Tekshirdi Reaksiya t,0C G, kDj lg Kp ZnS + 2O2 =
ZnSO4
25
1025
- 76,5
- 12,2
118,6
0,49
2SO2+O2 = 2SO3
25
1025
- 196
– 179
24,3
16,80
Ikkilamchi oksidlanish ikkilamchi reaksiyalarning muvozanat doimiyliklari
me’yoriy qiymatlarga egadir. Shuning uchun bu reaksiyalar aylanuvchan bo‘lib,
oxirigacha yetmaydi va o‘tish darajasi harorat va kislorodni porsial bosimiga
bog‘liqdir.
Rux boyitmasini kuydirishda sulfat paydo bo‘lishi texnologik ahamiyatga ega.
Bu sulfatlarni termodinamik turg‘unligi reaksiya ajralishi muvozanati bilan
baholaymiz:
Reaksiya: ZnSO₄ = ZnO + SO₃
Ushbu reaksiyani o‘zgarmas doimiyligi haroratga bog‘liqdir:
lg Pso3 = 11,757 – 8586,0 / T
Rux boyitmasini kuydirishda, gaz tarkibida SO₂ va O₂ miqdorligiga bog‘liq
bo‘lgan holda sulfatning maksimum paydo bo‘lish harorati 750–850°C to‘g‘ri
keladi.
Kuydirish davrida rux ferrit va silikat shakllarga bog‘lanishi mumkin:
ZnO + Fe2 O3 = ZnO * Fe2O3
ZnO + SiO2 = ZnO * SiO2
Bu ikkita birikma keyingi tanlab eritishda sulfat kislotasida qiyin erimaydi va
ruxni isrofgarchilikni oshiradi. Shuning uchun jarayon shunday boshqarilishi
kerakki, birikmalar iloji boricha kamroq hosil bo‘lsin.
Rux boyitmalarida ko‘pincha qo‘rg‘oshin va kadmiy bor. Asosan ular metallar
xossalarida mavjuddir: PbS – galenit va CdS – grikorit.
Kuydirish paytida qo‘rg‘oshin sulfidi PbO holatiga 700–800°C yyengil
o‘tadi. Qo‘rg‘oshin oksidi esa noruda moddalar bilan reaksiyaga kirib, past
F.I.O. Imzo
Sana
Bet. TDTU OF 60712100-Metallurgiya. Rudalarni qayta
ishlashga tayyorlash. 1Es-22 Мet. Mustaqil ish. 2023.
ass. Jalolov B.A . в Б.А.
Eshonqulov X. S Bajardi
