F. H. Axundov amea-nın Mərkəzi Nəbatat bağı, "Ağac və kol bitkiləri" laboratoriyası

 

68 

 

12. Optimal  qida  sahəsində  və biçin vaxtında Şirvan bölgəsində 

basma  bitkisi  28,9  s/ha  quru  yarpaq  məhsulu  verir.  Gəncə  -  Qazax 

bölgəsində  isə  basma  bitkisindən  37,9  s/ha    quru  yarpaq  məhsulu 

alınmışdır ki, bu da Şirvana nisbətən 9,0 s/ha çoxdur. 

13.

 

Yüksək keyfiyyətli basma toxumu hər iki bölgədə 60 x 10 x 

1 sxemindən alınmışdır (25,32  - 27,22 s/ha).  Bu sxemdə becərilmiş 

basma bitkiləri Şirvan bölgəsində Gəncə - Qazax bölgəsinə nisbətən 

1,9 s/ha artıq toxum məhsulu vermişdir. 

14.

 

Basma bitkisi təsərrüfat şəraitində Gəncə - Qazax bölgəsində 

Şirvan bölgəsinə nisbətən daha yaxşı inkişaf edib, yüksək keyfiyyətli 

yarpaq məhsulu verir. 

15.

 

Optimal  variantlarda  əkilib  becərilmiş  basma  bitkisinin  hər 

hektarından  2005  -  cü  il  qiymətləri  ilə  Şirvan  bölgəsində  64609 

manat (AZN), Gəncə - Qazax bölgəsində isə 85957 manat xalis gəlir 

götürmək mümkündür. 

 

İSТEHSALAТA ТƏKLİFLƏR 

 

Apardığımız  elmi-tədqiqat  işlərinin  nəticələrini  araşdıraraq 

istehsalata aşağıdakıları təklif edirik: 

1.  Daha  yüksək  quru  yarpaq  və  toxum  məhsulu  almaq  üçün 

basma  bitkilərini  hər  iki  bölgədə  60  x10  x  1  sxemində  becərmək 

məqsədəuyqundur.  

2.  Basma  bitkisinin  sahə  vahidindən  daha  çox  yarpaq  məhsulu 

almaq  üçün  bitkilər  vegetasiya  müddətində  iki  dəfə  -avqustun 

əvvəlində, oktyabrın ortaları və axırlarında biçilməlidir.  

 

 

 

 

 

 

---

 

69 

 

İSТİFADƏ OLUNAN ƏDƏBİYYAТ 

 

1.

 

Abutalıbov M. H., Hacıyev V. C. Azərbayсanın bitki örtüyü. 

Bakı, 1976,48 s. 

2.

 

Aqrometeoroloji  bületenlər. Azərbaycan  Respublikası  Dövlət 

Hidrometerologiya komitəsinin operativ  - poliqafiya şöbəsi № 1-36, 

1991 - 1993-cü illər. 1091 s. 

3.

 

Azərbaycan florası I-VIII cild Bakı, 1950, 1961. 

4.

 

Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası IV çild. Bakı, 1980, 444 s, 

X çild, Bakı, 1978, 89 s. (Baş redaktor C. B. Quliyev). 

5.

 

Azərbaycan SSR- in atlası. Bakı- Moskva, 1979, 40 s. 

6.

 

Budaqov B. Ə. Geomorfoloji xəritə.  Azərbaycan SSR Atlası. 

Moskva, 1979,  s. 12. 

7.

 

Budaqov  B.  Ə.  Sovet  Azərbaycanının  təbiəti.  Bakı,”Maarif”, 

1988, 20 s. 

8.

 

Əhmədbəyli  F.  S.  Seysmik  sxem.  Azərbaycan  SSR  Atlası. 

Moskva , 1979, s.12. 

9.

 

Əliyev  H.  Ə.  Тorpaq  xəritəsi.  Azərbaycan  SSR  atlası.  Baş 

geodeziya və kartoqrafiya idarəsi. Moskva. 1979, s. 17. 

10.

 

Əliyev  N.  Azərbaycanın  dərman  bitkiləri  və  fitoterapiya. 

Bakı, Elm, 1998. 

11.

 

Güləhmədov  Ə.  N.  Kirovabad  -  Qazax  zonası  torpaqlarında 

mikroelementlər. Az SSR EA nəşriyyatı, Bakı, 1968. 153 s. 

12.

 

Hacıyev  Q.  Ə,  Rəhimov  V.  Ə.  Azərbaycan  SSR  inzibati  ra-

yonlarının iqlim səçiyyəsi. Bakı, “Elm”, 1977, 269 s. 

13.

 

Haсıyev  V.  C.,  Məmmədbəyova  L.  F.  Azərbaycanın  bitki 

örtüyü  xəritəsi.    Azərbayçan  respublikası  Deövlət  Geodeziya  komi-

təsi, 1992. 

14.

 

Hümbətov  H.  S.  Azərbaycanın  Gəncə  -  Qazax  və  Şirvan 

bölgələrində  həna  və  basma  bitkilərinin  becərilməsinin  aqrotexniki 

xüsusiyyətləri. k/t  e. n. ... dis.  Avtoreferatı,  Bakı, 1999, 25 s. 

15.

 

Hümbətov  H.  S.  Basma  bitkisinin  bioloji  xüsusiyyətləri. 

ADKTA-nın  70  illiyinə  həsr  olunmuş    elmi  əsərlər  toplusu.  Gəncə, 

2000, s. 216 -217. 

---

 

70 

 

16.

 

Hümbətov H. S. Basma bitkisinin generativ çoxaldılması. Kür 

vadisinin  ekoloji    problemləri.    Azərbaycan  Aqrar-  Ekologiya 

institutunun elmi əsərləri, II buraxılış. Bakı, “Ekologiya” nəşriyyatı, 

1996, s.123. 

17.

 

Hümbətov  H.  S.  Həna  və  basma  bitkiləri  yeni  aqro-ekoloji 

şəraitdə.  Kür vadisinin  ekoloji  problemləri.  Azərbayçan Aqrar Eko-

logiya  institutunun  elmi  əsərləri,  I  buraxılış.  Bakı,  “Ekologi-

ya”nəşriyyatı, 1996, s. 87. 

18.

 

Hümbətov  H.  S.  Həna  və  basma  bitkisinin  xəstəlikləri, 

ziyanveriçiləri  və  onlara  qarşı  mübarizə  tədbirləri.  Bitki  mühafizəsi 

və xeyirli həşaratlardan istifadə edilməsi. ADKТA - nın elmi əsərləri. 

Gəncə, 1993, s. 88-89. 

19.

 

Hümbətov  H.  S.  Həna  və  basma  bitkisinin  toxum  məhsul-

darlığı  // Azərbaycan Aqrar Elmi, № 3- 4 Bakı, 1998, s. 45 - 46. 

20.

 

Hümbətov H. S. İndiqofera faydalı bitkidir. AKTA-nın  Aqro-

nomluq fakültəsinin elmi əsərlər toplusu. Bakı, 2000, s. 112-113. 

21.

 

Hümbətov  H.  S.,  Xəlilov  X.  Q.  Texniki  bitkilər.  Bakı, 

“Aytac”, 2010, s. 359-367. 

22.

 

Hüseynov  R.  Q.  Azərbaycanın  suvarılan  torpaqlarının  aqro-

kimyəvi  xarakteristikası. Bakı, Azərnəşr, 1976, 134 s. 

23.

 

Kərimov  O.  A.  Şirvan  düzü  landşaftının  bəzi  qanuna-

uyğunluqlarına  dair.  Az.SSR  EA  Coğrafiya  inistitutu  gənc  alimləri-

nin XI elmi konfransının materialları. Bakı, “Elm”, 1976, s. 79-81. 

24.

 

Qasımov M. Ə. Azərbaycanın boyaq  bitkiləri. Bakı, 1987, s. 

112. 

25.

 

Quliyev  V.  Ş.  Hümbətov  H.  S.,  Şahverdiyeva  S.  Ş.  Gəncə-

Qazax bölgəsində basma bitkisinin becərilməsi.  Az. EТEТİİ, Gəncə 

sahələrarası  informasiya  mərkəzi,  informasiya  vərəqi,  №  50,  Bakı, 

1993. 

26.

 

Quliyev  V.  Ş.  Qərbi  Azərbaycanın  bitki  örtüyünün  xüsusiy-

yəti. Kirovabad, 1983, 48 s. 

27.

 

Quliyev  V.  Ş.,  Mirzəliyev  C.    D.,  Hümbətov  H.  S.  Azər-

baycanda  basma  bitkisinin  becərilməsi  və  ondan  istifadə  edilməsinə 

dair tövsiyələr. Gəncə, 1994. - 24. s. 

---