D152
İki 1 rik ət nam az qıldılar. Adı görklü M əhəm m ədə salavat
gətürdilər. 2 B itə k ə llü f kafırə at saldılar, qılıc urdılar. 01 3 gün
cigərində olan ə r y igitlər bəlürdi. 01 gün 4 nam ərdlər sapa yer
gözətdi. B ir qiyam ət savaş oldı, 5 m eydan dolu baş oldı.
Q iyam ətin bir güni old ı. 6 B əg nökərdən, nökər bəgdən ayrıldı.
Daş O ğuz bəgləri ilə 7 Dondar sağa dəpdi. Cılasun yigit-
loriylə Q arabudaq 8 sola dəpdi. Qazan kəndü dopa dəpdi. T ə -
kür ilə 9 Şökli M əlik ə həvala oldı. Bögürdübəni atdan yerə
saldı. 10 A lca qanın y er üzərinə dökdi.
Sağ tə rə fd ə Q ara 11 Tükən M əlikə Dondar qarşu gəldi, qı-
lıcladı yerə 12 saldı. Sol tərəfdə Buğacıq M əlikə Qarabudaq
qarşu 13 gəldi. Sancubanı yerə çaldı, dəpərtm ədin başın kəsdi.
D153
ı B 0y, uzun B urla xatun qara tuğın kafirin q ılıc la d ı,2 yerə saldı.
T əkür alındı, kafir qaçdı. D ərələrdə 3 kafirə qırğun girdi.
On beş bin kafır: kimi q ırıld ı,4 kimi tutuldı.
Qazan, oğlı ü zərin ə gəldi. Endi, əlin 5 çözdi. Q uca-quca
ata ilə oğul görüşdi.
Üç 6 yüz yigit Oğuzdan şəhid oldı. Qazan oğlancuğın 7 qur-
tardı, gerü döndi. Ğ əza m übarək oldı. O ğ u z 8 bəgləri toyum oldı.
Ağca qala S ürm əlüyə gəlüb, Qazan 9 qırq otaq dikdirdi.
Yedi gün yedi g ecə y em ə-içm ə 10 oldı. Qırq evli qulla qırq ca -
ıiyə oğlı başm a 11 çevirdi, azad eylədi. Cılasun ərən lərə qara
ölkə 12 verdi, cübbə-çuqa verdi.
D ədəm Qorqut gəlübən 13 şadlıq çaldı. Bu oğuznam əyi
düzdi-qoşdı.
1 B öylə dedi:
İm di qanı dedügim bəg ərənlər!?
D ünya 2 m ənim deyənlər!
Ə cəl aldı, yer gizlədi;
Fani dünya kim ə 3 qaldı?
G əlim li-gedim li dünya,
A xirət-son u c ı 4 ölümli dünya!..
Y um verəyim , xanım:
Yerlü qara dağın yıqılmasun!
5 K ölgəlicə qaba ağacın kəsilm əsün!
Qam ın aqan 6 görklü suyun qurımasun!
Qanadlarun ucı qırılmasun!
7 Qadir səni nam ərdə möhtac etməsün!
Ç aparkən ağ-boz atın 8 büdrəməsün!
Çalışanda qara polat uz qılıcın 9 gedilməsün!
A llah verən um ızın üzülməsün!
A xır-sonı 10 arı imandan ayırmasun!
A ğ alnunda beş kəlm ə dua qıldıq,
11 qəbul olsun!
Y ığışdırsun-duruşdursun günahınızı,
12 Adı görklü M əhəm m ədə bağışlasun!
Xanım, hey!
D155
13D U X A Q O C A OĞLI D Ə Lİ
d o m r u l
b o y i n i
B Ə Y A N 1 EDƏR, XANIM HEY!
M əg ə r xanım , O ğuzda Duxa qoca oğlı Dəli 2 Dom rul
deyərlərdi, b ir ə r var idi. Bir quru çayın üzərinə 3 bir köpri
yapdırm ışdı. K eçənindən otuz üç aqça 4 alurdı, keçm əyənin-
dən d ö g ə -d ö g ə qırq aqça alurdı. Bunı 5 neçün böylə edərdi?
Anunçun ki, “M ən d ən dəli, m ə n d ə n 6 gücli ə r varm ıdır ki, çı-
qa m ənüm lə savaşa, - derdi; 7 m ənim ərligim , bəhadirligim ,
cılasunligim , yigitligim Ruma, Şama 8 gedə çavlana”, - derdi.
M əg ər 9 b ir gün köprisinin yam acında bir bölük oba qo n -
m uş idi. 01 obada bir yaxşı-xub 10 yigit sayru düşmüş idi. A l-
lah əm riylə ol yigit öldi. " Kimi “oğul” deyü, kimi “qardaş”
deyü ağladı. Ol yigit 12 üzərinə m öhkəm qara şivən oldı. N a-
gahandan D əli D om rul 13 çapar yetdi; aydır: “M ərə, qavatlar,
D156
nə ağlarsız? M ənim köprüm ‘yanında bu qovğa nədir, niyə şi-
vən edirsiz?” - dedi. Ayıtdılar: 2 “Xanım, bir yaxşı yigidim iz
öldi, ana ağ larız” - dedilər. D ə li3 Domrul aydır: “M ərə, y ig i-
dinizi kim öldürdi?” Ayıtdılar: “Vallah, 4 b əg yigit, Allah
Taaladan buyruq oldı. A1 qanatlu 5 Əzrayil ol yigidin canın
aldı” . D əli D om rul aydır: 6 “M ərə, Əzrayil dedügiiniz nə k i-
şidir kim, adam ın canın alur? 7 Ya Q adir Allah, birligin, v arlı-
ğın haqqıyçun, Ə zrayili m ənim 8 gözüm ə göstərgil, savaşa-
yım, çəkişəyim , dürişəyim , - y a x ş ı9 yigidin canın qurtarayım.
Bir dəxi yaxşı yigidin canın 10 alm aya” , - dedi. Q ayıtdı-dön-
di Dəli D om rul, evinə gəldi.
“Haq T aalaya Dom rulun sözi xoş gəlm ədi: “Baq, baq, 12
m ərə dəli qavat m ənim birligim bilm əz, birligüm ə şükr qıl-
maz. 13 M ənim ulu dərgahım da gəzə, m ənlik
e y lə y ə ? ”
-
D157
dedi. Ə zrayilə 1 buyuruq eylədi kim, ya Əzrayil, var, ol dəxi
dəli qavatın 2 gözinə görüngil, bənzini sarartğıl, - dedi; canını
x ırla tğ ıl,3 alğıl, - dedi.
Dəli D om rul qırq yigid ilən yeyüb-içüb 4 oturarkən naga-
handan Əzrayil çıqa gəldi. Ə zrayili5 nə çavuş gördi, nə qapuçı.
Dəli Domrulu görər gözi 6 görməz oldı, tutar əlləri tutmaz oldı.
Dostları ilə paylaş: |