Fərhad məMMƏdov tahiRƏ allahyarova

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
141
Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi    
yanında Maliyyə Elm-Tədris Mərkəzi (METM)
Azərbaycan  Respublikasının  Maliyyə  Nazirliyi  yanında  Maliyyə  Elm-
Tədris Mərkəzi (METM) 05 iyun 2002-ci il tarixində yaranmış və qeydiyyatdan 
keçmişdir. Mərkəzin hazırkı rəhbəri Hüseynov Elman İslam oğludur.
Mərkəzin   ünvanı- Az 1154, Bakı şəhəri, Heydər Əliyev prospekti 50 yeni 10),  
rəsmi veb-səhifəsi: www.tedris-maliyye.gov.az-dır.
Hazırkı  dövrdə  maliyyə  vəsaitlərinin,  xüsusilə  də  dövlət  maliyyəsinin 
proqnozlaşdırılması,  icrası  və  istifadəsinə  nəzarət  eləcə  də  beynəlxalq  və  milli 
mühasibat uçotu standartlarının tədrisi sahəsində Azərbaycanın təlim xidmətləri 
bazarında  aparıcı  rola  malik  olan  Azərbaycan  Respublikası  Maliyyə  Nazirliyi 
yanında  Maliyyə  Elm- Tədris  Mərkəzi (METM) uzun bir tarixi yol keçmişdir. 
SSRİ  Maliyyə  Nazirliyinin  “Maliyyə  orqanlarının  işçiləri  üçün  qısamüddətli 
kursların  və  iqtisadi  seminarların  təşkili  haqqında”  09  fevral  1968-ci  il  tarixli 
36  saylı  məktubuna  uyğun  olaraq,  Azərbaycan  SSR  Maliyyə  Nazirliyinin  31 
mart 1968-ci il tarixli A-13 saylı əmri ilə Azərbaycan SSR Maliyyə Nazirliyinin 
Maliyyə  sistemi  işçilərinin  daimi  fəaliyyət  göstərən  təkmilləşdirmə  kursu 
yaradılmış  və  həmin  dövrdən  fəaliyyətə  başlamışdır. Azərbaycan  Respublikası 
Maliyyə Nazirliyinin 30 sentyabr 1996-cı il tarixli 66 saylı əmri ilə “Azərbaycan 
Respublikası  Maliyyə  Nazirliyinin  Maliyyə  sistemi  işçilərinin  daimi  fəaliyyə 
göstərən təkmilləşdirmə kursu” “Azərbaycan Respublikası  Maliyyə  Nazirliyinin  
İxtisasartırma  Kursu  adlandırmışdır.”  Azərbaycan    Respublikası    Nazirlər  
Kabinetinin 05 iyun 2002-ci il tarixli 91  saylı qərarı ilə Azərbaycan  Respublikası  
Maliyyə  Nazirliyinin  İxtisasartırma  Kursunun bazasında METM yaradılmışdır. 
METM    fəaliyyət  müddəti  ərzində  təqdim  etdiyi  xidmətin  keyfiyyətini 
ön  plana  çəkərək,    yüksək  peşəkar  təlimçilərlə  işləməyə  üstünlük  vermişdir. 
Bu  gün  yüksək  peşəkar  təlimçilər  komandası  ilə  işləyən  METM  maliyyə 
idarəetməsi, beynəlxalq və milli mühasibat uçotu sahəsində kurs və sertifikasiya 
proqramları,  eləcə  də  xüsusi  sifarişlər  üzrə  hazırlanan  mövzular    üzrə  təlimlər 
təşkil edir.Əsas fəaliyyət istiqaməti iqtisadi yönlü, əsas məqsədi və vəzifələri isə 
aşağıdakılardır: 
  maliyyə  işçilərinin  peşə  hazırlığınının  təkmilləşdirilməsini,  yenidən 
hazırlanmasını, o cümlədən əlavə təhsilinin təşkilini həyata keçirmək;
  dövlət  büdcəsindən  maliyyələşən  təşkilatların,  habelə  digər  dövlət  idarə  və 

---

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
142
müəssisələrinin  maliyyə  və  mühasibat  işçilərinin  Büdcə  Təşkilatları  üçün 
Milli Mühasibat uçotu Standartları əsasında fəaliyyət göstərə bilmələri üçün 
sertifikatlaşdırılmasını  aparmaq,  peşəkarlıq  dərəcəsinin  artırılması  üçün 
təlimlər təşkil etmək və müvafiq tədris vəsaitlərini hazırlamaq;
  Azərbaycan  Respublikasında  fəaliyyət  göstərən  hüquqi  şəxslərdə,  filial, 
nümayəndəliklərdə,  hüquqi  şəxs  yaratmayan  birliklərdə,  qeyri-hökumət 
təşkilatlarında,  habelə  digər  sahələrdə  çalışan  mühasiblərin  Kommersiya 
və  Qeyri-Hökumət  Təşkilatları  üçün  Milli  Mühasibat  uçotu  Standartları  və 
Beynəlxalq Maliyyə Hesabatı Standartları əsasında fəaliyyət göstərə bilmələri 
üçün onların sertifikatlaşdırılmasını həyata keçirmək, peşəkarlıq dərəcəsinin 
artırılması üçün təlimlər təşkil etmək və müvafiq tədris vəsaitlərini hazırlamaq; 
Mərkəzin nizamnaməsi  - Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyinin 
13 oktyabr 2009-cu il tarixli İ-125 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmişdir.
Kadr  resurslarına  gıldikdə,  daimi  işləyən  əməkdaşların  sayı  –  21,  müddətli 
müqavilələr əsasında işləyən əməkdaşların sayı – 50(müəllimlər)-dir.
Mərkəzdə 3 şöbə: Elmi-tədqiqat; Tədris və metodika; Maliyyə və təsərrüfat
beynəlxalq əlaqələri- fəsliyyəti göstərir
Mərkəzdə  maliyyə və mühasibat uçotu üzrə aparılan araşdırmalar nəticəsində
çap  edilmiş  hesabat,  məqalə  və  kitabların  sayı    -  11-dir.  Hal-hazırda  mərkəzdə    
Korporativ və Büdcə sektorunda Hesabatlılıq Layihəsi həyata keçirilir.  
Beynəlxalq  əməkdaşlığı  özünün  prioritet  istiqamətlərindən  hesab  edərək 
METM  2002-2012-ci  illər  ərzində  bir  sıra  beynəlxalq  maliyyə  institutları  ilə 
qarşılıqlı  əlaqələr  qurmuşdur.  Respublikamızda  mühasibat  uçotu    sistemində  
aparılan  islahatların  davamı  kimi  2011-  ci  ildən    Dünya  Bankı  ilə Azərbaycan  
Hökuməti  arasında  sazişə  uyğun  olaraq,  Korporativ  və  Büdcə  Sektorlarında 
Hesabatlıq  layihəsi  (KBSHL)  çərçivəsində  METM-in  təşkilat  strukturu,  maddi 
texniki  bazası  yenidən  qurulmuş,  fəaliyyətini  tənzimləyən  normativ-hüquqi 
sənədlər ən yaxşı beynəlxalq təcrübəyə  uyğunlaşdırılmışdır.
Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin Vergi
Siyasəti və Strateji araşdırmalar Baş İdarəsi (AR VN VSSA)
Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  11  fevral  2000-ci  il  tarixli  Fərmanı 
ilə Baş Dövlət Vergi Müfəttişliyinin bazasında ölkədə dövlətin vergi siyasətinin 

---

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
143
həyata  keçirilməsini  təmin  edən  və  bu  sahədə  dövlət  nəzarətini  həyata  keçirən 
mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı-Vergilər Nazirliyi yaradılmışdır.
Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin strukturunda Vergi siyasəti və 
strateji araşdırmalar Baş İdarəsi fəaliyyət göstərir. Baş idarənin rəisi Akif Fərhad 
oğlu  Musayevdir.  Rəsmi  internet  səhifəsi:  http://www.taxes.gov.az/?name= 
haqqinda&cat=8&lang-dir. 
Azərbaycan  Respublikası  vergilər  nazirinin  12  may  2011-ci  il  tarixli 
1117040100730700 nömrəli əmri ilə Baş İdarənin Əsasnaməsi təsdiq edilmişdir.
Əsasnaməyə görə Vergilər Nazirliyinin Vergi siyasəti və strateji araşdırmalar 
baş idarəsinin fəaliyyət istiqamətləri:
    Müvafiq  sahədə  vergi  siyasətini  formalaşdırır  və  həyata  keçirilməsi  üçün 
Vergilər Nazirliyinin rəhbərliyinə təkliflər vermək;Vergi qanunvericiliyi və vergi 
inzibatçılığının təkmilləşdirilməsi sahəsində öz səlahiyyətləri daxilində tədbirləri 
həyata  keçirmək;    Fəaliyyətin  qiymətləndirilməsi  və  monitorinqini  həyata 
keçirmək; Vergi məsələləri ilə bağlı strateji araşdırmalar və tədqiqatlar aparmaq 
və s.-dir.
Vergilər  Nazirliyi  Vergi  siyasəti  və  strateji  araşdırmalar  Baş  İdarəsinin 
funksiyalarına:
-   Vergilər  Nazirliyinin  inkişaf  konsepsiyasını  hazırlamaq  və  onun  həyata 
keçirilməsini öz səlahiyyətləri daxilində təmin etmək;
-   Vergi siyasətinin əsas istiqamətlərini müəyyən etmək, vergi qanunvericiliyinin 
təkmilləşdirilməsi məqsədilə təhlil və araşdırmalar aparmaq;
-   Vahid  vergi  siyasətinin  həyata  keçirilməsi  istiqamətində  Vergilər  Nazirliyi 
ilə  Azərbaycan  Respublikasının  qanunverici  və  mərkəzi  icra  hakimiyyəti 
orqanları arasında əlaqələndirmə işini təşkil etmək;
-  Vergi sisteminin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsini həyata keçirmək və bu 
sahədə tədqiqatlar aparmaq;
-   Strateji araşdırma və tədqiqatlar sahəsində həyata keçiriləcək vergi siyasətinin 
prioritet istiqamətlərini müəyyən etmək və bu sahədə təkliflər vermək;
-   Dövlət proqramlarında və digər rəsmi sənədlərdə Vergilər Nazirliyinə həvalə 
edilmiş tədbirlərin icrasını təşkil etmək və bu sahədə görülmüş işlər barədə 
hesabatların aidiyyəti üzrə təqdim olunmasını təmin etmək;
-   Avropa  İttifaqına  inteqrasiya  siyasəti  çərçivəsində  aidiyyəti  üzrə  Vergilər 
Nazirliyi  tərəfindən  həyata  keçiriləcək  tədbirlərin  nazirlik  daxilində 
koordinasiyasını  təşkil  etmək  və  bu  sahədə  vergi  sisteminin  inkişafı 
istiqamətində strateji araşdırmalar və tədqiqatlar aparmaq və s. daxildir.
  Baş idarənin strukturu

---