Əziz oxucu, bu kitabı sənin üçün yazdım. İnsana xas olan ən böyük nemətlərdən
Yüklə 85,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ənlik-kirşandan hiss olunmayacaq dərəcədə istifadə edirdi. Saçını boyamırdı. Sifəti girdə, üzünün sümüyü xırda, ovurdları azacıq batıq, çöhrəsi bəyaz, solğun idi. Soyuq mavi gözləri, quru, nazik dodaqları vardı. Pal-paltarını tez-tez dəyişməyi sevmirdi. Bəzənməklə arası yox idi. Nə qulağına sırğa taxırdı, nə barmağına üzük. Gödək geyinməzdi. Onu yay aylarında da çiyni, yaxası açıq paltarlarda gör- məzdin. Qadınlara xas naz-qəmzə, kişilərin gözünə girmək, onların diqqətini cəlb etmək üçün özünü nə yollasa bəyəndirmək kimi şıltaqlıqlar ona yad idi. Yeriyəndə başı aşağı gedir, yan-yörəsinə baxmırdı. Mən onu uzun ayaqlı, səssiz yeriyən, ətrafda heç nəyi saya salmayan yox, əhəmiyyət verməyən məğrur, qiymətini bilən quşa oxşadırdım. Adamlara qaynayıb-qarışmazdı. Həmişə ciddi, məşğul kimi görünərdi. Elə bil, onun nə danışmağa, nə də ürəyini boşaltmağa ehtiyacı vardı. Əzəmətli, əlçatmaz idi. Eyni vaxtda gözünə görünməyə çalışmadığın, danışmağa can atmadığın adam idi. Onunla qarşılaşanda bərk narahat olardıq. Kişili-arvadlı hamı özünü itirər, tez keçib getməyini arzulardıq. Üzündə, mənasını araya bilmədiyin istehza gəz-dirdiyindən elə bilirdin nəsə sənə kəc baxır. Sanki bilmədiyimiz nələri isə bilir və buna görə özlüyündə bizə gülürdü. Onunla üz-üzə gələnlərin nə üçünsə bir anlığa hərəkəti donardı. Farağat dayanıb salamlaşar, sonra keçərdilər. Sənə münasibətini də bilmirdin, yaxşıdır, yoxsa pis. Çünki üzünün donuq ifadəsi dəyişməzdi. Orada nə təəccüb, nə heyrət oxunardı. Qəzəbli də görünməzdi. Hiss və həyacanlarını göstərməyən adam idi. Dedikcə quruydu. Bəlkə buna görə də öz aramızda ona "quru balıq" deyirdik. Danışmağa başlayanda bu quru vücudun, zərif qamətin içində adamın iradəsinə təcavüz edən, onu boğan qüvvətli, dəmir dişli məngənə sıxıntısı duyur, amirlik, hakimlik hiss edirdin. Sanki özü bərabərliyində təhsilli adamlarla yox, itaətdə saxladığı əsirləri ilə danışırdı. Otaqda olduğunu, nə vaxt gəlib, nə vaxt getdiyini bilmirdin. Pişik kimi asta yeriyirdi. Rəişlik etdiyi şöbədə dəmir intizam vardı. İşdən əlavə söz-söhbət qəbahət sayılırdı. Şöbədə hamının stolunun üstündə telefonu olsa da, bir-iki cümlədən artıq danışmaq qadağan idi. Qadınlar bir-birinin təzə paltarını, bər-bəzəyini müzakirə edə bilməzdilər. Məişət söhbətlərinə yalnız iş saatı qurtarandan sonra icazə verilirdi. Çox oxuyurdu. İdarədən talonla ədəbiyyatı birinci o alırdı və həmişə stolunun üstündə qalın jurnallar, qəzetlər olardı. İncəsənəti sevirdi. Amma siyasətə aid hər şeyi ötürmədən oxuyurdu. Çünki çox vaxt tanınmış siyasətçilərin harada nə vaxt nə dediyini adamı heyrətləndirən tərzdə əzbər bilirdi. Ailə qura bilməməsinin səbəbi aydın idi. Burada mən onu başa düşürdüm. Çünki A. kimi öz qanunları və xarakteri olan adamın ömür-gün yoldaşı tapa bilməsi çətindi. Tanışlar arasında A.-ya müvafiq kişi də görmürdüm. Saxta, tez keçən, ötəri, şəhvani hisslər ona yad idi. Hikkəsinin, inadının da sərhədi yox idi. Sözünü, iradəsini qanun kimi yeridirdi. Bundan, görünür, həzz alırdı. Bir dəfə mən də onun hikkə qarmağına düşmüşəm. Buna səbəb ərindən boşanmış Solmaz adlı əsəbi, bədbəxt bir qadın olmuşdu. Bu qadın dözülməz idi. Stolumuz yaxın olduğu üçün baş-qulağımı aparırdı. Dünən dediyini bu gün yenidən təkrar edir, ərindən danışır. danışır yorulmurdu. İşi də tökülüb qalırdı. Ona yaman rəhmim gəlir, qovmasınlar deyə kömək edirdim. Bir neçə dəfə işə gecikmişdim ki, bunu da yalnız Solmaz görmüşdü. Bir gün məni çağırıb yaxşıca tənbeh etdilər. Bildim ki, söz ondan çıxıb. Anam yaşındaydı, xəbərçiliyini heç cür gözləmirdim. O gündən onu dindirmədim.Ancaq məsələ belə qurtarmadı. Solmaz məndən A.-ya şikayət edib yaşca böyük olduğu halda onun salamını almadığımı deyərək ağlamışdı. A.-nın Solmaza elə bir rəğbəti yox idi. Ancaq deyəsən mən də onun ürəyincə deyildim. Çalağan təki üstümə şığıdı: - Onu dindirməsən partiya namizədliyini geri götürəcəyəm,-dedi. - Bunun bizim münasibətlərə nə dəxli var? Zəmanəti də siz verməmisiniz, - dedim. - Laqeyd bəbəklərində əsəbi parıltı yanıb - söndü. - Mən verməmişəm, amma ləğv elətdirə bilərəm. - Necə istəyirsiniz, - sakit cavab verdim. Bu o demək idi ki, məni ağciyər bil- məsin. - Halını pozmadı. Dodaqlarını gülmək istəyirmiş kimi istehza ilə büzdü. O vaxt kommunist partiyasının sıralarına keçmək mühüm hadisə olsa da, bu, xüsusilə hərbi təşkilatda, elə də asan deyildi. Bunun üçün sən də özünü həm işində, həm də rəftarında nümunəvi, qüsursuz göstərməliydin. Onların sözləri ilə desək, daha doğrusu, buna layiq olmalıydın. Bir də yuxarı vəzifəyə pillələr həm də partiyalı olmağından asılıydı. Ona görə buna can atanlar vardı. A. özü də bundan keçmişdi. Amma, görünür, mənim namizədliyim çoxdan onun ürəyincə deyilmiş və yolumu kəsmək üçün bu fürsət əlinə göydən düşmüşdü. Bir neçə həftədən sonra eşitdim ki, raykoma gedən sənədlərin arasından mənimki çıxarılıb. Bütün bunlara baxmayaraq mənim A.-dan, nə üçünsə, acığım gəlmirdi. Partiya hadisəsini də unutmuş kimiydim. A.-nın xasiyyətindəki tündmə- cazlığı tənhalığı ilə əlaqələndirirdim. Əslində ona yazığım gəlirdi və bunun da səbəbi vardı! O, tez-tez bizim qarşımızda siyasi mövzuda, ya işlə əlaqədar müxtəlif mə- sələlərlə bağlı məruzələr edir, göstərişlər verirdi. Bu vaxt mən onun üzünə baxmamaq üçün heç bilmirdim nəzərlərimi hara ilişdirim. İlahi, onun batıq, solğun ovurdları, alnındakı və gicgahlarındakı uzaqdan seçilən göy damarlar, qansız nazik dodaqlan necə səyriyirdi. Elə bil, göydə sayrışan ulduzların biri yanır, biri sönürdü. Bu əzələ titrəyişləri ara vermir, gah çənəyə, gah sağ qaşa, gah sol gözə keçir, nəzərlərdən çəkilmirdi. Özünü gürurlu tutan bu təkəbbürlü, dikbaş qadının dərisinin altına bir casus kimi soxulmuş bu xain səyrintilər, elə bil, onun amansız düşməni idilər. Sanki onun gizlicindəki göstərmək istəmədiyi əzab və iztirabları nümayiş etdirməklə ondan hansı intiqamlarınısa almaq istəyirdilər. Kim bilir, görünür onun beyninin, iradəsinin "olmaz, tərpənmə" siqnalları əzələlərinə çatmır, onlara təsir etmirdi. Bu iradə sahibi onu ələ verən, gülünc göstərən səyrintilərin əlində aciz qalmışdı, onların öhdəsindən gələ bilmirdi. Əzaları tabeçiliyindən çıxır, sözünə baxmırdı. Qadınlar bir-birinə baxıb: "Üzü elə bil dovşan üzüdür", - deyərək pıqqıldaşırdılar. Ancaq mən gülə bilmir, onun ümidsizlik girdabını xatırladan, arzuları sönmüş gözlərindən dəhşətə gəlirdim. Və artıq uçurum qabağında dayanıb bir azdan oraya yuvarlanacağı qaçılmaz olan bu biçarə, bədbəxt qadının halına acıyır, qəlbimdə mərhəmət və şəfqətdən savayı heç nə tapmırdım. Yüklə 85,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|