Əsil və sadələşdirilmiş məttılər "ÖNDƏr n ə Ş r iy y a t "

D176
A la yılan  sökəm əz
12 anun ormanı olur.
G öglə pəhlu uran
anun  qalası  13  olur.
Göz qaquban könül  alan
anun  görklüsi  olur.
1  “Hay!”  dem ədin baş götürən 
cəlladı  olur.
Yağrınmda  2 qalqan oynar 
yiyəsi  olur.
Yavuz  yerlərə  yeltəndin,
qayıda  3  döngil!
A ğ saqallu babanı,
Qarıcıq olmuş  ananı bozlatmağıl!  - 4  dedi.
Qanturalı  qaqıdı,  aydır:
N ə  söylərsən,  nə  5  aydarsan,  canım baba?
Bu  qədər işdən  qorxan yigitmi  olur?
6  Alp ərə  qorxu  verm ək eyib  olur.
D olam ac yollarını
7  Qadir qorsa,  dünlə yortam.
A tlu batub  anun  balçığına
8  qum lar döşəyim.
A la yılan  sökəm əz ormanmı
çaqmaq  çaqub  9 oda  uram.
G öglə pəhlu uran  qalaların
Q adir qorsa,  10 yapam -yıqam .
Göz qaçuban  könül  alan  görklüsinin 
boynın  11  öpəm.
Yağrınında qalqan  oynar babasının
Q adir qorsa,  12  başın kəsəyim !
Ya  varmıyam?  Ya gələm ,  ya gəlm əyəm ,
Y a qara buğramn
13 köksi  altında qalam!
V ə  ya buğanın  buynuzında  ilişəm.
1  Ya qağan  aslanıii  qaynağında didiləm .
Y a  varam,  ya varmayam,
D178
D 179
2  Ya  gələm ,  ya  gəlm əyəm !..
Y enə  görüncə  bəg baba,  xatun  ana,
osən  qalun!  -  3  dedi.
G ördilər  ki,  nam us  içün  yenilm əz,  ayıtdılar:  “Oğul,  4 
uğuruii  açıq  olsun!  S ağ -ə sən  varub  g ələsə n !”  -  5  dedilər.
A tasım n-anasım n  əllərin  öpdi.  Qırq  6  yigidin  yanma  b ı- 
raqdı. Yedi gün yedi gecə yortdılar.7 Kafırin sərhədinə irdilər. 
Çadır dikdilər.  Y ügrək  atın  8 yügürdüb  Q anturalı  gürzin  gögə 
atar,  enüb  yerə  9 düşm ədin qarvar-tutar.
H ey  qırq  eşim ,  qırq yoldaşım!
Y ügrək  10  olsa,  yarışsam.
G üclü  olsa,  gürəşsəm .
H aq  Taala  11  inayət eyləsə,
Ü ç canvəri  öldürsəm .
G ö z əllə r  12  sərvəri  Sarı  donlı  Selcan  xatunı  alsam.
13 A tam -an am   evinə  dönsəm.
H ey  qırq eşim ,  qırq yoldaşım!
1  Qırqınuza qurban olsun mənim başım! -  deyü söylərdi.
2  Bunlar bu  sözdə  ikən m əgor,  xanım,  təkürə  xəbər vardı.
3  “Oğuzdan  Q anturalı  derlər,  bir  yigit  var  imiş,  qızın  4  diləyü 
gəli  yürür” ,  -   dedilər.  K afırlər yedi  ağac  yer qarşu  5  gəldilər. 
“Niyə gəldinüz, yigit, yenil” , -  dedilər.  “V erişm əgə-ahşm ağa
6 gəldik” , -  dedilər.  İzzət-hörm ət cylədilər.  Aq  çadır dikdilər,
7  ala  qalı  döşədilər,  ağca  qoyun  qırdılar,  yedi  yıllıq  8  al  şərab 
içürdilər.  A luban  bunları  təkürə  gətürdilər.  9  Təkür taxt  üzə- 
rində oturmışdı.  Yüz kafır için  10 geyinmişdi.  Yedi  qat meydanı 
dolandı  gəldi.
11 
M əg ər  qız  m eydanda  bir  köşk  yapdırm ış  idi.  Cəm i  12 
yanında  olan  qızlar  al  geym işlərdi,  kəndü  saru  13  geymiş  idi. 
Yuqarıdan  tam aşa edərdi.
Qanturalı  1 gəldi, qara şayqalu təkürə salam  verdi.  T ə k ü r 2 
“əleyk”  aldı.  Ala qah  döşədilər,  oturdı.  Təkür  3  aydır:  “Yigit, 
nə  yerdən  gəlürsin?”  Qanturah  yerindən  4  durı  gəldi.  A pul- 
apul  yürüdi,  ağ  alnını  a ç d ı.5 Ağ biləklərini  sığadı,  ayıtdı  kim:

---

Qarşu yatan  qara  d a ğ ın ı6  aşmağa  gəlm işəm !
Aqmdılı  suyını  keçm əgə  gəlmişəm!
D a r 7  ətü n ə’ ,  geii  qoltuğına  sığınu gəlm işəm !
Tanrı buyuruğıyla,  Peyğəm bər 8  qövliylə 
Qızunı alm ağa gəlm işəm !  -  dedi.
T əkür aydır:  9 “Bu yigidin sözi yügrək,  ə g ə r əlində  hünəri 
var isə” , 10 dedi. Təkür aydır: “Bu yigidi anadan doğma soyun!” 
"Soydılar.  Qanturah  altunlu  incə  kətan  bezin  12belinə  sardı. 
Qanturahyı  alub  m eydana gətürdilər.
D180 
13  Qanturalı  camal  və  kamal  iyəsi  yigit  idi.  Oğuzda  1  dört
yigit  niqabla gəzərdi.  Biri  Qanturah,  biri  2  Q araçəkür  və  oğlı 
Qırqqınuq  və Boz  ayğırlu Beyrək.  3  Qanturah  niqabın  sərpdi. 
Qız köşkdən baqardı.  4 D araqhğı boşaldı,  kedisi  mavladı.  A v - 
sal olm ış 5 dana kibi ağzının suyı aqdı. Yamndağı q ız la ra 6 ay - 
dır:  “H aq  Taala  atamın  könlinə  rəhm ət  eyləsə,  kəbin  7  kəsüb 
məni  ol  yigidə versə.  Bunun  kibi  yigit h e y f 8 ola  ki,  can v ərlər 
əlində həlak ola!  -  dedi.
Bu  m əhəldə  9  dəm ür  zəncirlə  buğayı  gətürdilər.  B uğa 
dizin çökdi,  10 buynuzıyla bir m ərm ər daşı yoğurdı,  penir kibi 
ditdi.  11  K afirlər  aydır:  “ Şimdi  yigidi  atar-yıqar,  sərər-pırtar.
12  Yıqılsun  Oğuz elləri!  Qırq yigit bir bəg oğlıyla  13 bir qızdan 
ötri  ölm ək nolur”,  -  dedilər.
D181 
Bunı  eşidicək  1 qırq yigit ağlaşdılar.  Qanturalı  sağm a b aq - 
dı,  qırq 2 yigidin  ağlar gördi.  Solına baqdı,  eylə gördi.  A ydır:  3 
“ Hey,  qırq  eşüm,  qırq  yoldaşım,  niyə  ağlarsız?  Quruluça  q o - 
puzum  4 gətürün, ögün m əni!” -  dedi.  Burada qırq y ig it5 Q an - 
turalıyı  ögmişlər.  Görəlim ,  xanım,  necə  ögm işlər.  Aydır:
6 Sultanım Q anturah, qalqubanı yerindən durm adınm ı?
Y e lis i7  qara  Qazılıq  atu  binm ədinmi
A rqu mili  Ala dağı  avlayuban-8quşlayuban?
Babanın  ağ-ban  eşigində
qaravaşlar inək  9 sağar görm ədinm i?
“Buğa,  buğa!”  dedikləri
qara  inək  buzağısı  10 degilmidir?
Y e q in   ki,  katib  “e t ə g ü e ”  yazm aq   istəm işd ir.
D182
D183
D184
A lp  ə rə n lə r qırımından qayururdı.
O ldur,  Sarı  11  donlu  Selcan xatun  köşkdən baqar, 
K im ə  baqsa,  eşqiylə  12  oda yaqar!
Qanturalı Sarı donlu qız eşqinə  13 bir “hu!” dedi. “M ərə, bu- 
ğanızı qoyu verin, gəlsün!” -  dedi. Buğanın  1 zəncirin aldılar, sa- 
lı verdilər.  Buynuzı almas cida k ib i2 Qanturahnm üzərinə sürdi.
Q anturalı a d ı 3 görklü M əhəm m ədə salavat gətürdi.  B uğa- 
mn alnına b ir yum ruq 4  eylə urdı  kim, buğayı göti  üzərinə  çö- 
kürdi. A lnına 5 yum ruğın dayadı, sürdi m eydam n başına çıqar- 
d ı . 6 Çoq çalışdılar:  nə  buğa yenər,  nə  Qanturalı  y e n ə r.7  K üt- 
küt buğa  solm ağa başladı.  Ağzı  köpükləndi.  8  Qanturalı  aydır: 
“Bu  dünyayı  ə rə n lə r  aqlla  bulmışlardır.  9  Bunun  önindən 
sıçrayayım,  nə  hünərim   varsa,  ardından  10 göstərəyim !”  -  d e- 
di.  Adı  görklü  M əh əm m əd ə  salavat gətürdi.  11  Buğanın  önin- 
dən  savıldı,  buğa  buynuzı  üzərinə  12  dikəldi.  Quyruğından  üç 
kərrə götürüb yerə saldı.  13 Süfiükləri xurd oldı.  Basdı, boğaz- 
ladı.  Pıçaq  1 çıqarıb  dərisini  yüzdi.  Ətin m eydanda qoyub,  d ə - 
risini  2  T əkürün  öninə  gətürüb  aydır:  “Danla  qızını  m ana 
v erərsən” ,  -   3  dedi.
T əkür aydır:  “M ərə,  qızı  verin!  Ş əhərdən  s ü rü n ,4 çıqsun- 
getsün!”  -  dedi.  Təkürün  qardaşı  oğlı v a rd ı,5  aydır:  “C anvər- 
lər  sərvəri  aslandır,  onunla  dəxi  oyun  6  göstərsün,  qızı  andan 
sonra v erəlüm !” -  dedi.
Vardılar,  7  aslanı  çıqardılar,  meydana  gətürdilər.  Aslan 
hayqırdı,  8  m eydanda  nə  qədər at varsa,  qan  qaşındı.  Yigitləri
9 aydır:  “Buğadan  qurtuldı,  aslandan  necə qurtula?” -  dedilər.
10 Ağlaşdılar.  Q anturah  yigitlərin ağlar gördi.  Aydır:  11  “M arə, 
alca qopuzum  ə lə  alun, m əni ögün!  Sarı donlu  12 qız eşqinə bir 
aslandan  dönəyim m i?”  -   dedi.  Yoldaşları  13  burada  soylamış, 
görəlim ,  xanım ,  nə  soylam ış,  aydır:
Sultanım   1  Qanturalı,
A ğca  sazlar içində
S an  gönlər görübən 2  taylar basan,
Ön  dam arın d əlübən qamn soran,
Qara 3  polad uz  qıhcdan qayıtmayan,

---