Falsafa 1- jn mavzu: falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli 1- reja

4.Yangi va eng yangi davr falsafasining ustuvor yo‘nalishlari (F.Bekon, R.Dekart, B.Spinoza, I.Kant, L.Feyyerbax, V.Gegel).

XIX asr ikkinchi yarmi va XX asr birinchi yarmida G'arbiy Yevropa falsafasidagi irratsionalizmning avjiga chiqishi yangi davr sivilizatsiyasidagi bo‘hron, kapitalizm bo‘hroni Yevropa bo‘ylab tarqalgan ij'timoiy inqiloblarda, birinchi jahon urushi va dunyoni ikki qutbga boiinib ketishi o‘z ifodasini topdi. Bundan tashqari, u mexanistik tabiatshunoslik bo‘hroni, Yangi davming qadriyatlari yo‘nalishi va dunyoqarashi asoslarining natijasi boiib: ssientizm, akademizm, gnoseologizm va “mutlaq tizimlar” tuzilishidagi bo‘hronlar natijasi hamdir. Falsafaning muayyan-tarixiy tabiati nafaqat davr oichovida, balki makon-sivilizatsiya o‘lchovida ham namoyon boiadi. Falsafa o‘z davrininggina emas, balki muayyan sivilizatsiya, muayyan jamiyat, muayyan madaniyatning ham mahsulidir. Masalan, biz G ‘arb va Sharqning falsafiy an’analari, islom, xristian va buddaviylik falsafasi, totalitar va demokratik jamiyatlar falsafalari to‘g‘risida gapirishimiz mumkin. Falsafiy bilimlaming muayyan-tarixiy tabiatini va uning madaniy-ma’rifiy jihatdan bogiiqligini Gegel, K.Marks, O.Shpengler, B.Rassel, K.Yung kabi yevropalik mutafakkirlar, islomiy mutafakkirlar (M.Iqbol, M.Sharif, S.Nasr), hindistonlik faylasuflar (S.Vivekananda, R.Tagor, R.Raju, S.Radxakrishnan), yaponiyalik faylasuf (D.Sudzuki), Lotin Amerikasidan (L.Sea), afrikalik faylasuflar (A.Kagame, L.Sengor) va boshqalar ko‘rsatib o‘tgan edilar. Falsafa shunchaki tarixiy davr mahsuli emas. U mazkur davr mohiyati va asosiy yo'nalish (tendcnsiya)larini nazariy, umumlashgan shaklda ifodalaydi. Gegel falsafani g‘oyalarda tushunilgan davr deb bejiz ta’riflamagan. Falsafa o‘/.ining muammolari va tushunchalar apparatida insoniyat to‘plagan amaliy hamda bilish tajribasini yig‘adi, tabiiy va bashariy borliqning turli tomonlarini anglash bo'yicha qidiruvlami uyg‘unlashtirib birlashtiradi va tizimlashtiradi, zamonning “keskin tomir urishF’ni qayd