##Fakultənin adı: Coğrafiya və Çqh ##İxtisas: Coğrafiya

##num=12// level= 1// sumtest=50 // name= Müasir ənənəvi dərsin gedişinin müqayisəli təhlili metodikası. Xəzəryanı ərazilərdə əhalinin məskunlaşması və bu ərazilərin mənimsənilməsi //

1. Məktəb coğrafiya kurslarının məzmununda empirik biliklər sisteminə aiddir:

A) faktlar, təsəvvürlər

B) nəzəriyyə və qanunauyğunluqlar

C) səbəb - nəticə əlaqələri və anlayışlar

D) təsəvvürlər və qanunlar

E) faktlar və qanunauyğunluqlar

2. Ümumi coğrafi anlayışlar dedikdə nə başa düşülür:

A) eyni adı daşıyan həmcins obyekt və hadisələr

B) xüsusi adları olan konkret hadisə və obyektlər

C) coğrafi adlar və təsəvvürlər

D) fərdi təsəvvürlər

E) empirik biliklər

3. Eyni adı daşıyan həmcins obyekt və hadisələrin bütöv sinfi necə adlanır:

A) ümumi anlayışlar

B) fərdi coğrafi anlayışlar

C) fərdi təsəvvürlər

D) coğrafi adlar və təxəyyül təsəvvürlər

E) empirik biliklər

4. Fərdi coğrafi anlayışlar dedikdə nə başa düşülür:

A) xüsusi coğrafi adı olan konkret obyekt və hadisələr

B) eyni adı daşıyan həmcins obyekt və hadisələr

C) ümumiləşdirilmiş təsəvvürlər

D) obyektlərin tipik plan üzrə xarakteristikası

E) obyektlərin ən ümumi xüsusiyyətləri

5. Xüsusi coğrafi adı olan konkret obyekt və hadisələr adlanır:

A) fərdi coğrafi anlayışlar

B) ümumi coğrafi anlayışlar

C) ümumiləşdirilmiş təsəvvürlər

D) evrestik və katexizis

E) induktiv idrak metodu

6. Xəzər sahilində yerləşən, Türkmənistan, Qazaxstan, İran və Rusiyaya aid olan şəhərləri müvafiq olaraq qeyd edin:

A) Türkmənbaşı, Aktau, Rəşt, Dərbənd

B) Aktau, Poti, Astara, Həştərxan

C) Türkmənbaşı, Rəşt, Astara, Poti

D) Aktau, Astana, Astara, Dərbənd

E) Həştərxan, Rəşt, Bəm, Aktau

7. Xəzərdə olan yeganə məməli heyvan və onun mühaifizə edildiyi qoruğu müəyyən edin:

A) Suiti - Abşeron qoruğunda

B) Morj - Qızılağac qoruğunda

C) Suiti - Qızılağac qoruğunda

D) Ağ ayı - Abşeron qoruğunda

E) Suiti - Ağgöl qoruğunda

8. Bu xüsusiyyətlərdən hansını Xəzər dənizinə aid etmək olmaz:

A) Suyundan ətraf ərazilərin irriqasiya işlərində geniş istifadə olunur

B) Nərə balıqlarının 85%, qara kürünün isə 95% - i Xəzər dənizində istehsal olunur

C) Xəzər dənizində on milyonadək quş yaşayır

D) Şelf zonasından neft - qaz hasil olunur

E) Səviyyə tərddüdü ətraf ərazilər üçün problem yaradır

9. Aşağıdakılardan hansı Xəzər dənizində gərgin ekoloji vəziyyət yaranmasına səbəb ola bilməz:

A) Quş və balıq növlərinin sayının artması

B) Sınaye və kənd təsərrüfatı axınları

C) Kommunal axıntılar

D) Dəniz və sahil neft - qazçıxarma sənayesi

E) Su səviyyəsinin qalxması və sənaye - kənd təsərrüfatı obyektlərinin su altında qalması

10. Lənkəran - Astara iqtisadi rayonunun Xəzərə birbaşa çıxışı olan inzibati rayonları:

A) Masallı, Lənkəran, Astara

B) Lənkəran, Siyəzən, Yardımlı

C) Lənkəran, Salyan, Neftçala

D) Astara, Cəlilabad, Lerik

E) Lerik, Yardımlı, Neftçala

11. Ümumi coğrafi anlayışları seçin:

1 – Ural dağları

2 – səhra

3 - bataqlıq

4 – Baykal gölü

5 – codyarpaq meşə və kolluqlar

6 – Murovdağ

A) 2, 3, 5

B) 1, 4, 6

C) 1, 4, 5

D) 2, 3, 6

E) 2, 3, 6

12. Fərdi coğrafi anlayışları seçin:

1 – Ural dağları

2 – səhra

3 - bataqlıq

4 – Baykal gölü

5 – codyarpaq meşə və kolluqlar

6 – Murovdağ

A) 1, 4, 6

B) 2, 3, 5

C) 3, 4, 5

D) 4, 5, 6

E) 1, 3, 5

13. Məktəb coğrafiyası kurslarının məzmununda nəzəri biliklər sisteminə daxildir:

A) səbəb - nəticə əlaqələri, anlayışlar

B) faktlar və təsəvvürlər

C) nəzəriyyə və təsəvvürlər

D) empirik biliklər

E) praktik və müstəqil işlər

14. Məktəb coğrafiya kurslarının məzmunundakı nəzəriyyələrə aiddir:

A) coğrafi rayonlaşdırma, ƏİK - lər, TK - lər

B) ritmilik, zonallıq, bütövlük

C) fərdi və ümumi anlayışlar

D) təxəyyül və hafizə təsəvvürlər

E) coğrafi adlar və rəqəm materiallar

15. Coğrafi rayonlaşdırma, ƏİK - lər və TK - lər məktəb coğrafiya kurslarının məzmununda hansı biliklər sisteminə aiddir:

A) nəzəriyyə

B) empirik biliklər

C) anlayışlar

D) təsəvvürlər

E) faktlar

16. Xəzərin cənub hissəsinə aid olan əlamətlər:

I - çox dərindir

II - duzluluğu nisbətən yüksəkdir

III - dərinliyi azdır

IV - neft - qaz yataqları ilə zəngindir

V - qışda donur

VI - duzluluğu çox azdır.

A) I, II, IV

B) II, III, IV

C) II, III, VI

D) I, IV, V

E) IV, V, VI

17. Xəzər sahili dövlətlərin ərazisində yerləşən müvafiq körfəzləri müəyyən edin

I - Türkmənistan

II - Azərbaycan

III - Qazaxstan

1 - Qızılağac

2 - Mangistau

3 - Qaraboğazqol

A) I - 2, II - 1, III - 3

B) I - 3, II - 1, III - 2

C) I - 3, II - 1, III - 2

D) I - 2, II - 3, III - 1

E) I - 1, II - 2, III - 3

18. Xəzərsahili dövlətlərin ərazisində yerləşən müvafiq yarımadaları müəyyən edin:

I - Azərbaycan

II - Qazaxstan

III - Türkmənistan

1 - Buzaçi

2 - Çələkən

3 - Abşeron

4 - Mangistau

5 - Türkmənbaşı

6 - Kürdili

A) I - 3, 6 II - 1, 4 III - 2, 5

B) I - 2, 3 II - 1, 6 III - 4, 5

C) I - 1, 4 II - 3, 5 III - 2, 3

D) I - 2, 4 II - 1, 3 III - 5, 6

E) I - 3, 4 II - 1, 6 III - 2, 5

19. Hansı əlamətlərə görə Xəzəri göl adlandırırlar?

A) dünya okeanı ilə əlaqəsi yoxdur

B) şimal hissəsi qışda donur

C) suyun səviyyəsi dövri olaraq qalxıb - enir

D) bioloji sərvətləri özünəməxsusluğu ilə seçilir

E) dünya okeanı ilə sərbəst əlaqəsi var

20. Xəzərin orta və cənub hissələrinin qışda donmamasının səbəbi:

A) temperaturun yüksək, duzluluğun çox olması

B) duzluluğun çox, temperaturun aşağı olması

C) şirin sulu çayların tökülməsi

D) dib relyefinin mürəkkəb olması

E) müxtəlif istiqamətli cərəyanların olması

21. Səbəb - nəticə əlaqələri və anlayışlar hansı biliklər sisteminə daxildir:

A) nəzəri biliklər

B) empirik

C) təsəvvürlər

D) anlayışlar

E) qanunauyğunluqlar

22. Nəzəriyyə və qanunauyğunluqlar məktəb coğrafiya kurslarının məzmunundakı hansı biliklər sisteminə aiddir:

A) nəzəri biliklər

B) empirik biliklər

C) praktik biliklər

D) anlayış və təsəvvürlər

E) müşahidə və təcrübələr

23. Faktlar və təsəvvürlər hansı coğrafi biliklər sisteminə daxildir:

A) empirik biliklər

B) nəzəri biliklər

C) anlayışlar

D) səbəb - nəticə

E) qanunauyğunluqlar

24. Coğrafi qanunauyğunluqlar haqqında biliklər sisteminə daxildir:

A) istehsalın yerləşdirilməsi, ritmiklik, zonallıq

B) ümumi anlayışlar və rayonlaşdırma

C) ƏİK - lər və bütöv coğrafi rayonlaşdırma

D) statistik materiallar və coğrafi adlar

E) hafizə və təxəyyül təsəvvürləri

25. Coğrafi qanunauyğunluqlar haqda biliklər sisteminə daxildir:

A) zonallıq, bütövlük, ritmlik

B) anlayışlar və rayonlaşdırma

C) ƏİK - lər və rayonlaşdırma

D) coğrafi adlar və rəqəmlər

E) empirik biliklər və təsəvvürlər

26. Xəzərin Azərbaycan sahillərinin uzunluğu nə qədərdir:

A) 825 km

B) 675 km

C) 875 km

D) 800 km

E) 750 km

27. Xəzər sularında nə qədər bitki növü var:

A) 547 bitki növü

B) 430 bitki növü

C) 530 bitki növü

D) 490 bitki növü

E) 500 bitki növü

28. Xəzərdə nə qədər canlı var:

A) 1332 növ canlı var

B) 1222 növ canlı var

C) 1194 növ canlı var

D) 1200 növ canlı var

E) 1370 növ canlı var

29. Xəzərin sahilində yerləşən türkdilli dövlətləri müəyyən edin:

A) Azərbaycan, Qazaxıstan, Türkmənistan

B) Qazaxıstan, Türkiyə, Bolqarıstan

C) Azərbaycan, İran, Türkiyə, Rusiya

D) Qazaxıstan, Türkiyə, Monqolustan

E) Ukrayna, Azərbaycan, Qazaxıstan

30. Xəzər dənizi sahillərindəki Həştərxan və Qızılağac dövlət qoruqları neçənci ildə yaranmışdır?

A) 1919 və 1929 - cu ildə

B) 1920 və 1937 - ci ildə

C) 1924 və 1930 - cu ildə

D) 1940 və 1945 - ci ildə

E) 1942 və 1944 - cü ildə

31. İstehsalın yerləşdirilməsi prinsipləri hansı biliklər sisteminə daxildir:

A) qanunauyğunluqlar

B) təsəvvürlər

C) anlayışlar

D) faktlar

E) empirik

32. Hafizə təsəvvürləri formalaşdırılır:

A) obyektin bilavasitə və ya əyani vasitələrlə qavranılması ilə

B) obyekt və ya hadisələr bilavasitə qavranılmasından

C) müşahidə və müəllimin izahı ilə

D) dərsliyin mətnin ucadan oxunması ilə

E) məktəb mühazirəsi və praktik işlərlə

33. Obyektlərin özünün və ya əyani vasitələrin köməyi ilə qavranılması aiddir:

A) hafizə təsəvvürlərinə

B) təxəyyül təsəvvürlərinə

C) fərdi anlayış və fərdi təsəvvürlərə

D) qismən axtarış və tədqiqat metoduna

E) nəzəri biliklər və praktik işlərə

34. Obyektlərin bilavasitə görmədən qavranılması adlanır:

A) təxəyyül təsəvvürləri

B) hafizə təsəvvürləri

C) anlayışlar

D) səbəb - nəticə əlaqələri

E) illüstrasiya və demonstrasiya

35. Təxəyyül təsəvvürləri formalaşdırılır:

A) obyektlər bilavasitə görülmədən qavranılır

B) evrestik və katexezis müsahibəsi ilə

C) ekskursiya və müşahidələrlə

D) obyektin və əyani vəsaitlərin görülməsi ilə

E) kartoqrafik materialların köməyi ilə

36. Xəzər dənizində Azərbaycan Respublikasına aid olan ən böyük ada hansıdır və o neçənci ildə materiklə birləşmişdir?

A) Pirallahı, 1940 - cı ildə

B) Qum adası, 1950 - ci ildə

C) Çilov, 1948 - ci ildə

D) Səngi - Muğan adası, 1960 - cı ildə

E) Böyük Zirə 1955 - ci ildə

37. Xəzərin ən böyük sərvətləri hansıdır?

A) Balıq, neft - qaz, sulfat, qoruqlqr, çimərliklər

B) Çimərliklər, qum ehtiyatı, körfəzlər, flora

C) Kurort, rekreasiya, turizm, nəqliyyat, çimərlik

D) Qaraboğazqol körfəzi, sahil bağları, turizm faunası

E) İqlimi, sahil bağları, sulfat, qum ehtiyatları, çimərlik

38. Xəzər dənizinin İran sahillərindəki uzunluğu nə qədərdir?

A) 728 km

B) 828 km

C) 785 km

D) 1038 km

E) 983 km

39. Xəzərin suyunun qalxması nəticəsində Azərbaycanın su altında qalan ərazisi?

A) Bayıl

B) Çuxanlı

C) Çarxı

D) Qaramanlı

E) Qobustan

40. Xəzərdə 100 ildən artıqdır neft hasil edən ölkələr?

A) Azərbaycan, Qazaxstan

B) Rusiya, Qazaxstan

C) Rusiya, Türkmənistan

D) İran, Rusiya

E) Qazaxstan, İran

41. Fərdi təsəvvürlər dedikdə nə başa düşülür:

A) konkret coğrafi obyektlər haqqında olan təsəvvürlərdir

B) eyni adı daşıyan obyektlər haqda ən mühüm məlumatlar

C) obyektlərin yerləşdiyi ərazilərin təsviri

D) xəritə və qlobusda məntəqələrin yerləşməsi

E) ekskursiya və müşahidələrdə qazanılan biliklə

42. Ümumiləşdirilmiş təsəvvürlər dedikdə nə başa düşülür:

A) eyni adı daşıyan obyektlər haqda ən mühüm əlamətlər

B) konkret coğrafi obyektlər haqqında olan təsəvvürlərdir

C) obyektlərin yerləşdiyi ərazilərin təsviri

D) xəritə və qlobusda məntəqələrin yerləşməsi

E) ekskursiya və müşahidələrdə qazanılan biliklə

43. Coğrafiya kurslarında faktiki biliklər sisteminə daxildir:

A) coğrafi adlar, rəqəm məlumatları

B) xəritə sxemlər, atlaslar

C) qanunauyğunluqlar, anlayışlar

D) təsəvvürlər, diaqramlar

E) nəzəriyyə və səbəb - nəticə əlaqələri

44. Coğrafi adlar, rəqəm məlumatları hansı biliklər sisteminə aiddir:

A) faktiki biliklər

B) qanunauyğunluqlar

C) səbəb - nəticə əlaqələri

D) nəzəriyyə

E) nəzəri biliklər

45. Dərsliyin tədris mətni hissəsinə aiddir:

A) əsas mətn, izahedici, əlavələr

B) mətn, illüstrativ materiallar

C) istiqamətverici və illüstrativ materiallar

D) mənimsəməni təşkil edən aparat, izahedici aparat

E) əsas mətn, izahedici aparat, illüstrasiya

46. Xəzərdə sənaye miqyaslı neft - qaz hasilatı neçənci illərə aiddir?

A) 1949 - cu ilə

B) 1924 - cü ilə

C) 1925 - ci ilə

D) 1824 - cü ilə

E) 1992 - ci ilə

47. Xəzərin Türkmənistan sahillərində neft hasilatına nə vaxt başlanılmışdır

A) Keçən əsrin 60 - cı illərindən

B) XIX əsrin axırlarından

C) Keçən əsrin 70 - ci illərindən

D) XVIII əsrin ortalarından

E) Keçən əsrin 90 - cı illərindən

48. Sənaye miqyaslı neft - qaz hasilatı hansı yataqdan başlanmışdır?

A) Neft daşları

B) Çilov

C) Qum adası

D) Çələkən

E) Nargin

49. Əsrin müqaviləsi nə vaxt harada imzalanıb?

A) 1994 - cü il Bakıda

B) 1992 - ci il Cenevrədə

C) 1990 - cı il Neft daşlarında

D) 1991 - ci il Bakıda

E) 1995 - ci il ABŞ - da

50. Xəzərdə kəşf edilmiş neft ehtiyatları dənizin neçə metr dərinliyindədir?

A) 80 - 350

B) 100 - 500

C) 30 - 450

D) 90 - 300

E) 20 - 650