111
1 Aprel – Beynəlxalq Quşlar Günü, (1894)
Hər il bütün planet Beynəlxalq Quşlar Gününü (International Bird Day) –
beynəlxalq ekoloji bayram kimi qeyd edir. Bu bayram 1894-cü ildə ABŞ-da
meydana gəlmişdir. Kütləvi informasiya vasitələrinin sayəsində populyarlıq
qazanan bayram tezliklə bütün ştatlarda qeyd edilməyə başlanıb, sonradan Avropaya
keçib. İndi isə YUNESKO-nun “İnsan və biosfer” bioloji proqramı çərçivəsində
dünyanın bir çox ölkələrində qeyd olunur.
Hər ilin bu günü təbiətsevərlər quşlar üçün yuvalar düzəldir, suda yaşayan
quşların məskunlaşdığı yerləri yaxşılaşdırır və s. tədbirlər görürlər. Quşlarla bağlı
daha bir məşhur bayram may ayının ikinci bazar günü keçirilən Ümumdünya
Miqrasiya Edən Quşlar Günüdür.
İnternetdə:
www.books.google.com
112
2 Aprel – Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günü, (1967)
Uşaqların tərbiyəsində kitablar xüsusi yer tutur.
Kitab onları zəngin mənəvi zövqə malik bir insan kimi
tərbiyə edir, öz xalqının zəngin tarixi keçmişinə
dərindən bələd olmasına imkan yaradır. Uşaq Kitabı
Gününün məhz bu tarixə təsadüf etməsinin maraqlı bir
tarixçəsi vardır. Məşhur nağılçı Hans Xristian Andersen
1805-ci il aprelin 2-də anadan olmuşdur. Beynəlxalq
Uşaq Kitabı Gününün bu tarixdə qeyd olunmasını alman
yazıçısı Yella Lepman təklif etmişdir. 1967-ci ildə
Beynəlxalq Uşaq Kitabları Şurası tərəfindən isə Danimarka yazıçısı, uşaqların
sevimlisi Hans Xristian Andersenin dünyaya gəldiyi gün – aprelin 2-si Beynəlxalq
Uşaq Kitabı Günü kimi təsis edilmişdir. Nağılları 100-dən çox dilə tərcümə
edilmişdir. Y.Lepman 1953-cü ildə uşaq ədəbiyyatı üzrə “balaca nobel mükafatı” –
H.X.Andersen mükafatının təsis edilməsini də təklif edib. Həmin ildən bu mükafat
dünya uşaq ədəbiyyatının ən maraqlı incilərinin müəlliflərinə, dünyanın 20
ölkəsindən 23 yazıçı və uşaq kitabları üçün rəsm çəkən 17 illüstrasiyaçı-rəssama
təqdim olunub. İlk dəfə bu, 1956-cı ildə ingilis nağılçısı E.Fardkona, 1958-ci ildə isə
İsveç yazıçısı A.Lindqrene verilib. Sonra E.Keçtner, C.Kryuss, italyan C.Rodari də
bu mükafata layiq görülüb. Başqa bir mükafat isə son illər nəşr olunan uşaq
kitablarının illüstrasiyası və onların dünyanın müxtəlif dillərdə tərcüməsinə görə
təqdim edilən Fəxri Diplomdur. Ümumiyyətlə, uşaq kitablarının tarixi 1477-ci ildən,
antik yunan müəllifi Ezopun mahnılarının yazılı kitab şəklində çap edilməsi ilə
başlayır. 1658-ci ildə çex maarifçisi və pedaqoqu Y.A.Komenski uşaqlar üçün
dünyanı anlatmaq məqsədilə rəsmlərin yer aldığı kitab nəşr etdirmişdir. D.Defo və
C.Sviftin – böyüklər üçün yazılmış – “Robinzon Kruzo” və “Qulliverin səyahəti”
romanları ideal formada uşaqların oxu dairəsinə adaptasiya olunmuşdur. 1846-cı
ildən başlayaraq H.X.Andersenin qələmə aldığı nağılları uşaqlar bu gün də çox
sevirlər. Son illər “Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanasının 50 cildliyi”, “Macəra və
fantastika kitabxanasının 25 cildliyi” və “Kiçik yaşlı uşaqlar üçün” seriyasından
çoxlu kitablar çap edilmişdir. Azərbaycanda uşaq kitabxanaları üzrə elmi metodik
mərkəz sayılan F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası 2012-ci ildən
Beynəlxalq Uşaq Kitabı Şurasının üzvüdür. Hazırda Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günü
ölkəmizdə də özünəməxsus şəkildə qeyd olunur. F.Köçərli adına Respublika Uşaq
Kitabxanası hər il Milli Uşaq Kitabı Sərgisi təşkil etməklə, Azərbaycanda çap olunan
uşaq ədəbiyyatı nümunələri ilə oxucuları tanış edir, kitabın və kitabxananın imicinin
yüksəlməsinə zəmin yaradır. Bu tarix cəmiyyətin diqqətini uşaq ədəbiyyatına, onun
problemlərinə cəlb etmək üçün təsis olunmuşdur.
İnternetdə:
http://www.clb.az
113
4 Aprel – Ümumdünya İnternet Günü, (1998)
Bu bayramın dərin, bir qədər mübahisəli tarixçəsi var. Belə ki, 4 aprel
şagirdlərin, tələbələrin himayəçisi olan və tarixdə ilk “Etymologiae”
ensiklopediyasının yaradıcısı Sevilyalı müqəddəs İsidorun ölüm günüdür. Məlumat
üçün qeyd edək ki, katolik kilsəsi 1998-ci ildə ümumdünya internet şəbəkəsini insan
bilikləri xəzinəsi adlandırıb. Uzun müddət namizədlər arasında seçim edən Vatikan
2000-ci ildə belə qərara gəlib ki, internetin ən yaxşı himayəçisi müqəddəs İsidor ola
bilər. Öz qərarını şərh edən II İoann Pavel bildirib ki, insan biliklərinin xəzinəsi
internetdir, buna görə də o, bu missiyanı müqəddəs İsidora həvalə edib. Qeyd edək
ki, internet himayəçisi ilk dəfə olaraq çarpaz istinad sistemindən istifadə edib. Bu
sistem qlobal şəbəkədə istifadə edilən hiper istinadları xatırladır.
İnternetdə:
www.books.google.com