129
Rusiyada soya ilk dəfə 1878-ci ildə Xersonda və Tavriya quber-
niyasında becərilmişdir. Sənaye əhəmiyyətli istehsala 1927-ci il-
dən başlanılmışdır. Hal-hazırda əsas soya əkinləri Uzaq Şərqdə və
Krasnodar vilayətində yerləşir. Soyanın 4 yarım növü olan Man-
curiya, Çin, Yapon və Hindistan soyalarından ən çox əhəmiyyətə
malik olanı Mançuriya soyasıdır.
Şəkil 3.10. Soya (
Glycine hispida Moench)
Soya yağının triqliserid tərkibində əsas yeri linol
və olein tur-
şuları tutur. Soya yağının yağ turşuları tərkibinin özünəməxsuslu-
ğu
ondan ibarətdir ki, bu turşular balıq yağının
tərkibindəki turşu-
larla uyğundur. Müəyyən edilmişdir ki, bu yağdan istifadə edildik-
də turşulara görə ürək-damar xəstəlikləri riski azalır. Soya yağı
pəhriz məhsulu kimi qəbul edilir və uşaq qidalanması üçün məslə-
hət görülür.
Raps yağı, xaççiçəklilər fəsiləsindən olan raps (şəkil 3.11) to-
xumundan alınır. Raps hələ 4 min il əvvəl Hindistanda becərilirdi.
Avropada raps yağlama və işıqlandırma vasitəsi kimi istifadə edi-
lirdi. Sonralar raps yağından qida kimi istifadə edilməyə başlandı.
Bioloji tədqiqatlarla müəyyən edilmişdir ki, raps yağı insan və
heyvan orqanizminə mənfi təsir göstərir. Belə ki, eruk turşusu