EvrimTeorisi indd

Tasarım Delili

461

Oysa kuşların uçması sadece bu tüylerin neticesi değildir; kuş-

ların akciğer yapısından, kalplerinden, beyinlerindeki kontrol 

mekanizmasına kadar birçok yapılarının uçmaya uyumlu ol-

ması da gerekir. Böylesi büyük değişimler gerektiren uçmanın, 

bir kez bile tesadüfen ortaya çıkmasının mümkün olmadığı 

düşünüldüğünde, evrimci kabullere uygun olarak, birbirlerin-

den bağımsız bir şekilde bu özelliğin dört kez oluştuğunu te-

sadüfler çerçevesinde savunmak hiç mümkün değildir.

Farklı canlılarda birbirlerinden bağımsız olarak (ortak 

atadan alınmadan) oluşmuş bu tip özelliklere evrimciler ‘da-

ralan evrim (convergent evolution)’ demektedirler.

762

 Uçma 

özelliğinin birbirlerinden bağımsız olarak (1) Kuşlarda, (2) 

Memelilerde (yarasa gibi), (3) Böceklerde, (4) Pterosaurs’da 

(yok olan sürüngenler) ortaya çıktığını söylemek elbette Ev-

rim Teorisi’nin natüralist savunmasını yapanların da arzu et-

tiği bir durum değildir. Fakat örneğin böceklerdeki uçma ile 

kuşlardaki uçmanın, birbirleriyle ortak ata yoluyla ilişkisinin 

kurulması imkânsız olduğu için böylesi bir kabule mecbur 

kalınmıştır. Ayrıca diğer uçabilen canlılara nazaran daha ba-

sit bir tarzda olsa da bazı balıkların da yüzgeçlerini kullana-

rak uçtuklarını (Exocoetidae-Flying fishes) hatırlayalım. Bir 

an için uçmanın sadece dört kez ortaya çıktığını kabul etsek 

bile; bu uçuşları sadece bir kere bile açıklamayı beceremeyen 

natüralist-ateist yaklaşımı açmaza sokmak için bu dört kere 

yeter de artar bile.

FARKLI CANLILARDA AYNI ÖZELLİKLER: 

SONAR SİSTEMİ ÖRNEĞİ

Evrim Teorisi’nin en önemli özelliklerinden biri, benzer 

canlıları ortak ataya başvurarak açıklamaya kalkmasıdır. Oysa 

762  Ali Demirsoy, Yaşamın Temel Kuralları I, Meteksan, Ankara (1995), s. 615.

---

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

462

çok farklı canlılarda aynı özelliklerin ortaya çıkması, pekâlâ 

ortak atadan miras alınmadan da benzer yapıların oluşabile-

ceğini gösterir. Görmenin 40-60 defa ortaya çıkması demek, 

ortak atadan miras alınmadan bu özelliğin defalarca oluşması 

demektir. Elbette ki natüralist bir Evrim Teorisi’ni savunanlar 

her bir özelliğin sadece bir kez evrimleştiği bir evrim mode-

lini tercih ederlerdi. Fakat canlılardaki çeşitlilik buna olanak 

tanımaz; örneğin az önce ele alınan uçma örneğindeki böcek-

ler ve kuşlar birbirleriyle o kadar alakasızdır ki, natüralist bir 

Evrim Teorisi’ni savunanlar bile bu iki farklı canlı sınıfının 

uçma özelliklerini ortak atayla açıklamaya kalkmazlar.

Aslında burada, evrimci biyologlar kendi rakip teorileri 

olan türlerin bağımsız yaratılışına yaklaşmış oluyorlar. Tür-

lerin bağımsız yaratılışını savunanlar, benzer canlılardaki 

aynı özellikleri ortak ataya başvurmadan açıklarlar. Görme 

ve uçma örneklerinde görüldüğü gibi, evrimci biyologlar da, 

her canlı için bu özellikleri, tek bir ortak atadan mirasla açık-

lamamakta, birçok kez bu özelliklerin bağımsız olarak oluş-

tuğunu kabul etmek zorunda kalmaktadırlar.

 Olasılık hesapları açısından, bir kez bile ortaya çıkması 

imkânsız olan bu özelliklerin, evrimcilerin kabul ettiği mini-

mum defada tesadüfen ortaya çıkması tamamen imkânsızdır. 

Sonuçta evrimi Tanrı’nın yarattığı bir sistem olarak görenler 

için sorun yoktur; Tanrı’nın gözler ve uçma gibi birçok özel-

liği, bağımsız yaratarak veya evrimle aktararak birçok can-

lıda ortaya çıkarmasının teizm açısından nesi sorun olabilir? 

Fakat natüralist-ateist görüşe inananlar, hiçbir şekilde olasılık 

sorununu aşamamakta ve canlılar dünyasında defalarca ortaya 

çıkan çok üst seviyedeki kompleks özellikler tasarım deliline 

çok büyük destek sağlamaktadır.

Çok farklı canlılardaki benzer özellikleri anlatmaya elbette 

ki bu kitabın hacmi yetmez. Ama konunun önemi açısından 

---

Tasarım Delili

463

birkaç örneğe daha kısaca değinmek istiyorum. Verilebilecek 

iyi bir örnek canlılardaki sonar teknolojisidir; Richard Daw-

kins, iki yarasa grubunun, iki kuş grubunun, dişi balinala-

rın ve daha alt bir düzeyde birkaç memelinin “birbirlerinden 

bağımsız olarak bu teknolojiyi bulduklarını” söyler

763

 Sonar 

teknolojisi çok kompleks bir teknolojidir, canlılarda bu tek-

nolojinin en basit şekliyle ortaya çıkmasının, yüzlerce prote-

inden çok daha fazlasını gerektirdiği ve indirgenemez komp-

leks özelliklere örnek olarak ele alınan tüycüklerden, sonar 

ile ilgili beden yapılarının kat kat daha üst seviyede komp-

leks olduğunu göz önünde bulundurarak, bu özelliğin birbi-

rinden bağımsız şekilde birçok kez ortaya çıkması üzerinde 

dikkatlice düşünelim.

Yarasalar gece avlanırlar ve ışığın olmadığı ortamda av-

lanmalarını sonar teknolojisi ile gerçekleştirirler. Saniyede de-

falarca yaydıkları ses dalgalarıyla, etraflarındaki canlı-cansız 

her şeyin ayrıntılı bilgisini; beyinlerinde bu dalgaların yankı-

larını çözümlemek suretiyle elde ederler. Avlayacakları hay-

vanın yönünü belirlemek için sağ ve sol kulaklarını birbirle-

rinden bağımsız olarak kullanırlar. Ses dalgasının aldığı yol, 

kulaklardan her biri için farklıdır ve yarasa bu çok ufak farkı 

tam olarak hesaplar; söz konusu fark saniyenin birkaç yüz 

milyonda biridir. Yarasa bu hesapla avın yönünü tam olarak 

belirler. Yarasanın zikzak uçuşlar yaparken, yankıyla gelen 

bilgilerle, sürekli değişen kendi konumunu ve avının değişen 

konumunu hesaplayarak hareket ettiğini göz önünde bulundu-

rursak, ne kadar kompleks bir işlevin söz konusu olduğunu an-

layabiliriz. Yarasa, yer değiştiren canlıların kimliğini ses dal-

galarının dalga boylarını değerlendirerek (Doppler etkisiyle) 

tespit eder ve bu değerlendirmeye, karşısındakinin iştah açıcı 

bir kelebek mi, yoksa kaçınılması gerekli bir yırtıcı kuş mu 

763  Richard Dawkins, Kör Saatçi, s. 122.

---